Της Βασιλικής Σιούτη
Η σχέση του Νίκου Κοτζιά με τον Αλέξη Τσίπρα δεν υπήρξε ποτέ φιλική και ήταν πάντα μία σχέση πολιτικής συνεργασίας με αρκετές δυσκολίες. Τον τελευταίο χρόνο είχε δοκιμαστεί από πολλά περιστατικά και αρκούσε μία ασήμαντη αφορμή, σαν αυτή που τελικά βρέθηκε, για να διαρραγεί.
Αντιθέτως, η σχέση του Αλέξη Τσίπρα με τον Πάνο Καμμένο, την «πέτρα του σκανδάλου στην πρόσφατη διαμάχη που προκάλεσε την παραίτηση Κοτζιά, ήταν – και ως τώρα παραμένει – φιλική. Στο Μέγαρο Μαξίμου επισημαίνουν συχνά ότι ο Πάνος Καμμένος έχει κάνει πάρα πολλές υποχωρήσεις και αυτό ο πρωθυπουργός το αναγνωρίζει. Ο Καμμένος, σε αντίθεση με τον Κοτζιά, όπως αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη, αναγνώριζε πάντα την πρωτοκαθεδρία του Τσίπρα και ήταν ευγνώμων που του έδωσε το υπουργείο Άμυνας.
Ο Κοτζιάς θεωρούνταν αλαζονικός και ο Τσίπρας τελευταία όλο και πιο συχνά δεν έδειχνε ικανοποιημένος από την ενημέρωση που του παρείχε για τα διπλωματικά. Τρία γεγονότα ωστόσο έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο να διαρραγεί η σχέση τους:
- η κόντρα του πρώην υπουργού Εξωτερικών με τον διπλωματικό σύμβουλο του πρωθυπουργού Βαγγέλη Καλπαδάκη
- η αποπομπή του εξαδέλφο του πρωθυπουργού, Γιώργου Τσίπρα, από το υπουργείο Εξωτερικών, όπου ο πρωθυπουργός τον είχε τοποθετήσει ως γενικό γραμματέα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων
- η διαχείριση της πρόσφατης κρίσης με τη ρωσική κυβέρνηση
Η σχέση Κοτζιά-Καμμένου την πρώτη περίοδο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ήταν πολύ θερμή. Την περίοδο που αποκαλύφθηκε η υπόθεση της απόπειρας πώλησης βλημάτων στη Σαουδική Αραβία, ο Νίκος Κοτζιάς τον υπερασπίστηκε δημόσια και προσπάθησε να τον καλύψει, προειδοποιώντας έμμεσα τους διπλωμάτες στις χώρες όπου εμπλεκόταν ο φερόμενος ως μεσάζοντας, να μην μιλήσουν.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές όμως, ο υπουργός Άμυνας πίστεψε τότε ότι ο υπουργός Εξωτερικών κράτησε διπλή στάση. Αν και από την πρώτη στιγμή η γραμμή του ΥΠΕΞ ήταν «πλήρης κάλυψη του Καμμένου» με τους διπλωμάτες στις επίμαχες πρεσβείες να παίρνουν τα αντίστοιχα μηνύματα, στον υπουργό Άμυνας έφταναν πληροφορίες που τον ήθελαν να βρίσκεται πίσω από διαρροές σε ΜΜΕ, οι οποίες τον εξέθεταν και έφεραν τον Νίκο Κοτζιά να κρατάει αποστάσεις και να διαφοροποιείται, κάτι όμως που δεν έκανε ποτέ δημόσια. Εκείνη την εποχή ξεκίνησε η κόντρα ανάμεσα στους δύο υπουργούς και οι υπόνοιες της μιας πλευράς για την άλλη σχετικά με τη διαχείριση των απόρρητων δαπανών, γνωστών ως «μυστικά κονδύλια».
Και τα δύο υπουργεία διαχειρίζονται πολλά εκατομμύρια ευρώ ετησίως σε απόρρητες δαπάνες για «εθνικούς λόγους», όπως είναι η επίσημη αιτιολογία και γι’ αυτό δεν είναι υποχρεωμένα να αποδίδουν λογαριασμό για το τι τα κάνουν.
