Η ηθική πλευρά των ειδήσεων

Του Βαγγέλη Πάλλα *

Φτιάξε μου τις εικόνες και θα φτιάξω τον πόλεμο… Ουίλιαμ Χιρστ ( ο πατέρας της κίτρινης δημοσιογραφίας)

Ο θεσμικός παράγοντας που δεν είναι άλλος από την δημοσιογραφία ή αλλιώς πιο σωστά τα ιδιωτικά και κυρίαρχα ΜΜΕ είχαν και έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ενημέρωση αλλά και τον διαμοιρασμό ευθυνών ένθεν κακείθεν.  Ωστόσο ύστερα από πολλές «επιθέσεις» που έχουν δεχθεί λόγω της εξάρτησης με την εξουσία, δεν έχουν επιχειρήσει να ήσουν σε μια διαδικασία ενδοσκόπησης για ποιος είναι ο ρόλος τους. Μη ξεχνάμε  τα ΜΜΕ είναι επιχειρήσεις, που πρέπει να παρουσιάσουν κέρδη. Τις ειδήσεις τις έχουν για να καλύψουν την ηθική πλευρά των μέσων τους. Όλα τα  υπόλοιπα δεν έχουν σημασία. Αρκούνται  σε ευτελή ριάλιτι χαμηλής πνευματικότητας. Τις ειδήσεις τις χρησιμοποιούν για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους, αφού σε αυτούς στηρίζουν την  ύπαρξή τους.

Την αλήθεια την κρύβουν, τη φοβούνται, ασελγούν πάνω της, πάντα  με την βοήθεια και  τη συνδρομή  «δημοσιογράφων».

Στις ειδήσεις κρατούν, ένα επίπεδο ηθικής, μόνο για ακροαματικότητα, εμπαίζοντας με την ανάγκη των τηλεθεατών για ενημέρωση, προσφέροντας τα Feak News φόβο και πανικό.

Τα κοινά όνειρα είναι η μοναδική πηγή ειδήσεων, που ενδιαφέρεται να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Οι άνθρωποι χρειάζονται απεγνωσμένα πληροφορίες που μπορούν να εμπιστευτούν. Από πού προέρχονται οι ειδήσεις; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ γεγονότος  και «άποψης»  στην αναφορά ειδήσεων; Πρέπει οι ειδήσεις να είναι  αξιόπιστες; Μια μελέτη του Pew Research διαπιστώνει ότι 4 στους 10 ερωτηθέντες αμφισβητούν ότι οι ειδήσεις σε όλο τον κόσμο, έχουν ηθική, και δυσκολεύονται να διακρίνουν τα αληθινά από  τα fake news.

Ζούμε στον πιο κορεσμένο από τα μέσα ενημέρωσης εποχή της ανθρώπινης ιστορίας …

Τα μεγάλα συστημικά ΜΜΕ, έχουν  την λογοκρισία σε ημερήσια διάταξη. Η λογοκρισία γίνεται σε πολλές  πιέσεις και απειλές. Αυτό που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον είναι ο συνδυασμός των πληροφοριών που επιχειρείται από τα διάφορα κέντρα εξουσίας, ο οποίος  αναμιγνύει τις ειδήσεις με φιλοσοφικές αρχές, πυροδοτώντας έκρηξη καθοδηγούμενου μοντέλου ειδήσεων. Τίποτα δεν έχει  αφεθεί στην τύχη, όλα είναι στρατηγική σχεδιασμένα.

Χαρακτηριστικές αλλά με ανησυχητικά διαφωτιστικές είναι οι επιλεγμένες θεματικές αναφορές που ακολουθούν των ειδήσεων, καθώς ξεδιπλώνεται ανάγλυφα η συνομωσία, που σχεδιάζζεται καθημερινά στο παρασκήνιο,  με στόχο  την αποπροσανατολισμό των πολιτών.

Η κατασκευή παθητικών – ακροατών, που αδιαμαρτύρητα θα καταναλώσουν προϊόντα,  αλλά και υιοθετούν προκατασκευασμένες  πεποιθήσεις, είναι ο βασικός στόχος των κέντρων εξουσίας. Μέσω των ΜΜΕ κούρσα δύναμης, εταιρίες, στρατός, πολιτικοί, και μια σειρά από επαΐοντες  της πληροφόρησης, εμποτίζουν καθημερινά με τις πιο ισχυρές  δόσεις της δικής τους «αλήθειας… κύρια όπλα τους η απόρριψη, η διαφθορά, ο τρόμος, τα ψεύτικα πρότυπα και η ακατανίκητη δύναμη της εικόνας.

