Του Φώτη Ποντικάκη *

Το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα θεωρείται από τα καλύτερα στον κόσμο. Ας μερικές διαφορές του από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα

Α) ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Η ηλικία ένταξης στο Δημοτικό Σχολείο στη Φινλανδία είναι τα 7 χρόνια, ενώ στην Ελλάδα είναι τα 6 χρόνια του παιδιού. Η καθυστερημένη ένταξη των παιδιών στο Δημοτικό Σχολείο στη Φινλανδία δεν έχει αρνητικά αποτελέσματα στις επιδόσεις των μαθητών.

Η Προσχολική Εκπαίδευση στη Φινλανδία δίνει μεγάλο βάρος στο παιχνίδι που δίκαια θεωρείται ο πρώτος κι ο πιο σπουδαίος τρόπος μάθησης για το παιδί. Αντίθετα, στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σχολειοποίηση του Νηπιαγωγείου με την εισαγωγή αντικειμένων (Μαθηματικά, Γλώσσα) που παλιότερα ανήκαν στην Α’ τάξη του Δημοτικού Σχολείου, στερώντας πολύτιμο χρόνο από το παιχνίδι των παιδιών.

Στη Φινλανδία κάθε σχολείο έχει Κοινωνικό Λειτουργό, Ψυχολόγο, Νοσοκόμο, Γραμματεία, Επιστάτη, εκτός από τους εκπαιδευτικούς. Στην Ελλάδα Κοινωνικοί Λειτουργοί και Ψυχολόγοι μπήκαν ως ωρομίσθιοι παλιότερα στα Διαπολιτισμικά Σχολεία (μόνο) και πρόσφατα (φέτος) ξεκίνησε η τοποθέτηση (μη μόνιμων) Ψυχολόγων σε Δημοτικά Σχολεία. Για Γραμματεία στα ελληνικά Δημοτικά Σχολεία ούτε λόγος, ενώ επιστάτες υπήρχαν παλιότερα, τώρα πλέον τα καθήκοντά τους (όπως και της Γραμματείας) τα έχουν αναλάβει οι εκπαιδευτικοί του σχολείου.

Β) ΜΙΣΘΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

Στη Φινλανδία η κοινωνική θέση των εκπαιδευτικών είναι υψηλή κι αυτό φαίνεται κι από τους μισθούς που έχουν: Ο εισαγωγικός μισθός (ετήσιος) είναι από 29.008 έως 37.210 € (ανάλογα την εκπαιδευτική βαθμίδα), σύμφωνα με στοιχεία του Δικτύου «Ευρυδίκη».

Στην Ελλάδα, ο αντίστοιχος μισθός είναι μόλις 13.104 € (ίδιος για όλες τις βαθμίδες)! Σημειώνουμε ότι στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, οι μισθοί των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα μειώθηκαν τουλάχιστον κατά το ένα τρίτο.

Γ) ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

Στη Φινλανδία όλοι οι εκπαιδευτικοί έχουν μεταπτυχιακές σπουδές κι ενθαρρύνονται να επιμορφώνονται συνεχώς. Στην Ελλάδα, αντιθέτως, τα τελευταία χρόνια σταμάτησε να χορηγείται άδεια για μεταπτυχιακές σπουδές στους εκπαιδευτικούς.

Επιπρόσθετα, τα τελευταία χρόνια στα περισσότερα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών στην Ελλάδα εισήχθησαν δίδακτρα, ενώ στη Φινλανδία (όπως και σε όλες τις σκανδιναβικές χώρες) οι μεταπτυχιακές σπουδές είναι δωρεάν –  χωρίς δίδακτρα.

Δ) ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ

Το Φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι άκρως αποκεντρωμένο και δίνει απόλυτη αυτονομία στους εκπαιδευτικούς. Οι στόχοι ορίζονται από την Πολιτεία, μέρος  του προγράμματος αποφασίζεται σε τοπικό επίπεδο, αλλά είναι οι εκπαιδευτικοί που αποφασίζουν για τις μεθόδους και τον τρόπο διδασκαλίας

Αντίθετα στην Ελλάδα κι η τελευταία λεπτομέρεια του προγράμματος αποφασίζεται κεντρικά από το Υπουργείο κι η παιδαγωγική αυτονομία των εκπαιδευτικών είναι εξαιρετικά περιορισμένη.

Ε) ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Οι δημόσιες δαπάνες για την Παιδεία είναι σαφώς μεγαλύτερες  στη Φινλανδία ως ποσοστό των δημόσιων δαπανών. Στη Φινλανδία για την Παιδεία διατίθεται το 11,3 % των δημόσιων δαπανών, όταν στην Ελλάδα μόλις το 7,2%, κι αυτές είναι οι μικρότερες κρατικές δαπάνες στην Ευρώπη ως ποσοστό δημόσιων δαπανών για την Παιδεία το 2017, σύμφωνα με τη EUROSTAT.

Ως ποσοστό επί του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ), οι δημόσιες δαπάνες για την Παιδεία στη Φινλανδία είναι 6,1% , ενώ στην Ελλάδα είναι μόλις 3,4%, το δεύτερο μικρότερο στην Ευρώπη μετά τη Ρουμανία!

Αυτή είναι μια μικρή σύγκριση που θα έπρεπε να μας διδάσκει και για το τι θα έπρεπε να κάνουμε και στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά τις δαπάνες για την Παιδεία, τους μισθούς των  εκπαιδευτικών, την Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και την παιδαγωγική αυτονομία, τη στελέχωση των σχολείων με υποστηρικτικό προσωπικό όπως ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, νοσοκόμοι κλπ.

* Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου

Ακολουθήστε το agonaskritis.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις