Του Γιάννη Φασουλά*
Τα δραματικά γεγονότα των Ανωγείων έφεραν για μια ακόμα φορά στην πρώτη γραμμή της συζήτησης, στην πρώτη γραμμή της τηλεοπτικής επικαιρότητας και των αθηναϊκών εφημερίδων το θέμα της κουμπουροφορίας και την κουμπουροχρησίας.
Μια μεγάλη και ατελείωτη οπλο-συζήτηση, η οποία αγνόησε, μέσα στο βουβό πόνο και την «κατσιφάρα» που έπεσε ανοιξιάτικα στο χωριό, τα πραγματικά «όπλα» των Ανωγείων που χρόνια τώρα πορεύεται με αυτά. Κι αυτά τα «όπλα» δεν πρόκειται ποτέ, ούτε να τα καταθέσουμε, ούτε και να τα αρνηθούμε. Και πάντα θα τα υπερασπιζόμαστε!
-Το πρώτο μεγάλο «όπλο» των Ανωγείων είναι η ίδια τους η μεγάλη ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ. Μια ζωή Ολοκαυτώματα, μια ζωή θυσίες, μια ζωή Αντίσταση για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία.
Από την Τουρκοκρατία, μέχρι το 1974 (Επαναστάσεις, Εθνική Αντίσταση, Αντιδικτατορική Πάλη, Πολυτεχνείο, εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο) τα Ανώγεια και οι Ανωγειανοί ήταν στην πρώτη γραμμή των Αγώνων, στην πρώτη γραμμή του καλέσματος από την Πατρίδα, στην πρώτη γραμμή της πάλης για να σηκώσουν τον ήλιο λίγο ψηλότερα. Κι η αλήθεια είναι ότι τα κατάφεραν, η αλήθεια είναι ότι όπου κι αν βρέθηκαν κράτησαν ψηλά τη σημαία της καταγωγή τους.
Στο πέρασμα των αιώνων, με «όπλο» το φιλότιμο, την κατσούνα, τη βούργια, το ανυφαντικό, οι Ανωγειανοί και οι Ανωγειανές, συμφιλιωμένοι με την πέτρα, έχτισαν και ξανάχτισαν τα Ανώγεια, τα έβγαλαν στην κορυφή του Ψηλορείτη, κι ήταν παράδειγμα για την Κρήτη, την Ελλάδα, τον κόσμο.
-Το δεύτερο μεγάλο «όπλο» των Ανωγείων ήταν και είναι η ισχυρή πολιτιστική παρουσία τους στη μεταπολεμική Ελλάδα. Από τη ρίζα του Ψηλορείτη θα ξεκινήσει ένα πρωτόγνωρο πολιτιστικό κίνημα, το οποίο θα κορυφωθεί τις δεκαετίες του ‘ 70 και του ‘ 80 με την παρουσία του ΜΕΓΑΛΟΥ Μάνου Χατζιδάκι, με Δήμαρχο τον αείμνηστο Γιώργη Κλάδο. Τα Ανώγεια και η Κρήτη, θα ζήσουν στιγμές από μια πρωτόγνωρη πολιτιστική άνοιξη.
Το κίνημα αυτό θα απλωθεί σιγά-σιγά σε όλη την Ελλάδα, ο ανωγειανός σπόρος μεταφυτεύτηκε και έγινε «κλαδιά» και «δέντρα», σε όλη την Ελλάδα.
Η πολιτιστική παρουσία των Ανωγείων δεν σταματάει εδώ, καταγράφεται μέσα από τη εξαιρετική ανωγειανή τέχνη της υφαντουργίας, μέσα από τα μοναδικά κτηνοτροφικά προϊόντα και μέσα από τα μοναδικά ήθη και έθιμα. Ανωγειανός γάμος, ανωγειανή κουζίνα, ανωγειανός χορός, ανωγειανοί σκοποί και τραγούδια.
-Στο πολιτιστικό «οπλοστάσιο» περίοπτη θέση κατέχει η μουσική προσφορά. Ονόματα μεγάλα και βαριά σαν ιστορία τραγούδησαν τα Ανώγεια, την Κρήτη, την Ελλάδα, την Ξαστεριά, τη Λευτεριά, τα Μοιρολόγια, την αγάπη, το θάνατο και τον έρωντα. Με παρουσίες από το Ηρώδειο μέχρι τη φιλαρμονική του Αμστερνταμ. Δεκάδες Ανωγειανοί καλλιτέχνες ταξίδεψαν τους ήχους μας και τις μουσικές μας από τις πλατείες των Ανωγείων μέχρι τις μεγάλες πλατείες όλης της Ελλάδας και τα μουσικά στέκια των Αθηνών.
Στον πολιτικό στίβο, διαχρονική είναι η παρουσία των Ανωγειανών στα κοινοβούλια και στις κυβερνήσεις, από την εποχή της Κρητικής Πολιτείας μέχρι σήμερα. Ενώ δεκάδες άλλοι έχουν διακριθεί στις τέχνες και τα γράμματα.
