Επιμέλεια: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΡΑΚΙΝΑΣ – JEAN RACINE
(Λα Φερτέ-Μιλόν (Αισν) 1639 – Παρίσι 1699)
Διάσημος γάλλος τραγικός ποιητής, Ιστοριογράφος του βασιλέως, μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας, με θρησκευτική παιδεία και σπουδές νομικής και φιλοσοφίας, τράπηκε στην κλασική λογοτεχνία, την ελληνική και λατινική τραγωδία. Συνδέθηκε με τον Μολιέρο, τον Λαφονταίν και τον Μπουαλώ αλλά και αποτραβήχτηκε στο ιανσενιστικό μοναστήρι του Πορτ Ρουαγιάλ, 38 ετών. Το έργο του διανοίγει δρόμο μεταξύ του Κορνήλιου και του Κινώ, ανανεώνοντας τη δραματική τέχνη και ζωγραφίζοντας τα ανθρώπινα πάθη σ’ ένα μεγάλο πλάτος ψυχοσυνθέσεων, όπου αποτυπώνεται ο πολύπλευρος χαρακτήρας του, από τα σαλόνια στην οικογένεια, από την Αυλή στο μοναστήρι, από τη νηφαλιότητα στην έκρηξη, χαρίζοντας μεγάλες στιγμές στην ιστορία του θεάτρου.
Έργα: Η νύφη του Σηκουάνα (1660), Έρωτες του Οβιδίου, Θηβαΐς (1664), Αλέξανδρος ο Μέγας (1665), Ανδρομάχη (1667), Οι δικομανείς (1668), Βρετανικός (1669), Βερενίκη (1670), Βαγιαζήτ (1672), Μιθριδάτης (1673), Ιφιγένεια (1675), Φαίδρα (1677), Εσθήρ (1689), Αθαλία (1691), Ωδαί (1663), Ιστορία της βασιλείας Λουδοβίκου ΙΔ΄(1784), Συνοπτική ιστορία του Πορτ Ρουαγιάλ (1767), Λόγοι ακαδημαϊκοί. Επιγράμματα,
Βιβλιογραφία: John Buttler, Racine, A study, 1974, Roland Barthes, Sur Racine, 1979, Richard Goodkin, Tragic middle, Racine, Aristote, Euripides, 1991, Jean Rohou, Jean Racine, Entre sa carrière, son oeuvre et son dieu, 1992, Georges Forester, Jean Racine, 2006, Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, Βικιπαίδεια.
Εικονογραφία: Προσωπογραφία, Φ. ντε Τρουά, Μουσείο Λανγκρ, Προσωπογραφία, J.B. Santerre, 1615-1717, Γκραβούρα, J. Harrewyn, 1700, Γκραβούρα, P. Savart, 1772.
ΚΕΙΜΕΝΑ:ΡΑΚΙΝΑΣ, ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
** ** **
Ο Ηρόδοτος, πατέρας της Ιστορίας, είναι ο πρώτος που εξετάζει τα πολιτεύματα της εποχής του. Τα διακρίνει, ανάλογα με τον τρόπο ασκήσεως της εξουσίας, σε μοναρχία, όπου ένας κυβερνά όπως θέλει, σε ολιγαρχία, όπου οι λίγοι εξουσιάζουν τους πολλούς και σε ισονομία ή δημοκρατία, όπου άρχει όλος ο λαός.
Ο Αριστοτέλης, θεμελιωτής της πολιτικής επιστήμης στον κόσμο, χρησιμοποιεί για τη διάκριση των πολιτευμάτων τον αριθμό των προσώπων στα οποία ανήκει η κρατική εξουσία. Βασιλεία, αριστοκρατία και δημοκρατία είναι τα ορθά πολιτεύματα, όπου η εξουσία ασκείται για το κοινό συμφέρον. Όταν όμως οι φορείς της κρατικής εξουσίας πολιτεύονται για το δικό τους συμφέρον, τα πολιτεύματα εκτροχιάζονται από το σωστό δρόμο και φέρνουν τις παρεκβάσεις. Την τυραννία, την ολιγαρχία, την οχλοκρατία.
Στην Αναγέννηση ο Μακιαβέλλι, φημισμένος επαγγελματίας πολιτικός, χωρίζει τα πολιτεύματα σε ηγεμονίες και δημοκρατίες, ανάλογα με το αν η εξουσία ασκείται από ένα πρόσωπο ή περισσότερα.
Ο Μοντεσκιέ, πρόδρομος της Γαλλικής Επανάστασης κατατάσσει τα πολιτεύματα σε τρία είδη: Δημοκρατική κυβέρνηση, όταν η εξουσία ανήκει στο λαό. Μοναρχική κυβέρνηση, όπου ο μονάρχης κυβερνά με καθορισμένους νόμους. Και δεσποτική κυβέρνηση, όπου ο ηγεμόνας κυβερνά χωρίς νόμους, κατά τη θέλησή του.
Αυτές είναι οι κλασικές διακρίσεις των πολιτευμάτων με βάση τη μορφή του κράτους, τη συγκρότηση της κρατικής εξουσίας. Στην εποχή μας όμως δεν έχει τόση σημασία η αφηρημένη, τυπική μορφή του φορέα της εξουσίας. Αυτό που ενδιαφέρει πιο πολύ είναι ο τρόπος που ασκείται η κρατική εξουσία. Τα πολιτεύματα είναι αυταρχικά ή δημοκρατικά, με κριτήριο την εξάρτηση της κυβέρνησης από τους πολίτες. Στο αυταρχικό πολίτευμα η ανάδειξη των κυβερνητών και η άσκηση της εξουσίας τους, γίνεται ανεξάρτητα από τη θέληση των αρχομένων. Στα δημοκρατικά πολιτεύματα υπάρχει η εκλογή. Στα αυταρχικά χρησιμοποιείται η βία.