Του Όμηρου Ταχμαζίδη *
Λίγο καιρό μετά την έναρξη του τιτάνιου αγώνα των απεργών της Θεσσαλονίκης κατά της αμερικανικής πολυεθνικής Coca Cola και της δικής μου έμπρακτης ηθικής και πολιτικής στήριξής τους είχα γράψει ένα άρθρο – μετά ακολούθησαν πάμπολλα, υπολογίζω τώρα ο αριθμός τους να πλησιάζει αργά αλλά σταθερά και αταλάντευτα σε αγωνιστική κατεύθυνση τα εκατό – με τίτλο “Η απεργία στην Coca Cola ως εθνική ευκαιρία” σε μια ιστοσελίδα του Κιλκίς (kilkis today). Η επιτυχία του άρθρου ήταν τεράστια.
Είχε αναρτηθεί στις 10 Ιουνίου 2014 και ο δείκτης των “επισκέψεων” εκτοξεύτηκε, σήμερα εμφανίζει 19.032 “κτυπήματα”. Δεν είχε συμπληρωθεί καν ένα έτος από τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις (συνεχίζονται παντοιοτρόπως έως τώρα!!!) των εργαζομένων και οι απεργοί δεν είχαν αρχίσει ακόμη τις επισκέψεις ενημέρωσης των καταναλωτών στην Αθήνα και τον Πειραιά.
Παραθέτω ένα απόσπασμα από το άρθρο σε σχέση με την κατάσταση της αγοράς των χυμών και αναψυκτικών στην Θεσσαλονίκη μετά από μετά από οκτώ μήνες απεργιακού αγώνα και προτροπή προς τους καταναλωτές να μην αγοράζουν προϊόντα της αμερικανικής πολυεθνικής με το σύνθημα “Ούτε γουλιά Coca Cola μέχρι να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο”: “Όσο και αν “μαγειρεύονται” τα οικονομικά στοιχεία για να καθησυχάζονται οι μέτοχοι των πολυεθνικών, η γενική κατάσταση στην αγορά είναι δηλωτική της πραγματικότητας που προκάλεσε η πολιτική του μποϊκοτάζ, η δημόσια εικόνα της Κόκα Κόλα έχει καταρρακωθεί και οι συνέπειες φαίνονται και στα οικονομικά στοιχεία των τελευταίων ετών – η είσοδος των τοπικών ελληνικών εταιριών αναψυκτικών με μεγάλες αξιώσεις στην αγορά, είναι η πιο σημαντική απόδειξη ότι η αξιοπιστία της Κόκα Κόλα φθίνει μέρε με τη μέρα. (Υπογραμμίζω την εκρηκτική πανελλαδικά άνοδο της Loux από την Πάτρα περιοχή όπου η Κόκα Κόλα έκλεισε οριστικά το εργοστάσιο, η εναλλακτική Green Cola με έδρα την Ορεστιάδα του Έβρου, όπου εμφιάλωνε παλαιότερα η Κόκα Κόλα (η Βουλγαρία είναι μια ανάσα δρόμο) εισέρχεται σταθερά στην αγορά, η Nectar Cola στην περιοχή των Σερρών ενισχύει τη θέση της, η γνωστή ΕΨΑ από το Βόλο, όπου η Κόκα Κόλα μειώνει συνεχώς προσωπικό στην κατεύθυνση αναστολής της λειτουργίας του εργοστασίου, επεκτείνεται ραγδαία στην εσωτερική αγορά, ενώ η επιχείρηση εμφιαλωμένου νερού ΒΙΚΟΣ από την Ήπειρο έχει εισέλθει προσφάτως και στην αγορά των αναψυκτικών, ενώ στην Κρήτη υπάρχει ικανός αριθμός τοπικών επιχειρήσεων που επεκτείνουν την δραστηριότητά τους πανελλαδικά, ακόμη και συνεταιριστικές επιχειρήσεις παραγωγής χυμών έχουν εισέλθει με αξιώσεις στην ελληνική αγορά σε συνεργασία με αλυσίδες σούπερ μάρκετ, π.χ. οι συνεταιρισμοί της Αργολίδας με τους καταπληκτικούς σε ποιότητα χυμούς) ένα επιπλέον ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι οι τοπικές ελληνικές επιχειρήσεις με βάση τα κέρδη τους από τα μερίδιά τους στην ελληνική αγορά στρέφονται στις εξαγωγές”.
Διαβάζοντας εκ των υστέρων τούτο το παλιό κείμενο διαπιστώνω με ναρκισσιστική ικανοποίηση ότι οι περισσότερες προγνώσεις του επαληθεύτηκαν, άλλες πλήρως, άλλες εν μέρει. Η αναφορά σε αναστολή της λειτουργίας του εργοστασίου της Coca Cola στο Βόλο επαληθεύτηκε πολύ σύντομα: η αμερικανική πολυεθνική μέσα στον ίδιο χρόνο έκλεισε και τη συγκεκριμένη παραγωγική μονάδα. Η ΛΟΥΞ αποτελεί σήμερα μια κραταιά ελληνική εταιρία στον χώρο των αναψυκτικών, αν και δε διατίθεται σε όλη τη χώρα. Η Green Cola εκτινάχτηκε μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα, δημιουργώντας πολλά προβλήματα στην Coca Cola. Η Βίκος Cola είναι πλέον ο βασικός ανταγωνιστής της Coca Cola στη βόρεια Ελλάδα στον κλασσικό τύπο του αναψυκτικού cola. Οι κρητικές επιχειρήσεις αναψυκτικών δεν μπόρεσαν να επωφεληθούν από το μποϊκοτάζ στην πρώτη φάση και έτσι το κενό καλύφθηκε από την ΒΙΚΟΣ (Γιάννενα), την ΕΨΑ(Βόλος) και την ΛΟΥΞ (Πάτρα) (η απόσταση έπαιξε το ρόλο της), αλλά η παρουσία τους είναι διακριτική ενώ έντονη είναι η παρουσία του νερού ΖΑΡΟΣ (Βοτομός) στην αγορά της Θεσσαλονίκης. Η ΕΑΣ Αργολίδας και η σερραϊκή Nectar δεν κατόρθωσαν να αποκομίσουν μερίδια αγοράς. Άγνωστο αν και κατά πόσο οι πυρκαγιές που κατέστρεψαν μέρος από τα δύο εργοστάσια στην Αργολίδα και στις Σέρρες έπαιξαν κάποιο ρόλο σε αυτό.
