Της Μαριάνθης Πελεβάνη
Για περισσότερο από μισό αιώνα, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο εμπιστευότανε μια εταιρεία για να κρατήσουν μυστικές τις επικοινωνίες των κατασκόπων, στρατιωτών και διπλωματών τους.
Η ελβετική εταιρεία, Crypto AG, πήρε το πρώτο της «βάπτισμα» με σύμβαση για την κατασκευή μηχανών παραγωγής κώδικα για τα στρατεύματα των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου. Στην πορεία έγινε ο κυρίαρχος κατασκευαστής συσκευών κρυπτογράφησης, διαθέτοντας μια μεγάλη ποικιλία συσκευών κρυπτογράφησης, ενώ μέχρι και σήμερα οι ιδιοκτήτες της Crypto είναι άγνωστοι.
Πουλούσε συστήματα κωδικοποίησης/κρυπτογράφησης μηνυμάτων σε περισσότερες από 120 χώρες έναντι «πολλών εκατ. δολαρίων». Στους πελάτες της συμπεριλαμβάνονται από το Ιράν, έως τις στρατιωτικές ομάδες της Λατινικής Αμερικής και το Βατικανό.
Αποδεδειγμένα, από έγγραφα της κυβέρνησης των ΗΠΑ αποχαρακτηρισμένα το 2015, συνεργάζονταν ενεργά με τις μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας, των ΗΠΑ και της Δυτικής Γερμανίας από το 1956.
Αλλά αυτό που κανένας από τους πελάτες της δεν γνώριζε μέχρι σήμερα ήταν ότι η Crypto AG ανήκε κρυφά στην CIA. Για την ακρίβεια, είχε εξαγορασθεί το 1970 από τη CIA, στο πλαίσιο «ενός άκρως εμπιστευτικού συνεταιρισμού» της με την αντίστοιχη γερμανική υπηρεσία πληροφοριών BND.
Η έρευνα που διενεργήθηκε από την Washington Post και το δημόσιο γερμανικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο ZDF αποκάλυψε ότι η Crypto AG ήταν στην πραγματικότητα εξ ολοκλήρου ελεγχόμενη από τη CIA και την BND. Η επιχείρηση, αρχικά γνωστή με την κωδική ονομασία «θησαυρός» και αργότερα ως «Ρουβίκωνας», εκτείνεται από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι το 2018.
Σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύτηκε χθες – και τα σχετικά έγγραφα της αποκαλούμενης κοινής επιχείρησης «Rubikon» των γερμανικών (BND) και αμερικανικών (CIA) μυστικών υπηρεσιών για τα έτη 1970 έως 1993 που είναι διαθέσιμα στο ZDF υπό την επωνυμία #cryptoleaks – για την κατασκοπεία χρησιμοποιήθηκε μια τεχνική κρυπτογράφησης, η οποία χειραγωγήθηκε με τέτοιον τρόπο ώστε να διαβάζεται η επικοινωνία περισσότερων από 130 κυβερνήσεων και υπηρεσιών πληροφοριών. Και βέβαια, οι εκάστοτε πελάτες δεν γνώριζαν τίποτα σχετικά με την χειραγωγημένη τεχνική κρυπτογράφησης.
Οι δύο μυστικές υπηρεσίες «παραχάραξαν τα μηχανήματα της εταιρείας, ώστε να μπορούν εύκολα να σπάζουν τους κωδικούς των χωρών –πέλατών της, που τα χρησιμοποιούσαν για την κρυπτογράφηση μηνυμάτων».
Σύμφωνα με την έρευνα, από το 1970 η CIA και η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας μαζί με τους Γερμανούς εταίρους τους ελέγχουν σχεδόν όλες τις πτυχές της επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων πρόσληψης, σχεδίασης της τεχνολογίας, σαμποτάρουν τους αλγόριθμους και κατευθύνουν τους στόχους πωλήσεων.
Οι πρώτες υποψίες αυτής της συμπαιγνίας δημιουργήθηκαν το 1986 μετά από την απρόσεκτη ανακοίνωση του αμερικανικού προέδρου Ρόναλντ Ρέιγκαν στην εθνική τηλεόραση ότι με την παρακολούθηση των διπλωματικών επικοινωνιών μεταξύ της Τρίπολης και της πρεσβείας της Λιβύης στο Ανατολικό Βερολίνο είχε αδιάσειστες αποδείξεις ότι ο Μουαμάρ Καντάφι της Λιβύης βρισκόταν πίσω από τον βομβαρδισμό ντισκοτέκ του Βερολίνου το 1986, στον οποίο σκοτώθηκαν δύο αμερικανικοί υπάλληλοι και άλλοι πενήντα τραυματίστηκαν. Ο πρόεδρος Ρέιγκαν διέταξε τότε τον βομβαρδισμό της Τρίπολης και της Βεγγάζης σε αντίποινα.
Σύμφωνα με τα έγγραφα της CIA, «ήταν το μυστικό πραξικόπημα του αιώνα» και «οι ξένες κυβερνήσεις πληρώνουν καλά στις ΗΠΑ και τη Δυτική Γερμανία για το προνόμιο να διαβάσουν τις μυστικές επικοινωνίες άλλων χωρών».
Το πρόγραμμα είχε όρια. Οι κύριοι αντίπαλοι της Αμερικής, συμπεριλαμβανομένης της Σοβιετικής Ένωσης και της Κίνας, δεν ήταν ποτέ πελάτες της Crypto. Οι βάσιμες υποψίες τους για τους δεσμούς της εταιρείας με τη Δύση προστάτευσαν σε μεγάλο βαθμό τα κράτη αυτά, αν και η ιστορία της CIA δείχνει ότι οι κατάσκοποι των ΗΠΑ έμαθαν πολλά, παρακολουθώντας τις αλληλεπιδράσεις των άλλων χωρών με τη Μόσχα και το Πεκίνο.
Η γερμανική μυστική υπηρεσία BND, πίστευε ότι ο κίνδυνος έκθεσης ήταν πολύ μεγάλος και αποσύρθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Όμως, η CIA αγόρασε το μερίδιο των Γερμανών και απλώς συνέχισε μέχρι το 2018, όταν η CIA πούλησε τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας, σύμφωνα με τους σημερινούς και πρώην αξιωματούχους.
Η εταιρεία διαλύθηκε το 2018, εκκαθαρισμένη από τους μετόχους, των οποίων η ταυτότητα προστατεύεται μόνιμα από τους βυζαντινούς νόμους του Λιχτενστάιν. Ούτε η CIA, αλλά ούτε και η BND θέλησαν να σχολιάσουν το δημοσίευμα της Washington Post, χωρίς ωστόσο να διαψεύδουν την αυθεντικότητα των εγγράφων που παρουσιάζονται.
Ο πρώην συντονιστής των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών Μπερντ Σμιντμπάουερ, επιβεβαίωσε στην ZDF την ύπαρξη αυτής της επιχείρησης, υποστηρίζοντας πως η «Ρουβίκων» βοήθησε «να γίνει ο κόσμος πιο ασφαλής». Από την πλευρά της, η σουηδική εταιρεία Crypto International, που εξαγόρασε την Crypto AG, χαρακτήρισε ως «άκρως ανησυχητική» την έρευνα, διαβεβαιώνοντας συνάμα πως «δεν έχει κανένα δεσμό με τη CIA, ή την BND».
Το δίδαγμα είναι ένα και αναμφισβήτητο. Οι αμερικανικές και γερμανικές μυστικές υπηρεσίες επί δεκαετίες κατασκόπευαν πάνω από 100 χώρες.