Γράφει ο Μιλτιάδης Μαρκάτος
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο έκανε την εμφάνισή του πριν από κάποια χρόνια και από πέρυσι εμφανίστηκε ξανά στην Ελλάδα αλλά και στο υπόλοιπο κόσμο. 
Ως πνευμονολόγοι, ερχόμαστε καθημερινά σε επαφή με ανθρώπους που το χρησιμοποιούν ή ανθρώπους που μας ρωτούν για την χρησιμότητα και ασφάλειά του. Σε όλους αυτούς τους ανθρώπους οφείλουμε να δώσουμε όποια πληροφορία έχουμε, να τους προφυλάξουμε από ενδεχόμενους κινδύνους και να τους πληροφορήσουμε για τις δυνατότητες που έχουν σε σχέση με την διακοπή του καπνίσματος.
Αλλά τι είναι το ηλεκτρονικό τσιγάρο; Είναι μια συσκευή που λειτουργεί με μπαταρία και περιέχει θάλαμο στον οποίο υπάρχει ένα φυσίγγιο με νικοτίνη σε υγρή μορφή, αρωματικές ουσίες και άλλα χημικά. Η συσκευή μετατρέπει τη νικοτίνη, η οποία είναι ιδιαίτερα εθιστική και άλλες χημικές ουσίες, σε ατμό τον οποίο εισπνέει ο χρήστης της. Οι χρήστες το καπνίζουν χωρίς να το ανάβουν, γεγονός που έχει οδηγήσει πολλούς στο να το χρησιμοποιούν για να αποφεύγουν την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους.
Τα προϊόντα αυτά διατίθενται στο εμπόριο και πωλούνται ιδιαίτερα σε νέους ανθρώπους. Το εμπορικό κέρδος που αφήνουν είναι τόσο μεγάλο ώστε να μπορεί να βρει κανείς το προϊόν σε mini market, περίπτερα, ακόμη και σε βενζινάδικα! Στην συσκευασία τους δεν περιέχουν προειδοποιήσεις για την υγεία, όπως συμβαίνει με τα εγκεκριμένα προϊόντα υποκατάστασης νικοτίνης ή τα συνηθισμένα τσιγάρα. Διατίθενται και σε διάφορες γεύσεις, όπως σοκολάτα και μέντα, που μπορεί να προσελκύσουν τους νέους.
Οι ειδικοί σε θέματα Δημοσίας Υγείας, συμπεριλαμβανομένων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), των Κέντρων Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (CDC) και της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου (ACS) προειδοποιούν να μην γίνεται χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως επιστημονική απόδειξη που να επιβεβαιώνει ότι είναι ασφαλή, ούτε συνιστούν μια αποτελεσματική συσκευή για το κόψιμο του καπνίσματος. Προειδοποιούν ακόμα πως αυτά τα προϊόντα μπορεί αντίθετα να ενθαρρύνουν το κάπνισμα, να αυξάνουν τον εθισμό στη νικοτίνη, ειδικά των νεαρών ανθρώπων και τελικά να οδηγούν τους χρήστες τους στα συμβατικά τσιγάρα. Ήδη Αυστραλία, Καναδάς, Βραζιλία, Παναμάς, Τουρκία, Σιγκαπούρη, Ταϋλάνδη, έχουν απαγορεύσει την εισαγωγή και χρήση τέτοιων προϊόντων.
Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα διαφημίζονται ως ένας τρόπος μείωσης των βλαβερών προϊόντων καπνού που εισπνέονται από έναν καπνιστή. Όμως αν δει κανείς σε βάθος χρόνου θα διαπιστώσει ότι απλά αποτελούν έναν ύπουλο τρόπο να αγκιστρώνονται οι άνθρωποι στην εξάρτηση της νικοτίνης. Δεν υπάρχει καμμία απόδειξη ότι οι άνθρωποι μετακινούνται από τα κανονικά τσιγάρα στα ηλεκτρονικά ή σε άλλα προϊόντα χωρίς καπνό. Στην ουσία συνήθως αυξάνει η ολική έκθεση στην νικοτίνη και δεν μειώνεται το κάπνισμα.