Πάντα όμως, και με όλες τις κυβερνήσεις, υπήρχαν υποψίες (μερικές φορές και κάτι παραπάνω από αυτό) ότι κάποια από τα χρήματα αυτά χρησιμοποιούνταν από τον εκάστοτε υπουργό για να πληρώνει δημοσιογράφους ώστε να γράφουν αυτά που θέλει – είτε προβάλλοντας τον ίδιο, είτε υπονομεύοντας τους αντιπάλους του. Έτσι, κάθε φορά που εμφανίζονται δημοσιεύματα, τα οποία πλήττουν τους πολιτικούς αντιπάλους των υπουργών που διαχειρίζονται απόρρητες δαπάνες ή εγκωμιάζουν τους ίδιους, ή απλώς παρουσιάζουν μονόπλευρα τη δική τους εκδοχή για τα πράγματα, τότε καλλιεργούνται οι υπόνοιες ότι μπορεί να υπάρχει κάποια συνδιαλλαγή από πίσω, που να σχετίζεται με τα μυστικά κονδύλια.
Ο Πάνος Καμμένος στους διαδρόμους της Βουλής. [Louisa Gouliamaki/AFP]
Σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκαν και οι αλληλοκατηγορίες μεταξύ των Κοτζιά και Καμμένου, όταν άναψαν τα αίματα στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο πριν την παραίτηση Κοτζιά.
Όταν ο Αλέξης Τσίπρας τοποθέτησε στο υπουργείο Εξωτερικών τον Νίκο Κοτζιά και στο Άμυνας τον Πάνο Καμμένο, η τάση των «53» του ΣΥΡΙΖΑ (και όχι μόνο) είχε ενοχληθεί πολύ, καθώς μέχρι τότε κατηγορούσε και τους δύο ως εθνικιστές. Επειδή η ομάδα των «53» όμως διαπραγματεύτηκε με τον πρωθυπουργό συνολικά και πήρε ανταλλάγματα σε θέματα νομής εξουσίας, σιώπησε και δεν δημιούργησε προβλήματα.
Στελέχη του Πάνου Καμμένου λένε ότι ο Νίκος Κοτζιάς τον είχε προσεγγίσει στην αρχή για να του εκφράσει την ικανοποίησή του που στα δύο αυτά κρίσιμα για τα εθνικά θέματα υπουργεία τοποθετήθηκαν εκείνοι που ήταν και οι δύο πατριώτες και πως θα πρέπει να προσέχουν τους «εθνομηδενιστές» του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή ήταν η λέξη με την οποία χαρακτήριζε ο παραιτηθείς υπουργός Εξωτερικών την τάση των «53» και γενικά τους «αντιεθνικιστές» του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Πάνος Καμμένος μετά από καιρό υποψιάστηκε ότι ο Κοτζιάς προσπαθούσε να τον έχει από κοντά αλλά ότι ταυτόχρονα του ασκούσε και κριτική εν αγνοία του και πίσω από την πλάτη του. Αυτή ήταν η εντύπωση του υπουργού Άμυνας.
Όταν ήρθε η υπόθεση της συμφωνίας των Πρεσπών, ο Καμμένος έδειξε κατανόηση για την στάση του Τσίπρα και ο Τσίπρας για τη θέση του Καμμένου. Και οι δύο συμφώνησαν τότε, ότι θα έπρεπε να το διαχειριστούν έτσι ώστε και ο πρωθυπουργός να κερδίσει αυτά που ήθελε και ο υπουργός Άμυνας να μην χάσει. Χρειαζόταν λοιπόν συνεννόηση στη διαχείριση της Συμφωνίας. Σε αυτό το θέμα ο Καμμένος θεώρησε πάλι ότι ο Νίκος Κοτζιάς δεν έκανε ό,τι μπορούσε για να τον προστατεύσει, παρότι η πρόθεση του πρωθυπουργού είχε εκφραστεί.
Οι δηλώσεις του Πάνου Καμμένου κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στις ΗΠΑ, όπως ήταν αναμενόμενο, αξιοποιήθηκαν από τους πολιτικούς αντιπάλους της κυβέρνησης και επιχείρησαν να οξύνουν την ένταση μεταξύ των δύο υπουργών. Η ενόχληση του Νίκου Κοτζιά ενισχύθηκε και από τα δημοσιεύματα που τον παρουσίαζαν να «καπελώνεται» από τον Πάνο Καμμένο.
