Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Η ροή των γεγονότων θα έπρεπε να είναι η εξής: Το ΣτΕ αποφασίζει και η κυβέρνηση λαμβάνει την απόφαση για το εάν θα εφαρμόσει καθολικά τα όσα υποδεικνύει το Ανώτατο Δικαστήριο ή όχι. Εάν αποφασίσει να υιοθετήσει τις επιταγές του ΣτΕ, καταρτίζει νομοθετική ρύθμιση, την καταθέτει στην Βουλή και την ψηφίζει, άρα γίνεται νόμος του Κράτους. Όμως η διαδικασία δεν τελειώνει εκεί καθώς θα πρέπει να εκδοθεί σχετική εγκύκλιος, να διανεμηθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες και κατόπιν να αρχίσει η εφαρμογή της όποιας απόφασης για τους πολίτες.
Εν προκειμένω, η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για παραγραφή στην 5ετία των χρεών από τέλη κυκλοφορίας βρίσκεται από τον Δεκέμβριο σε επίπεδο… πολιτικής απόφασης.
Ποια είναι η απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών για την παραγραφή
Σύμφωνα λοιπόν με πληροφορίες του enikonomia.gr, το Υπουργείο Οικονομικών έχει στα «σκαριά» τη ρύθμιση για εφαρμογή των όσων υποδεικνύει το ΣτΕ σχετικά με τα τέλη. Φυσικά μένει ακόμα δρόμος έως ότου αυτή φτάσει και στην… εφορία, όμως οι σχετικές διαδικασίες έχουν δρομολογηθεί.
Τι έλεγε όμως η απόφαση του ΣτΕ;
Τη νομολογία της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας για το όριο παραγραφής των αξιώσεων του δημοσίου για φορολογικές υποθέσεις, εφαρμόζει το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας και για τα τέλη κυκλοφορίας: Το ΣτΕ γνωμοδοτεί πως είναι 5ετής και όχι 20ετής ο χρόνος παραγραφής (και) των τελών κυκλοφορίας γεγονός που «παραγράφει» όλες τις επιπλέον οφειλές και τα πρόστιμα. Η απόφαση αυτή εναρμονίστηκε πλήρως με αποφάσεις της Ολομέλειας σχετικά με φορολογικές υποθέσεις, στις οποίες αποφάνθηκε ρητά πως η παραγραφή είναι 5ετής και θέτει εκ ποδών την πάγια θέση της φορολογικής διοίκησης ότι ο χρόνος παραγραφής των τελών κυκλοφορίας είναι 20ετής.
Όπως λέει η απόφαση, «όσον αφορά στο ζήτημα της παραγραφής των τελών κυκλοφορίας, επανέλαβε τη νομολογία του κατά την οποία δεν μπορούν να εφαρμοσθούν ούτε οι γενικές διατάξεις περί παραγραφής του Αστικού Κώδικα, όπως η διάταξη του άρθρου 249 Α.Κ., καθώς αφορά αστικές σχέσεις και δικαιώματα και δεν διέπει φορολογικές διαφορές και ότι η εικοσαετία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστά εύλογη, συνάδουσα προς την αρχή της αναλογικότητας, διάρκεια του κατά κανόνα χρόνου παραγραφής φορολογικών αξιώσεων.
Κατέληξε, λοιπόν, ότι υπό το φως της αρχής της ασφάλειας δικαίου, η οποία απορρέει από την αρχή του κράτους δικαίου, ότι η βεβαίωση των τελών κυκλοφορίας σε περίπτωση μη καταβολής ή μειωμένης καταβολής αυτών, καθώς και των τυχόν οφειλομένων προστίμων, δεν μπορεί να χωρήσει μετά την πάροδο πενταετίας από τη λήξη του ημερολογιακού έτους, για το οποίο αυτά οφείλονται (σκ. 6). Η 1611/2020 απόφαση εντάσσεται σε μία σειρά αποφάσεων που το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έκρινε ότι στις φορολογικές υποθέσεις δεν δικαιολογείται μακρόχρονη παραγραφή.
Η 1738/2017 ομόφωνη απόφαση της Ολομέλειας, με την οποία κρίθηκε ότι η προθεσμία της παραγραφής πρέπει να έχει, συνολικά, εύλογη διάρκεια, συνάδουσα με την αρχή της αναλογικότητας και ιδίως ότι η λήξη της παραγραφής δεν πρέπει να εξαρτάται από ενέργειες δημοσίας αρχής, με συνέπεια η παραγραφή των φορολογικών αξιώσεων να είναι πενταετής και οι συνεχείς παρατάσεις παραγραφής να απαγορεύονται ως αντισυνταγματικές, αποτέλεσε το έναυσμα για την έκδοση πληθώρας αποφάσεων του Β’ Τμήματος».
Το σκεπτικό του Δικαστηρίου
Η υπ΄ αριθμόν 1611/2020 απόφαση του Δ’ Τμήματος σε Επταμελή Σύνθεση αφορά αίτηση αναίρεσης του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) που είναι ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης στερεών αποβλήτων της Αττικής , για επιβολή τελών κυκλοφορίας και προστίμων από το 1998 και κρίνει ότι «η πενταετής προθεσμία για τη βεβαίωση των τελών κυκλοφορίας παρίσταται επαρκής για την άσκηση της εν λόγω εξουσίας της φορολογικής αρχής, περαιτέρω δε και εύλογη» απορρίπτοντας τους ισχυρισμούς της φορολογικής διοίκησης που ζητούσε να ισχύσει ο 20ετής χρόνος παραγραφής στηριζόμενη στο γενικό άρθρο 249 του Αστικού Κώδικα, ελλείψει ρητής μνείας στη νομοθεσία.
Σύμφωνα με το σκεπτικό του Δικαστηρίου «…η εικοσαετία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστά εύλογη, συνάδουσα προς την αρχή της αναλογικότητας, διάρκεια του κατά κανόνα χρόνου παραγραφής φορολογικών αξιώσεων». Επίσης κατά το Δικαστήριο « … οι ως άνω διατάξεις ενόψει της αρχής της ασφάλειας δικαίου, η οποία απορρέει από την αρχή του κράτους δικαίου, έχουν την έννοια ότι βεβαίωση των τελών κυκλοφορίας σε περίπτωση μη καταβολής ή μειωμένης καταβολής αυτών, καθώς και των τυχόν οφειλομένων προστίμων, δεν μπορεί να χωρήσει μετά την πάροδο πενταετίας από τη λήξη του ημερολογιακού έτους, για το οποίο αυτά οφείλονται (πρβλ.ΣτΕ 2656/2018)».
Γιατί ελήφθη η απόφαση για παραγραφή
Ουσιαστικά η απόφαση αυτή επαναλαμβάνει όσα έλεγε η αρ. 1738/2017 απόφαση της Ολομέλειας του Δικαστηρίου που είχε κρίνει ότι η παραγραφή για φορολογικά ζητήματα πρέπει να έχει, συνολικά, εύλογη διάρκεια, ώστε: α) να είναι δυνατή η άσκηση αποτελεσματικού ελέγχου, χωρίς όμως να ενθαρρύνεται η απραξία των αρμοδίων διοικητικών αρχών, την οποία ενθαρρύνει η μεγάλη διάρκεια του χρόνου της παραγραφής και
β) να μην αφήνονται οι διοικούμενοι έκθετοι σε μακρά περίοδο ανασφάλειας δικαίου ή στον κίνδυνο να μην είναι πλέον σε θέση, μετά την παρέλευση μακρού χρόνου να αμυνθούν προσηκόντως έναντι σχετικού ελέγχου, αλλά και να αντιμετωπίσουν τις προκύπτουσες από τον έλεγχο αυτό οικονομικές υποχρεώσεις.