Για ποιους λόγους οι μάσκες παραμένουν υποχρεωτικές και σε εσωτερικούς δημόσιους χώρους; Γιατί η εστίαση, τα δημόσια θεάματα και η διασκέδαση λειτουργούν με μικρότερο αριθμό φιλοξενούμενων, αφού στους κλειστούς χώρους επιτρέπονται μόνο οι εμβολιασμένοι;
Διότι όσοι έχουν κάνει το εμβόλιο του κορωνοϊού, και να κολλήσουν μπορούν, αλλά και να μεταδώσουν τη νόσο.
Στην πραγματικότητα όσοι κάνουν το εμβόλιο γίνονται ασυμπτωματικοί φορείς όταν κολλήσουν, ενώ παράλληλα έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες και να κολλήσουν και να μεταδώσουν τον ιό. Πόσες λιγότερες, κανείς δεν γνωρίζει, αφού ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί κλινικές μελέτες προς αυτήν την κατεύθυνση.
Το βέβαιο είναι ότι επειδή το εμβόλιο χορηγείται με ένεση ενδομυϊκά, δεν είναι αρκετό για να καλύψει το σημείο εισόδου και εξόδου του κορωνοϊού, δηλαδή τη μύτη και το στόμα.
Αυτό συμβαίνει άλλωστε με τις περισσότερες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Το ανοσοποιητικό για να εμποδίσει τη μετάδοση, θα πρέπει να παράγει τοπικά αντισώματα ειδικά για τον βλεννογόνο, δηλαδή τη μύτη, το στόμα, τους πνεύμονες και το στομάχι, τα οποία προσπαθούν να αποκλείσουν τον ιό, ώστε να μην εξαπλωθεί στον υπόλοιπο οργανισμό.
Τα υποψήφια εμβόλια, όμως, χορηγούνται με ενδομυϊκή ένεση και προκαλούν την παραγωγή αντισωμάτων που κινούνται ελεύθερα στην κυκλοφορία του αίματος, αποτρέποντας με αυτόν τον τρόπο τη γενικευμένη λοίμωξη. Κάποια από αυτά τα αντισώματα φτάνουν και στη μύτη, το ιικό φορτίο όμως παραμένει άγνωστο αν θα επηρεαστεί και κατά πόσο.
Αν τελικά τα αντισώματα που φτάνουν μέχρι τη μύτη δεν επαρκούν, ο ιός θα μπορούσε να βρει την ευκαιρία να πολλαπλασιαστεί στον βλεννογόνο, ακόμα κι αν δεν προκαλεί συμπτώματα. Αυτό σημαίνει πως όταν κάποιος φταρνιστεί ή ακόμη και αν εκπνεύσει από τη μύτη, μπορεί να τον μεταδώσει.
«Είναι ένας αγώνας μεταξύ του ανοσοποιητικού και του κορωνοϊού. Θα εξαρτηθεί από το εάν ο ιός μπορεί να πολλαπλασιαστεί γρηγορότερα ή αν το ανοσοποιητικό σύστημα θα προλάβει τον ελέγξει», εξηγεί η Μάριον Πέπερ, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σιάτλ.
«Αυτός είναι και ο λόγος που τα εμβόλια σε μορφή ρινικού σπρέι ή από του στόματος χορηγούμενα είναι πιο αποτελεσματικά από αυτά που χορηγούνται με ένεση, καταφέρνουν να μειώνουν καλύτερα το ιικό φορτίο στους ιούς του αναπνευστικού», λέει η δρ Πέπερ.
«Η πρόληψη της σοβαρής νόσου είναι η πιο εύκολη. Η πρόληψη της ήπιας νόσου είναι πιο δύσκολη και η πρόληψη κάθε λοίμωξης είναι η πιο δύσκολη από όλες» εξηγεί από την πλευρά του ο Ντίπτα Μπατατσαρία, ανοσολόγος του Πανεπιστημίου της Αριζόνα.
Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι ειδικοί εμφανίζονται αισιόδοξοι ότι τα υπάρχοντα υποψήφια εμβόλια θα καταφέρουν με επιτυχία να μειώσουν το ιικό φορτίο από τη μύτη και τον λαιμό και να σταματήσουν τη μετάδοση του κορωνοϊού από όσους έχουν εμβολιαστεί.
«Αν ένα εμβόλιο είναι 95% αποτελεσματικό στην πρόληψη της νόσου με συμπτώματα, σίγουρα θα είναι κατά τι λιγότερο αποτελεσματικό στην πρόληψη οποιασδήποτε λοίμωξης» επισημαίνει η Πέπερ. Το ερώτημα πόσοι εμβολιασμένοι εθελοντές προσβάλλονται από τον κορωνοϊό χωρίς συμπτώματα δεν θα απαντηθεί από τις κλινικές δοκιμές, ωστόσο οι επόμενες μελέτες αναμένεται να δώσουν την οριστική απάντηση.