Κάπως έτσι φτάσαμε στα υπονοούμενα και στους διαπληκτισμούς του τελευταίου υπουργικού συμβουλίου. Τότε ο Νίκος Κοτζιάς του πέταξε κάτι για το προσφυγικό και ο Καμμένος του απάντησε προκαλώντας τον για τα μυστικά κονδύλια του ΥΠΕΞ. Παρά την έντονη αντιπαράθεση για το θέμα αυτό στο υπουργικό συμβούλιο, τα ΜΜΕ δεν έμαθαν και δεν μετέδωσαν τίποτα στο σχετικό ρεπορτάζ. Το θέμα έγινε γνωστό από τον Νικήτα Κακλαμάνη, που είναι Αντιπρόεδρος στη Βουλή και ο οποίος το αποκάλυψε σε μία τηλεοπτική εκπομπή.
Ο Πάνος Καμμένος στο θυελλώδες υπουργικό συμβούλιο της Δευτέρας, ξεκίνησε με σαφείς αιχμές προς τον Νίκο Κοτζιά για τα μυστικά κονδύλια που διαχειρίζεται και ο Νίκος Κοτζιάς του απάντησε (και μέσω διαρροών την επόμενη μέρα) ότι εκείνος δίνει λογαριασμό στη Βουλή, σε αντίθεση με εκείνον που δεν λογοδοτεί πουθενά για τις απόρρητες δαπάνες του υπουργού Εθνικής Άμυνας.
Αυτά που ισχυρίζεται όμως το περιβάλλον του Νίκου Κοτζιά και τα ισχυρίστηκε και ο πρόεδρος της Βουλής, Νίκος Βούτσης, δεν είναι απολύτως ακριβή. Πράγματι, οι απόρρητες δαπάνες του υπουργείου Εθνικής Άμυνας δεν ελέγχονται στη Βουλή, (όπως και άλλων) και όντως με πρωτοβουλία του πρώην υπουργού Εξωτερικών κάθε έξι μήνες γίνεται κάποια ενημέρωση στη Βουλή για τις απόρρητες δαπάνες του ΥΠΕΞ. Εκείνο που δεν λένε όμως, είναι ότι η ενημέρωση αυτή είναι εντελώς προσχηματική και δεν έχει καμία σχέση με αυτά που έλεγε ο ίδιος ή ο ΣΥΡΙΖΑ ότι θα κάνουν πριν κυβερνήσουν.
Η Βουλή δεν έχει ελέγξει ποτέ τον λογαριασμό απορρήτων δαπανών του ΥΠΕΞ στην Τράπεζα της Ελλάδος. Ούτε τις εισροές από άλλους κωδικούς του προϋπολογισμού (κάτι που γενικά είθισται) καθώς και τις αναλήψεις μετρητών.
Ο γ.γ του υπουργείου επί Νίκου Κοτζιά, ο πρέσβης κ. Παρασκευόπουλος, (ο οποίος ήταν και στο στενό επιτελείο του Γιώργου Παπανδρέου) είχε αναλάβει το καθήκον να ενημερώνει τη διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής κάθε έξι μήνες. Παρόλα αυτά, ποτέ δεν έφερε στη Βουλή στοιχεία, ούτε καν για το σύνολο της δαπάνης, ούτε παραστατικά κίνησης του λογαριασμού των απόρρητων δαπανών στην Τράπεζα της Ελλάδας. Η διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής ακούει απλώς όσα τους αναφέρει ο συνεργάτης του υπουργού και δεν έχει κανέναν τρόπο να ελέγξει αν οι ισχυρισμοί του είναι ακριβείς ή όχι, ούτε αν χάνονται χρήματα στις διαδρομές κ.λπ. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι για το 90% των απόρρητων δαπανών δεν υπάρχουν παραστατικά.
Η σύσταση της τριμελούς Κοινοβουλευτικής Επιτροπής που είχε εξαγγείλει ο πρώην υπουργός ότι θα σύστηνε και θα έλεγχε τις δαπάνες του ΥΠΕΞ, ουδέποτε συστάθηκε και ουδέποτε ενημερώθηκαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Αυτό που έγινε από τον Νίκο Κοτζιά είναι ότι όρισε τα μέλη μιας τριμελούς «Επιτροπής Ειδικών Δαπανών» του υπουργείου Εξωτερικών, η οποία δεν είναι ανεξάρτητη ούτε πολυκομματική, αλλά διορίζεται από τον εκάστοτε υπουργό και είναι έμπιστοι υπάλληλοί του.