Σε εκείνο το άρθρο είχα διατυπώσει και ένα συμπέρασμα, το οποίο μέσες άκρες, υποστηρίζω και σήμερα. Αυτός ήταν και ο λόγος που συνέχισα να αναρτώ σχετικά άρθρα στο διαδίκτυο, όλα αυτά τα χρόνια. Παραθέτω αυτούσιο το απόσπασμα από το κείμενο του 2014: “Η προγραμματισμένη εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων αναψυκτικών αποτελεί βατήρα για την μακροπρόθεση ανάκαμψη της εθνικής οικονομίας: η Κόκα Κόλα επέλεξε το δρόμο της περιφρόνησης των αντιστάσεων των εργαζομένων και των ελλήνων καταναλωτών και πληρώνει καθημερινά σκληρό τίμημα – η αβλεψία της αυτή, ωστόσο, θα έχει ευεργετικές συνέπειες για το μέλλον των ελληνικών επιχειρήσεων και την ελληνική οικονομία γενικότερα. Άθελά τους οι ιθύνοντες της Κόκα Κόλα έδειξαν έναν δρόμο για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, για αυτό το λόγο πρέπει να στηριχθεί ο αγώνας των απεργών και να προωθηθεί το μποϊκοτάζ των προϊόντων της – να σπάσει η σχεδόν μονοπωλιακή θέση της Κόκα Κόλα στην ελληνική αγορά, να εκλείψει η αθέμιτη παρέμβασή της στο σύστημα πληροφόρησης της Ελληνικής Δημοκρατίας, να ενισχυθούν οι μικρές ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου των αναψυκτικών ως εφαλτήρια για την ανάκαμψη της οικονομίας της χώρας και της αναζωογόνησης των τοπικών κοινωνιών”.
Και το μποϊκοτάζ έφερε όλα αυτά τα χρόνια αποτελέσματα. Οι ελληνικές εταιρίες αναψυκτικών όχι μόνο επιβίωσαν μέσα στην κρίση, αλλά κάποιες κατέκτησαν μερίδια αγοράς εις βάρος της Coca Cola.
Από την αρχή η αμερικανική πολυεθνική προσπάθησε να απαγορεύσει το μποϊκοτάζ με την προσφυγή στη δικαιοσύνη κατά του συνθήματος “Ούτε γουλιά Coca Cola”. Στην Θεσσαλονίκη το αρμόδιο δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το μποϊκοτάζ και το σύνθημα είναι νόμιμα, στην Αθήνα οι συνάδελφοί τους δικαστές αποφάνθηκαν ότι γενικώς το σύνθημα είναι αποδεκτό, αλλά απαγορεύεται μόνο για κάποιους συγκεκριμένους εργαζόμενους. Βγάλτε άκρη… Χαριτολογώ, αλλά τα πράγματα είναι σοβαρά διότι τον επόμενο μήνα, Ιανουάριο του 2021, θα εκδικαστεί στην Αθήνα άλλη προσφυγή της Coca Cola με την οποία ζητάει να απαγορευτεί κάθε μποϊκοτάζ άπαξ δια παντός… αν και πρόκειται για αντισυνταγματικό αίτημα (δεν είναι ο χώρος για να εξηγηθεί αυτό) η πολυεθνική ελπίζει…
Προσθέτω, επειδή τη θεωρώ χρήσιμη για την κατανόηση του σκεπτικού μου, και την τελευταία παράγραφο του άρθρου στο οποίο αναφέρθηκα: “… αντιλαμβανόμαστε την “υποχώρηση” της Κόκα Κόλα ως εθνική ευκαιρία για την ανασύνταξη της ελληνικής κοινωνίας, για την ιεράρχηση νέων στόχων και προτεραιοτήτων – σε αυτούς ο ρόλος των πολυεθνικών εταιριών οφείλει να είναι περιορισμένος και συμπληρωματικός στις γενικότερες στοχεύσεις της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας”.
Ούτε γουλιά Coca Cola, Fanta, Sprite,Schweppes, Amita, νερό ΑΥΡΑ… και αυτά τα Χριστούγεννα.
Υ.Γ. Για να είμαι δίκαιος και προς τις ελληνικές επιχειρήσεις από βδομάδα θα ετοιμάσω έναν “χάρτη” με ονόματα, περιοχές, δραστηριότητα και προϊόντα. Κάποια στιγμή θα εξηγηθούν και οι τρόποι με τους οποίους “επιτίθεται” (όπως συμβαίνει με τα τελευταία δημοσιεύματα μου) διαδικτυακά ειδικό τμήμα της Coca Cola, που συγκρότησε η πολυεθνική στην Αθήνα μετά από τους πρώτους μήνες του μποϊκοτάζ με πρόσχημα την καταπολέμηση του διαδικτυακού εγκλήματος ή κάτι τέτοιο…
* Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι μέλος του Ε.Γ. της Σοσιαλιστικής Προοπτικής (www.sopro.gr)