Η έρευνα
Η Pfizer, για παράδειγμα, θα εξετάσει ένα μέρος των εθελοντών για αντισώματα που στοχεύουν την πρωτεΐνη Ν του ιού. Δεδομένου ότι τα εμβόλια δεν έχουν καμία σχέση με αυτή την πρωτεΐνη, η παρουσία αντισωμάτων Ν θα αποκάλυπτε τυχόν περιστατικά μόλυνσης μετά τον εμβολιασμό.
Το ίδιο θα κάνει και η Moderna, στο σύνολο όμως των εθελοντών. «Θα χρειαστούν αρκετές εβδομάδες πριν γίνουν διαθέσιμα αυτά τα δεδομένα» διευκρινίζει εκπρόσωπος της αμερικανικής εταιρείας βιοτεχνολογίας
Η ομάδα του δρ Ταλ από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ σχεδιάζει από την πλευρά της να εξετάσει δείγματα εθελοντών της κλινικής δοκιμής της Johnson & Johnson, προκειμένου να διαπιστωθεί αν τα επίπεδα αντισωμάτων στη μύτη είναι αντίστοιχα με τα επίπεδα των αντισωμάτων στο αίμα.
Μια τέτοια μελέτη, που έχει ήδη δημοσιευτεί πρόσφατα στην επιστημονική επιθεώρηση Science, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα επίπεδα των αντισωμάτων είναι αντίστοιχα στο αίμα και τη μύτη, κάτι που ενδεχομένως σημαίνει ότι ο εμβολιασμός αποτρέπει τη διασπορά του ιού.
Ωστόσο, μία και μόνο μελέτη δεν αρκεί για να δώσει οριστική απάντηση. Μέχρι να συγκεντρωθούν επαρκή δεδομένα, οι μάσκες θα πρέπει να παραμείνουν στο πρόσωπό μας, καταλήγουν οι επιστήμονες.
Εμβόλια σε σπρέι
Τη λύση για το τέλος της μεταδοτικότητα αναμένεται να δώσουν τα εμβόλια σε σπρέι, καθώς είναι τα μόνα που με βεβαιότητα σταματούν τη μετάδοση του κορωνοϊού.
Πώς; Η λογική πίσω από μία τέτοια επιστημονική ανακάλυψη είναι ότι τα σπρέι ενεργοποιούν την τοπική ανοσοανταπόκριση στη μύτη, το στόμα και τον λαιμό και έτσι είναι και πολύ πιθανό να εμποδίζουν τον ιό να πολλαπλασιαστεί και να αρχίσει να μεταδίδεται.
Αυτού του τύπου τα εμβόλια για τους αναπνευστικούς ιούς δεν προκαλούν την παραγωγή αντισωμάτων που κινούνται ελεύθερα στην κυκλοφορία του αίματος, όπως γίνεται με τα ενέσιμα, αλλά καταφέρνουν να πιάσουν τον ιό στα σημεία του οργανισμού που ζει και πολλαπλασιάζεται. Δηλαδή στη μύτη και στον λαιμό.
«Το εμβόλιο σε σπρέι προκαλεί αποστειρωτική ανοσία, κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα ο ιός να αναπαραχθεί, άρα παύει και να μεταδίδεται», εξηγεί ο Λούις Ενχουάνες, ιολόγος στο Ανώτατο Συμβούλιο Επιστημονικών Ερευνών της Ισπανίας, ο οποίος μελετά για περισσότερα από 40 χρόνια τους κορωνοϊούς.
Ο ίδιος πιστεύει ότι η ομάδα του θα δημιουργήσει το πιο ισχυρό εμβόλιο σε σπρέι, το οποίο με μία δόση θα παρέχει 100% προστασία από τον κορωνοϊό, κάτι που έχει αρχίσει να φαίνεται από τις δοκιμές που γίνονται σε τρωκτικά. Ωστόσο, ο ίδιος διευκρινίζει ότι απαιτείται ακόμη αρκετός χρόνος για την εμπορική διάθεσή του.
«Είμαστε επιφυλακτικοί περισσότερο επειδή η τεχνολογία μας είναι εξαιρετικά καινοτόμα και οι ρυθμιστικές αρχές θα απαιτήσουν να κάνουμε πολύ περισσότερους ελέγχους για να αποδειχθεί η ασφάλεια. Επιπλέον, πολλές φορές τα τρωκτικά δεν παρουσιάζουν παρενέργειες, όμως οι άνθρωποι μπορεί να εκδηλώσουν», συμπληρώνει ο δρ Ενχουάνες.
Εμβόλια σε σπρέι δοκιμάζουν και επιστήμονες στην Κίνα, την Ισπανία, αλλά και τις ΗΠΑ, χωρίς όμως να έχουν δοθεί στη δημοσιότητα περισσότερα δεδομένα από τις μελέτες.