Η διάσκεψη των προέδρων πριν από μερικούς μήνες είχε συμφωνήσει ότι η ενημέρωση από τον συνεργάτη του κ. Κοτζιά ήταν ελλιπής και ο Νίκος Βούτσης αναγκάστηκε να ζητήσει την επόμενη φορά να προσκομιστούν περισσότερα στοιχεία.
Είναι εντελώς αμφίβολο πλέον – και σε κάθε περίπτωση αξίζει να το παρακολουθήσει κανείς – αν θα υπάρξει επόμενη ενημέρωση του ΥΠΕΞ για απόρρητες δαπάνες μέχρι το τέλος της θητείας της κυβέρνησης αυτής.
Ήταν λοιπόν τα «μυστικά κονδύλια» η αιτία της παραίτησης Κοτζιά; Σε καμία περίπτωση. Στην πραγματικότητα ο λόγος της παραίτησης δεν ήταν καν πολιτικός, αλλά καθαρά προσωπικός και στην ουσία «δι’ ασήμαντον αφορμήν».
Παλιός συνεργάτης του Γιώργου Παπανδρέου σχολίαζε ότι και με το περιβάλλον του πρώην πρωθυπουργού του ΠΑΣΟΚ, για προσωπικό λόγο είχε συγκρουστεί ο Νίκος Κοτζιάς. Επειδή ο τότε πρωθυπουργός προτίμησε τον νεότερο και πιο άπειρο Δημήτρη Δρούτσα για τη θέση του υπουργού Εξωτερικών και σε εκείνον είχε προτείνει τη θέση του υφυπουργού, την οποία αρνήθηκε, καθώς θεώρησε υποτιμητικό να είναι υπό τον Δρούτσα.
Ο Νίκος Κοτζιάς είναι ένας εκρηκτικός χαρακτήρας, αρκετά αυταρχικός και οξύθυμος και ήταν θέμα χρόνου να συγκρουστεί με τον εξαιρετικά παρορμητικό και συχνά επιθετικό, ειδικά όταν νομίζει ότι βάλλεται, Πάνο Καμμένο. Για την ακρίβεια, η σύγκρουση των δύο μάλλον άργησε πολύ.
Ο πραγματικός λόγος της εν θερμώ παραίτησης του Νίκου Κοτζιά, που μάλλον δεν περίμενε να γίνει δεκτή, ήταν η έντονη πικρία («δυσφορία» λέγεται ότι τη χαρακτήρισε ο ίδιος) που ένιωσε όταν είδε τον πρωθυπουργό να μην τον υπερασπίζεται στο υπουργικό συμβούλιο. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών ένιωθε ότι λόγω των εύσημων που έχει πάρει η κυβέρνηση για τη στάση της στη Συμφωνία των Πρεσπών είχαν ανέβει και οι πολιτικές μετοχές του, ειδικά έναντι του Πάνου Καμμένου, που τελευταία αντιμετωπιζόταν ως «πρόβλημα» για το ίδιο θέμα.
Ο Νίκος Κοτζιάς στις Πρέσπες με τον Σκοπιανό ομόλογό του Νικόλα Ντιμιτρόφ. [Maja Zlatevska/AFP]
Γνωρίζοντας τη σημασία που έχει για τον Αλέξη Τσίπρα να φτάσει ως το τέλος τη Συμφωνία, ήταν βέβαιος πως του ήταν πιο απαραίτητος από ποτέ. Αγνόησε όμως, την ειδική σχέση που έχει ο πρωθυπουργός με τον Πάνο Καμμένο.
Ο Αλέξης Τσίπρας δεν ένιωσε καμία ανάγκη να πάρει το μέρος κανενός κατά τη διάρκεια του τσακωμού τους. Είχε προσπαθήσει όμως να καθησυχάσει τον Πάνο Καμμένο την προηγούμενη μέρα και εκνευρίστηκε όταν είδε τον Κοτζιά να τον ερεθίζει με την επίθεση που του έκανε. Σύμφωνα με άλλα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, ο Καμμένος γνωρίζοντας τον οξύθυμο χαρακτήρα του Νίκου Κοτζιά, ήταν εκείνος που τον παρέσυρε σε αυτό το ξέσπασμα «για να βγει από πάνω, καθώς ήταν προφανές στους Ανεξάρτητους Έλληνες, ότι μετά την συνάντησή του με τον Τσίπρα στη Λέσχη Αξιωματικών, είχε υποχωρήσει για άλλη μια φορά».
