Επιστήμονες ανέπτυξαν μια γενικευμένη εξέταση για τον καρκίνο, που μπορεί να ανιχνεύσει ίχνη της νόσου στο αίμα ενός ασθενούς.
Η φτηνή και απλή εξέταση χρησιμοποιεί έναν υγρό παράγοντα που αλλάζει χρώμα, αποκαλύπτοντας την παρουσία κακοήθων κυττάρων οπουδήποτε στο σώμα, και παρέχει αποτελέσματα σε λιγότερο από 10 λεπτά.
Παρότι το τεστ βρίσκεται ακόμα σε στάδιο ανάπτυξης, βασίζεται σε μια ριζοσπαστική νέα προσέγγιση στην ανίχνευση του καρκίνου, που θα μπορούσε να καταστήσει την συχνή εξέταση για τη νόσο «παιχνιδάκι» για τους γιατρούς.
«Ένα σημαντικό πλεονέκτημα αυτής της διαδικασίας είναι ότι είναι πολύ οικονομική και εξαιρετικά απλή. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί πολύ εύκολα να υιοθετηθεί στην κλινική πρακτική», εξηγεί η Λόρα Καρασκόσα, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ.
Η εξέταση έχει ευαισθησία περίπου 90%, πράγμα που σημαίνει ότι ανιχνεύει σχεδόν 90 από τις 100 περιπτώσεις καρκίνου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον ως εργαλείο ελέγχου για τον καρκίνο, που φυσικά θα ακολουθείται από εστιασμένες εξετάσεις τις οποίες θα προτείνουν οι γιατροί. «Η τεχνική μας μπορεί να αξιοποιηθεί ως εργαλείο παρακολούθησης, που θα ειδοποιεί τους γιατρούς ότι ένας ασθενής μπορεί να έχει καρκίνο, ώστε με επακόλουθες εξετάσεις και άλλες τεχνικές να μπορούν να εντοπίσουν τον ακριβή τύπο και το στάδιο», συμπληρώνει η Καρασκόσα.
Το τεστ κατέστη εφικτό χάρη στη σημαντική ανακάλυψη της ερευνητικής ομάδας στο Κουίνσλαντ, ότι το DNA του καρκίνου και το φυσιολογικό DNA κολλούν στις μεταλλικές επιφάνειες με διαφορετικούς τρόπους. Αυτό επέτρεψε στους επιστήμονες να αναπτύξουν μια εξέταση που διακρίνει τα υγιή από τα καρκινικά κύτταρα, ακόμη και από τα μικροσκοπικά ίχνη DNA που βρίσκονται στο αίμα.
Τα υγιή κύτταρα εξασφαλίζουν ότι λειτουργούν σωστά «σκορπώντας» στο DNA τους μόρια που ονομάζονται μεθυλικές ομάδες. Αυτές οι μεθυλομάδες λειτουργούν ως «ρυθμιστές έντασης ήχου», χαμηλώνοντας γονίδια που δεν χρειάζονται και δυναμώνοντας άλλα που χρειάζονται. Στα καρκινικά κύτταρα, αυτή η διαδικασία είναι ελαττωματική και έτσι ενεργοποιούνται μόνο τα γονίδια που τρέφουν τον καρκίνο. Ενώ το DNA εντός των φυσιολογικών κυττάρων έχει μέσα του διάσπατες μεθυλικές ομάδες, το DNA εντός των καρκινικών κυττάρων είναι σε μεγάλο βαθμό γυμνό, με τις μεθυλομάδες να βρίσκονται μόνο σε μικρές συστάδες και σε συγκεκριμένες θέσεις.
Γράφοντας στο περιοδικό Nature Communications, η επιστημονική ομάδα του Κουίνσλαντ περιέγραψε μια σειρά από εξετάσεις που επιβεβαίωσαν το προειδοποιητικό μοτίβο μεθυλομάδων στον καρκίνο του μαστού, του προστάτη και του ορθού, καθώς και στο λέμφωμα. Επίσης, έδειξαν ότι αυτά τα μοτίβα είχαν μεγάλη επίδραση στη χημεία του DNA, με αποτέλεσμα το φυσιολογικό και το καρκινικό DNA να συμπεριφέρονται πολύ διαφορετικά στο νερό. «Πρόκειται για μια τεράστια ανακάλυψη που γίνεται για πρώτη φορά», επισημαίνει η επικεφαλής της έρευνας.
Μετά από μια σειρά πειραμάτων, οι επιστήμονες μπόρεσαν να δημιουργήσουν το νέο γενικό τεστ καρκίνου που λειτουργεί ως εξής: Το ύποπτο DNA προστίθεται σε νερό που περιέχει μικροσκοπικά νανοσωματίδια χρυσού. Αν και είναι φτιαγμένα από χρυσό, τα σωματίδια βάφουν το νερό ροζ.
Αν στη συνέχεια προστεθεί DNA από καρκινικά κύτταρα, αυτό προσκολλάται στα νανοσωματίδια με τέτοιο τρόπο που το νερό να διατηρεί το αρχικό του χρώμα. Αν από την άλλη προστεθεί DNA από υγιή κύτταρα, η αλληλεπίδρασή του με τα σωματίδια χρωματίζει το νερό κυανό.