– Στο πέρασμα των αιώνων, ακαταμάχητο «όπλο» ήταν η ενότητα των Ανωγειανών απέναντι σε κάθε στιγμή, είτε αυτή ήταν καλή, είτε αυτή ήταν κακή. Προχωρούσαν μονιασμένοι, αφήνοντας πίσω τα μικρά και τα λίγα που τους χώριζαν, πάντα για το καλό του χωριού.
Μια ενότητα και μια ομόνοια η οποία σήμερα έχει ατονήσει, έχει υποχωρήσει, ευτυχώς δεν έχει χαθεί.
-Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια άρχισαν με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο να κάνουν την εμφάνιση τους μαύρα νέφαλα, (ενίσχυση του φαινομένου της ζωοκλοπής, ληστείες, διαρρήξεις, μικροεγκληματικότητα) μέχρι που πύκνωσαν και ξέσπασαν μεγάλες καταιγίδες αφήνοντας πίσω τους θύματα, κλείνοντας σπίτια, προκαλώντας σοβαρές ρωγμές στον κοινωνικό ιστό.
Και τώρα τι; Ποιο το αύριο; Πως προχωράμε; Θα κινηθούμε και θα κινητοποιηθούμε, ή κάτω από το χαλί, θα θάψουμε ότι δεν μας είναι αρεστό; Δύσκολη και πολυπαραγοντική αυτή η εξίσωση, για την επίλυση της οποίας θα απαιτηθεί πολύχρονη προσπάθεια κι άλλη τόσο υπομονή και επιμονή.
Μια προσπάθεια που θα πρέπει να επικεντρωθεί στη ΓΕΝΙΑ ΠΟΥ ΕΡΧΕΤΑΙ, για να επιστρέψουν τ΄ Ανώγεια εκεί από όπου ξεκίνησαν. Στη ρίζα της ανθρωπιάς και της προσφοράς.
Με αφορμή τη συζήτηση που έχει ανοίξει μέσω της «Α», καταθέτω μια σειρά βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων, για την κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάταξη των Ανωγείων.
– Κατ’ αρχάς τα όπλα της συμφοράς, της ψευτο-καπετανιάς και της ηλιθιότητας θα πρέπει να θαφτούν βαθιά στο χώμα, γιατί όσο υπάρχουν θα «θάβουν» άδικα ανθρώπους. Κι εδώ η ατομική ευθύνη- ειδικά από εδώ και μπρος- μπαίνει σε άλλη διάσταση. Κουβαλάνε όπλα αυτοί που δεν μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους!
– Με οδηγό τις ιστορικές και πολιτιστικές παρακαταθήκες να ξεκινήσει μια πλατιά ανοικτή συζήτηση με την ανωγειανή κοινωνία και με τη συμβολή των Ανωγειανών όπου γης, για ΤΑ ΑΝΩΓΕΙΑ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ
-Να ενισχύσουμε, εκ νέου την πολιτιστική μας ταυτότητα με την επανάληψη του μοντέλου Χατζηδάκι- Κλάδου, για να γίνουν και πάλι τα Ανώγεια το πολιτιστικό επίκεντρο της Κρήτης και της Ελλάδας
-Να διεκδικήσουμε την ίδρυση Ορεινής Μουσικής Σχολής, πανεπιστημιακού επιπέδου, που θα αγκαλιάσει όλη την ελληνική μουσική παράδοση
– Να ενισχύσουμε τα αθλητικά σωματεία, με νέα σπορ και νέα ενδιαφέροντα (δείτε πόσο επιτυχημένο είναι το εγχείρημα με το σκάκι, μεγάλη συμμετοχή και πολλές διακρίσεις), με στόχο την εγγραφή όλων και περισσότερων παιδιών σε αυτά
— Να ενταχθεί στα σχολεία των Ανωγείων και της Κρήτης γενικότερα, μάθημα-σεμινάριο, όπου θα διδάσκουν ειδικοί επί του θέματος προσκεκλημένοι, για τις συνέπειες της οπλοφορίας και της οπλοχρησίας
– Να ενισχυθεί ουσιαστικά το Αστυνομικό Τμήμα Ανωγείων, με στόχο όχι την αστυνομοκρατία αλλά την ενίσχυση του αισθήματος της ασφάλειας των πολιτών
– Να διεκδικήσουν τα Ανώγεια την δημιουργία Κτηνοτροφικής και Τυροκομικής Σχολής, με τη συμμετοχή και Ανωγειανών Κτηνοτρόφων στην εκπαίδευση των σπουδαστών
– Να αναληφθούν πρωτοβουλίες για την επαναλειτουργία της Τυροκομικής Μονάδας πάνω σε υγιείς βάσεις και μακριά από τα λάθη του παρελθόντος
– Να προχωρήσουμε – επιτέλους- στην δημιουργία ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ.
Η αντεπίθεση πρέπει τώρα να ξεκινήσει, δεν πρέπει να καθυστερήσει ούτε λεπτό, γιατί μόνο έτσι θα ανεβάσουμε ξανά τα Ανώγεια στην κορυφή του Σταυρού. Τα «όπλα» τα διαθέτουμε, η βούληση μένει!!
- Ο Γιάννης Φασουλάς είναι δημοσιογράφος-πολιτικός συντάκτης στην ΕΡΤ και πάνω από όλα Ανωγειανός!