Ο Νίκος Κοτζιάς ενοχλήθηκε με την ουδέτερη στάση του Αλέξη Τσίπρα, την οποία ερμήνευσε ως κάλυψη στον Καμμένο, αλλά εξερράγη την επόμενη μέρα όταν πληροφορήθηκε τη δήλωση του Δημήτρη Τζανακόπουλου. Τόσο ο ίδιος, όσο και όλοι όσοι ήταν σε θέση να γνωρίζουν τα τεκταινόμενα, κατάλαβαν ότι φωτογράφιζε εκείνον όταν έλεγε ότι «το τρένο της κυβέρνησης προχωρά και θα φτάσει στον προορισμό του. Από κει και πέρα, όποιος δεν θέλει να φτάσει σε αυτόν τον προορισμό ή όποιος δυσφορεί στη διαδρομή μπορεί να κατέβει από το τρένο».
Ο λόγος ήταν ότι ο Νίκος Κοτζιάς ήταν εκείνος που είχε εκφράσει τη «δυσφορία» του την προηγούμενη μέρα μέσω διαρροών και ήταν αυτός που φωτογράφισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος όταν μίλησε για αυτό: «Δεν υπάρχει κανένας λόγος προς δυσφορία. Από εκεί και πέρα βεβαίως, αν κάτι τέτοιο συνέβαινε, είμαι απολύτως βέβαιος ότι ο κ. Κοτζιάς δεν θα το επικοινωνούσε αυτό μέσω διαρροών. Η κυβέρνηση δεν επικοινωνεί με διαρροές. Θα το έλεγε ευθέως στον πρωθυπουργό με τον οποίο έχει καθημερινή και τακτική επικοινωνία. Δεν ξέρω ποιος είναι αυτός ο οποίος κάνει διαρροές». Στην ίδια ενημέρωση που «κάρφωσε» και έθιξε ξεκάθαρα τον Νίκο Κοτζιά, ο Δ.Τζανακόπουλος, άρα και ο Τσίπρας μέσω αυτού, κάλυψε για άλλη μια φορά τον Καμμένο: «Ο κ. Καμμένος διατηρεί την διαφωνία του αλλά δεν συμπλέει με τη ΝΔ. Ο κ. Καμμένος είπε ότι δεν υπάρχει περίπτωση να συμπλεύσει με τη ΝΔ και να αποσταθεροποιηθεί η χώρα».
Οι δηλώσεις αυτές ξεχείλισαν το ποτήρι για τον Νίκο Κοτζιά που έσπευσε εν θερμώ και χωρίς δεύτερη σκέψη να δηλώσει παραίτηση. Κυβερνητικά στελέχη υποστηρίζουν ότι αυτό έχει ξανασυμβεί, αλλά ο πρωθυπουργός δεν το είχε πάρει στα σοβαρά. Τα ίδια στελέχη εκτιμούν ότι και αυτή τη φορά ο Νίκος Κοτζιάς ίσως ήλπιζε πως η παραίτηση δεν θα γινόταν δεκτή. Αν σκέφτηκε έτσι, έκανε λάθος. Στο Μέγαρο Μαξίμου υπήρχαν τουλάχιστον δύο άνθρωποι που ήθελαν να γίνει οπωσδήποτε δεκτή η παραίτηση του: ο διπλωματικός σύμβουλος του πρωθυπουργού, Βαγγέλης Καλπαδάκης και ο ξάδερφός του Γιώργος Τσίπρας. Με τον πρώτο είχε πολύ έντονη κόντρα για πολλά, αλλά κυρίως για το κυπριακό και στο Μαξίμου είχαν φτάσει πληροφορίες ότι μιλούσε άσχημα για αυτόν και έκανε διαρροές στα φιλικά του ΜΜΕ εναντίον του κι επί προσωπικού. Ο Β. Καλπαδάκης «πήρε την εκδίκησή του» πρόσφατα με τη διαχείριση των ελληνορωσικών σχέσεων, τη βελτίωση των οποίων πήρε πάνω του το Μαξίμου, αφήνοντας εντελώς απ’ έξω τον Νίκο Κοτζιά.