… όποιος έχει τη δύναμη να σε κάνει να πιστέψεις παραλογισμούς, έχει τη δύναμη να σε κάνει να πράξεις αδικίες… Βολταίρος

Τα ΜΜΕ με τους ορισμούς που βρίσκουμε ακόμα και σε σχολικά βιβλία, οφείλουν να δρουν απέναντι στο κράτος, και παρακολουθούν την άσκηση των τριών  εξουσιών να δρουν ελεγκτικά απέναντι στο κράτος και παρακολουθούν την άσκηση των τριών εξουσιών (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική) αποκαλύπτοντας τυχόν καταχρήσεις και εξασφαλίζοντας τη διαφάνεια. Σήμερα τα ΜΜΕ στην πλειοψηφία τους, ανταμείβουν καθημερινά την εξουσία. Σκάνδαλα δεν καλύπτονται δημοσιογραφικά, αποκαλύψεις αντιμετωπίζονται σαν γραφικότητα. Ακόμα  και ακραία ανήθικες. Συμπεριφορές δεν βρίσκουν χώρο και χρόνο στα τηλεοπτικά πάνε και στα πρωτοσέλιδα των μεγάλων καναλιών και εντύπων αντίστοιχα.

Απόλυτα βέβαιο είναι ότι το ανθρώπινο μυαλό επεξεργάζεται τα διάφορα «είδη ενημέρωσης» με διαφορετικό τρόπο. Οι λέξεις  και οι φράσεις που διαβάζουμε ή ακούμε υποβάλλονται από το νου μας, σε μια διαδικασία αποκρυπτογράφησης. Με αυτό το σκεπτικό, όποιος ελέγχει τα ΜΜΕ έχει τη δυνατότητα ν’ ασκήσει τρομερή δύναμη πάνω στους πληθυσμούς που προσλαμβάνουν τις πληροφορίες.

Πλαστή Πολυφωνία

Είναι γνωστό πως «η βία για τη δικτατορία είναι ό,τι η προπαγάνδα για τη δημοκρατία». Οι ναζί μεταχειρίστηκαν και τα δυο: Ο Joseph Goebbels, ο Υπουργός Διαφώτισης και Προπαγάνδας του Γ’ Ράιχ θεωρούσε τα Μέσα Επικοινωνίας σαν «πιάνο … στα χέρια της κυβέρνησης». Μπορεί, βέβαια, να δημιουργηθεί μονοτονία όταν όλα τα Μέσα μεταδίδουν την ίδια πληροφορία. Ωστόσο, ο ίδιος συμπλήρωσε τη θεωρία ότι τα Μέσα πρέπει να έχουν μεν «μονοφοϊνία απόψεων», αλλά παράλληλα και «πολυφωνία αποχρώσεοτν», μια άποψη που εξακολουθεί να επικρατεί μέχρι σήμερα!

Τρεις εχθρικές εφημερίδες είναι πιο επικίνδυνες από χίλιες ξιφολόγχες … Ναπολέων Βοναπάρτης

Μιλάμε για την ηθική στις ειδήσεις, όταν η ελληνική κοινωνία είναι μια κοινωνία που αρέσκεται σε μύθους.  Έχουν δημιουργηθεί νέες σχέσεις εξουσίας – ΜΜΕ. Παράλληλα εξέθρεψε και  πολλούς μύθους. Ένας από αυτούς ήταν ο μύθος του ήρωα δημοσιογράφου που διεισδύει στα άδυτα της εξουσίας και όπου διαπιστώνει τις κρυφές ανομίες, των πολιτικών και οικονομικών παραγόντων. Χειρότερη ακόμη είναι η περίπτωση του δημοσιογράφου που αποσιωπά πληροφορίες και στη συνέχεια της αποκαλύπτει..

Ο Ουμπέρτο Εκο είπε ότι, «ενώ προηγουμένως χρειαζόσουν το στρατό και την Αστυνομία για να καταλάβεις την εξουσία, σήμερα είναι αρκετό να έχεις στα χέρια σου τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας».

Οι πηγές πληροφόρησης είναι αναρίθμητες. Επαφίεται στον πολίτη να κρίνει την ποιότητα πληροφόρησης, η οποία του προσφέρεται. Μια σύγχρονη πολιτεία δεν κινδυνεύει με υπονόμευση από εξωγενείς παράγοντες. Οι κίνδυνοι υπονόμευσης είναι η διαπλοκή και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας από τη στιγμή που ξεφεύγουν από το θεσμικό ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν.