Καλούν τους πολίτες σε “συμμετοχικό σχεδιασμό” της χρήσης και των λειτουργιών στο Λόφο Καστέλι | Βίντεο

Κάλεσμα προς τους πολίτες για συμμετοχή στην ανοιχτή συνέλευση στην αυλή της Rosa Nera, “έτσι ώστε να αναλάβουμε από κοινού την διαχείριση της περιοχής στη βάση της ισότητας και της κοινωνικής ωφέλειας” απευθύνει η “Συνέλευση αυτοδιαχείρισης στο Λόφο Καστέλι” με βίντεο το οποίο ανέρτησε στη σελίδα της κατάληψης Rosa Nera στο youtube. 

Όπως τονιζεται στο κάλεσμα:

“Ήδη μέσα σε λιγότερο από 10 μέρες από την απελευθέρωση του Λόφου, στην αυλή και τα κτίρια έχουν βρει στέγη πληθώρα πολιτικών συλλογικοτήτων και πολιτιστικών ομάδων, με καθημερινές ανοιχτές δραστηριότητες, όπως η λειτουργία αναγνωστηρίου και χώρου άθλησης, αυτοοργανωμένα εργαστήρια σχεδίου, ραπτικής, ζωγραφικής, πηλού, θεατρικού παιχνιδιού κ.α.

Οι προτάσεις αυτές είναι μόνο μικρά ψήγματα αυτού που μπορεί να συμβεί στον Λόφο Καστέλι αν όλες και όλοι αποφασίσουμε να εγκαταλείψουμε την ανάθεση των αναγκών μας στην χυδαιότητα της αγοράς.

Όλες οι ιδέες είναι προς συζήτηση, όλες οι δυνατότητες είναι ανοιχτές. Αρκεί να το τολμήσουμε, να συναντηθούμε, να κουβεντιάσουμε και να αναλάβουμε δράση.

Ανοιχτή συνέλευση αυτοδιαχείρισης στον Λόφο Καστέλι κάθε Τετάρτη και Κυριακή στις 19:00 Συνέλευση αυτοδιαχείρισης στον Λόφο Καστέλι”

Σημειώνουμε ότι στο βίντεο γίνεται αναφορά στην αναγκαιότητα συμμετοχικού σχεδιασμού για τη διαμόρφωση των χρήσεων του κτιρίου αλλά και του χώρου στο Λόφο Καστέλι ενώ παρουσιάζονται και πλάνα από δραστηριότητες που ήδη πραγματοποιούνται όπως το εργαστήριο πυλού, οι μουσικές βραδιές και οι θεατρικές παραστάσεις.

Δείτε το σχετικό βίντεο:

Τι είναι ο συμμετοχικός σχεδιασμός;

Από τη σελίδα “συμμετοχικό εργαστήρι για το δημόσιο χώρο” ενημερωνόμαστε οτι:

Ο συμμετοχικός σχεδιασμός έχει συσχετιστεί με έννοιες και χαρακτηρισμούς που παραπέμπουν σε δημοκρατικές διαδικασίες (διαπραγματευτικός, πολιτικός, διαμεσολαβητικός, δια βουλευτικός τύπος σχεδιασμού, μια ανοιχτή διαδικασία επικοινωνίας και συνεργασίας, κλπ). Ωστόσο οι εφαρμογές στον Ελληνικό χώρο είναι ακόμη ελάχιστες.

Ο συμμετοχικός σχεδιασμός αποτελεί μια διαδικασία η οποία προσανατολίζεται περισσότερο στην έννοια της συμμετοχής της κοινότητας στη διαδικασία του σχεδιασμού (Κωτσιόπουλος, 1975, σελ.7-8). Φαίνεται να παρουσιάζεται τη δεκαετία του 1960, ως μια απάντηση σε τάσεις του μοντερνισμού που ήταν ιδιαίτερα καθοδηγητικές και απόλυτες στο πως οι άνθρωποι πρέπει να ζουν και να εργάζονται, τοποθετώντας στο περιθώριο τις πραγματικές επιθυμίες και ανάγκες κύρια των χρηστών (Windley and McClure, 2007, σελ. 51).

Ο συμμετοχικός ή συνεργατικός σχεδιασμός είναι ένα εργαλείο για τη διαμόρφωση των δημόσιων χώρων – συνθηκών εργασίας, σχεδιασμού προϊόντων, έργων τέχνης, λογισμικού κ.α. – με την άμεση εμπλοκή των πολιτών σε όλα τα στάδια της διαδικασίας σχεδιασμού αλλά και στις αποφάσεις για τη μετέπειτα χρήση του. Είναι ένα μέσο για να παραμένει ο δημόσιος χώρος της πόλης ένας ζωντανός οργανισμός και όχι ένα στατικό αντικείμενο προς εκμετάλλευση. Ένας τόπος όπου δεν θα αποκλείονται κοινωνικές ομάδες και που θα λειτουργεί ως πεδίο για να αναπτυχθεί η διαφορετικότητα και η κοινωνική αλληλεπίδραση.

Ποια είναι τα πρακτικά στάδια του συμμετοχικού σχεδιασμού ενός δημόσιου χώρου;

1. Ενημέρωση του κοινού σε σχέση με το δικαίωμα στον δημόσιο χώρο της πόλης.
2. Πληροφόρηση για τη δυνατότητα συμμετοχής στη διαμόρφωση προτάσεων και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για την μελλοντική εξέλιξη του χαρακτήρα των δημόσιων χώρων.
3. Προβληματισμός για τις εκάστοτε ανάγκες και επιθυμίες των κατοίκων της γειτονιάς.
4. Καταγραφή και χαρτογράφηση κοινωνικών τάσεων, δυναμικών, απόψεων, συνηθειών και προτιμήσεων γύρω από τον δημόσιο χώρο.
5. Επεξεργασία και δημιουργία θεματικών αξόνων γύρω από τις απόψεις για τα ζητήματα που αποτυπώνονται.
6. Ανοιχτή συζήτηση της γειτονιάς γύρω από τους θεματικούς αυτούς άξονες με σκοπό την ανάδειξη των συγκλίσεων, των αποκλίσεων και των συγκρούσεων μεταξύ των ατόμων.
7. Αποτύπωση και επεξεργασία των παραμέτρων που συναντιούνται γύρω από το ζήτημα του δημόσιου χώρου.
8. Σχεδιασμός και διενέργεια εργαστηρίων (θεματική ζωγραφική, πίνακες διάθεσης, στήσιμο συνεργατικής μακέτας, επιτραπέζια , χάρτες από μνήμης κ.α.), συζητήσεων (ενημέρωση, θεματικές ομάδες, τοποθετήσεις, παρουσιάσεις κ.α.), ερωτηματολογίων (συνεντεύξεις, πόρτα- πόρτα, περαστικοί, ιστορίες από παλιούς), κ.α.
9. Επεξεργασία υλικού και διαμόρφωση συγκεκριμένων προτάσεων – παρεμβάσεων.
10. Από κοινού λήψη των αποφάσεων.
11. Έρευνα για τον τρόπο υλοποίησης σε θεσμικό και οικονομικό επίπεδο.
12. Από κοινού υλοποίηση των παρεμβάσεων στον δημόσιο χώρο.

Γιατί συμμετοχικός σχεδιασμός;

Αρχικά, αποτελεί ένα μέσο για να αποκτήσει φωνή το δημόσιο συμφέρον μέσα από συλλογική και κοινή προσπάθεια των πολιτών. Αναπτύσσεται ένα κοινωνικό περιβάλλον σεβασμού στη διαφορετικότητα, εμπιστοσύνης και ανοικτού διαλόγου γύρω από θέματα που αφορούν το σύνολο της κοινωνίας. Έτσι το ίδιο το πλαίσιο επιτελεί έναν εκπαιδευτικό ρόλο τόσο σε ατομικό όσο και συλλογικό επίπεδο, καθώς δίνεται η δυνατότητα στο άτομο να συνδιαλλαγεί και να συνδιαμορφώσει υπό έναν κοινό στόχο τη δράση του.

Σε πρακτικό επίπεδο:

• Το αποτέλεσμα βασίζεται σε ολοκληρωμένη και ενημερωμένη ανάλυση από διαφορετικά πεδία και σε συνεργασία πολλών διαφορετικών ανθρώπων, ενώ παράλληλα ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες τους και όχι σε υποθέσεις. Έτσι μειώνεται η πιθανότητα αποτυχίας του υλοποιημένου έργου
• Διασφαλίζεται η βιωσιμότητα του έργου καθώς οι επωφελούμενοι ήταν οι ίδιοι συμμετέχοντες στη λήψη των αποφάσεων του σχεδιασμού του έργου και έτσι νιώθουν την κυριότητα και την ευθύνη για αυτό.
• Από τη φύση της η διαδικασία του συμμετοχικού σχεδιασμού δεν παράγει παθητικούς παρατηρητές, αλλά δραστηριοποιεί τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν και να δράσουν με έναν παραγωγικό και παράλληλα ευχάριστο τρόπο.
• Η ενεργοποίηση διαλόγου μεταξύ πολλών διαφορετικών και συχνά αντικρουόμενων απόψεων, προάγει την ανάδειξη καινούριων λύσεων και διαφορετικών προοπτικών.
• Συλλογή εμπειρικής πληροφορίας και δυνατότητα συλλογικής διερεύνησης των αβεβαιοτήτων για το μέλλον των δημόσιων χώρων της πόλης.
• Ανάπτυξη της δημιουργικότητας των εμπλεκομένων.

Ποια η διαφορά δημόσιας διαβούλευσης και συμμετοχικού σχεδιασμού;

Η δημόσια διαβούλευση αποτελεί μια θεσμική διαδικασία που οργανώνεται από τους εκάστοτε φορείς για ένα τοπικό ή υπερτοπικό ζήτημα (νομοθεσία/ανάπλαση), καλώντας τις ομάδες ενδιαφερόμενων σε διάλογο. Στόχος είναι η συλλογή απόψεων και τάσεων κυρίως για το πώς αντιμετωπίζεται το εκάστοτε ζήτημα και ποια είναι τα επίπεδα αποδοχής της κοινότητας στις επιμέρους προτάσεις που έχουν κατατεθεί. Πρόκειται για έναν δημοκρατικό μηχανισμό ο οποίος στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης, και πολύ περισσότερο στην Ελλάδα της κρίσης, έχει κυρίως διακοσμητικό χαρακτήρα, λειτουργώντας στην καλύτερη των περιπτώσεων ως ένας μετρητής της κοινής γνώμης και του πολιτικού κόστους για τους φορείς εξουσίας.

Αντίθετα, ο συμμετοχικός σχεδιασμός αποτελεί ένα εργαλείο που, από την αρχή μέχρι το τέλος, προωθεί την διεύρυνση της συμμετοχής των πολιτών στον σχεδιασμό και την διαδικασία λήψης των αποφάσεων. Ο ρόλος των συντονιστών περιορίζεται στο να αποκωδικοποιήσει τις διαφορετικές τάσεις, ανάγκες και επιθυμίες πάνω στο εκάστοτε ζήτημα. Κατ’ επέκταση, αναδεικνύονται τα κοινά σημεία όπου όλα αυτά συγκλίνουν, δημιουργώντας παράλληλα ένα πεδίο διαπραγμάτευσης και συσχέτισης των αποκλίσεων.