Τον ξάδερφο του πρωθυπουργού ο Κοτζιάς τον είχε εκδιώξει από το υπουργείο Εξωτερικών, καθώς υπήρχαν πληροφορίες ότι επιχειρούσε να εξυπηρετήσει διάφορους επιχειρηματίες μέσω πρεσβειών, ακόμα και υπόδικους, εκθέτοντας το υπουργείο αλλά και την ίδια την κυβέρνηση. Γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός δεν του είπε τίποτα, δέχθηκε την απομάκρυνσή του από το υπουργείο Εξωτερικών και τον πήρε ο ίδιος ως σύμβουλο του στο Μαξίμου με το ίδιο αντικείμενο, τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις.
Η σχέση Κοτζιά με τον Τσίπρα
Ο Νίκος Κοτζιάς προσέγγισε τον Αλέξη Τσίπρα με τη μεσολάβηση της Νάντιας Βαλαβάνη μετά το 2012, όταν ήταν πλέον ξεκάθαρο ότι το ρεύμα τον οδηγούσε στην ανάληψη της εξουσίας. Ο στόχος του ήταν εξαρχής το υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο κατάφερε τελικά να πάρει παραμερίζοντας τη Νάντια Βαλαβάνη, την οποία προόριζε ο Τσίπρας για τη θέση αυτή, αλλά και τον διπλωματικό σύμβουλο του Αλέξη Τσίπρα, Γιώργο Αϋφαντή, που βρέθηκε «εξόριστος» στην πρεσβεία του Ιράν.
Με τον πρώην διπλωματικό σύμβουλο του πρωθυπουργού, παρότι διατηρούσε πολύ καλή σχέση πριν την ανάληψη της εξουσίας, όταν έγινε υπουργός Εξωτερικών τον έθεσε σε δυσμένεια και στη συνέχεια τον «καταδίωξε» με μεθόδους που θυμίζουν Κάφκα. Όλα αυτά είναι ελάχιστα γνωστά, καθώς ο πρέσβης Αϋφαντής επέλεξε να υπομένει σιωπηλά περιμένοντας. «Ο Γιώργος είναι καλός αλλά μιλάει πολύ» έλεγε ενοχλημένος ο Νίκος Κοτζιάς για τον κ. Αϋφαντή, ο οποίος σύμφωνα με κυβερνητικές πληροφορίες «βομβάρδιζε» με επιστολές τόσο τον υπουργό, όσο και τον πρωθυπουργό για όλα τα «κακώς κείμενα». Αλλά ο κ. Αϋφαντής δεν είναι ο μόνος πρέσβης με τον οποίον ο κ. Κοτζιάς ήταν φίλος και στην πορεία «καταδίωξε». Σχεδόν όλοι όσοι ήταν φίλοι του, στην πορεία στοχοποιήθηκαν ως εχθροί, στο διπλωματικό σώμα – ειδικά οι ελάχιστοι αριστεροί διπλωμάτες.
Τον Αλέξη Τσίπρα τον ενοχλούσε πάντα ο πατερναλιστικός τρόπος με τον οποίο τον αντιμετώπιζε ο Νίκος Κοτζιάς. Είχε ακουστεί κάποια στιγμή ότι υπήρχαν σκέψεις να τον αντικαταστήσει με τον Γιάννη Ρουμπάτη, διοικητή της ΕΥΠ. Τα τρία αυτά χρόνια δεν έλειψαν οι κατηγορίες που έφταναν στο Μαξίμου εναντίον του, οι οποίες αναφέρονταν κυρίως στον αυταρχισμό και τον συγκεντρωτισμό του. Μεγάλη αναστάτωση υπήρξε και πριν από μερικούς μήνες με το νομοσχέδιο Οργανισμού του ΥΠΕΞ, με το οποίο ο Κοτζιάς κατηγορήθηκε ότι επιχειρούσε να «πρωθυπουργοποιηθεί».
[Louisa Gouliamaki/AFP]
Πριν από τις επιθέσεις του Πάνου Καμμένου για τη διαχείριση των απόρρητων δαπανών και τις υπόνοιες ότι τις χρησιμοποιεί προς όφελός του, είχαν ακουστεί και από τον ΣΥΡΙΖΑ γκρίνιες στο Μέγαρο Μαξίμου από στελέχη που άφηναν παρόμοιες υπόνοιες για τους πόρους της πολιτικής του κίνησης, το «Πράττω»». Αποδείξεις για όλα αυτά δεν υπήρξαν και ούτε θα μπορούσαν εύκολα να υπάρξουν, από τη στιγμή που η αναφορά είναι για απόρρητες δαπάνες που γίνονται χωρίς παραστατικά. Όπου υπάρχει αδιαφάνεια, υπάρχουν πάντα και υποψίες. Δίκαιες, αλλά ενδεχομένως και άδικες. Αν υπήρχε διαφάνεια όμως και λογοδοσία, δεν θα μπορούσαν να στηριχθούν πουθενά παρόμοιες κατηγορίες.
Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, που ποτέ δεν είδαν με καλό μάτι τον Νίκο Κοτζιά, υποστήριζαν ότι ο λόγος που παρέμενε στο υπουργείο Εξωτερικών ήταν ότι έμμεσα «εκβίαζε» πολιτικά τον Αλέξη Τσίπρα ότι χωρίς την ομάδα του (στην οποία περιελάμβανε εκτός από τον ίδιο, τον Ν. Τόσκα, τη Γεωργία Γεννιά και ίσως την Ολυμπία Τελιγιορίδου) η κυβέρνησή του δεν θα μπορούσε να σταθεί. Η Γ. Γεννιά είχε ρίξει μάλιστα κατά καιρούς αρκετές προειδοποιητικές βολές, θυμίζοντας την παρουσία τους με κάποιες διαφοροποιήσεις (π.χ. στην αλλαγή της ταυτότητας φύλου ή στην περικοπή επιδομάτων στους τρίτεκνους).
Ο Νίκος Τόσκας, το έτερο μέλος της κίνησης «Πράττω», βγήκε κι αυτός πρόσφατα από την κυβέρνηση μετά την παταγώδη αποτυχία στον συντονισμό της αντιμετώπισης της πυρκαγιάς στο Μάτι. Από την κυβέρνηση για τον ίδιο λόγο εκδιώχθηκε και ο γενικός γραμματέας της Πολιτικής Προστασίας, επίσης μέλος του «Πράττω». Κάπως έτσι, όλη η ομάδα βρέθηκε εκτός κυβέρνησης.
Ο Νίκος Κοτζιάς φερόταν περίπου ως κυβερνητικός εταίρος, με την πολιτική του κίνηση που εμφάνιζε ως πολιτικό σχήμα να συμμετέχει στην κυβέρνηση. «Στην πραγματικότητα το Πράττω δεν είναι παρά το προσωπικό όχημα του Νίκου Κοτζιά που φτιάχτηκε για να μπει στην κυβέρνηση και μέσω αυτού να έρθουν και κάποιοι ακόμα, προερχόμενοι από το ΠΑΣΟΚ» αναφέρουν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Νίκος Κοτζιάς έπαιξε τα ρέστα του με την παραίτησή του, για την οποίαν ίσως περίμενε να μην γίνει αποδεκτή. Πολιτικό μέλλον δεν φαίνεται να υπάρχει για εκείνον. Όσοι τον γνωρίζουν, δίνουν ελάχιστες πιθανότητες να μην απασφαλίσει το επόμενο διάστημα.
«Θα αρχίσει αντάρτικο» προβλέπει ένας παλιός του σύντροφος. «Δεν έχει προοπτική ένταξης σε ψηφοδέλτιο, ούτε καν στο ΠΑΣΟΚ, άρα ούτε ελπίδα πολιτικής επιβίωσης…» αναφέρει.
Το 2004, όταν ο Νίκος Κοτζιάς ανέλαβε αρμοδιότητες ως εμπειρογνώμων στο ΥΠΕΞ, ρωτήθηκε «Πόσο δύσκολος ήταν ο δρόμος από το ΚΚΕ έως το υπουργείο Εξωτερικών;». «Εγώ ξέρω ότι είμαι εντάξει» απάντησε. «Απλώς οι παρεξηγήσεις δεν μου αρέσουν γιατί διαταράσσουν το “όμορφα περάσαμε”».