Οι κατασκευαστές ηλεκτρονικών τσιγάρων διατείνονται ότι παράγουν ένα απόλυτα ασφαλές προϊόν. Είναι όμως έτσι; Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Οργανισμός Φαρμάκου (FDA) υπέβαλε σε προκαταρκτική ανάλυση μερικά δείγματα ηλεκτρονικών τσιγάρων από δύο κορυφαίες μάρκες. Αυτά τα δείγματα περιείχαν 18 φυσίγγια με νικοτίνη διαφόρων γεύσεων και φυσίγγια χωρίς νικοτίνη. Οι αναλύσεις έδειξαν ότι κάποια προϊόντα περιείχαν ανιχνεύσιμα επίπεδα γνωστών καρκινογόνων ουσιών και τοξικών χημικών. Επίσης ο FDA υπογραμμίζει ότι οι έλεγχοι ποιότητας κατά την κατασκευή αυτών των προϊόντων δεν ήταν πάντα ικανοποιητικοί και σε μερικά έλειπαν τελείως.
Ειδικικότερα, οι αναλύσεις από τα φυσίγγια των δύο ανωτέρω εταιρειών έδειξαν τα ακόλουθα:
-
- Σε ένα φυσίγγγιο βρέθηκε διαιθυλενογλυκόλη περίπου 1%. Η διαιθυλενογλυκόλη αποτελεί ένα συστατικό που χρησιμοποιείται ως αντιψυκτικό και είναι τοξική στους ανθρώπους.
- Στα μισά από τα δείγματα που μελετήθηκαν βρέθηκαν νιτροζαμίνες, ουσίες που είναι καρκινογόνες.
- Στην πλειονότητα των δειγμάτων ανακαλύφθηκαν διάφορες προσμίξεις, επικίνδυνες για τους ανθρώπους, όπως: αναβασίνη, μυοσμίνη και β-νικοτυρίνη.
- Τα φυσίγγια των ηλεκτρονικών τσιγάρων που διαφημίζονταν ως μη περιέχοντα νικοτίνη, είχαν χαμηλά επίπεδα νικοτίνης, εκτός από ένα.
- Αναλύθηκαν τρία διαφορετικά φυσίγγγια ηλεκτρονικών τσιγάρων με την ίδια αναγραφόμενη περιεκτικότητα και βρέθηκε ότι απέδιδαν εξαιρετικά διαφορετικές ποσότητες νικοτίνης ανά εισπνοή: από 26,8 έως 43,2 μg/100ml.
- Ένα φυσίγγιο υψηλής περιεκτικότητας σε νικοτίνη απέδιδε διπλάσια νικοτίνη στους χρήστες όταν εισέπνεαν τον καπνό του ηλεκτρονικού τσιγάρου από ότι η νικοτίνη που εισπνέουν από προϊόντα υποκατάστασης νικοτίνης που υπάρχουν στην αγορά και κυκλοφορούν ως βοηθήματα διακοπής καπνίσματος.
Επειδή δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί οι κλινικές μελέτες για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα αυτών των προϊόντων από τους διεθνείς οργανισμούς υγείας, οι καταναλωτές προς το παρόν δεν έχουν κανένα τρόπο να γνωρίζουν:
- Αν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι ασφαλή για την προβλεπόμενη χρήση τους,
- Τι είδους ή τι περιεκτικότητες από δυνητικά επικίνδυνες για την υγεία χημικές ουσίες βρίσκονται σε αυτά τα προϊόντα,
- Πόση νικοτίνη εισπνέουν όταν χρησιμοποιούν αυτά τα προϊόντα.
Εν τέλει, το να δημιουργείς ένα προϊόν που βοηθά τον κόσμο να συνεχίσει να καπνίζει είναι τουλάχιστον κυνικό. Η διακοπή του καπνίσματος είναι ο μονόδρομος. Ας πούμε λοιπόν λίγα λόγια για την διακοπή του καπνίσματος. Το κάπνισμα αποτελεί νόσο, άρα ο καπνιστής χρειάζεται την βοήθεια του ειδικού για την απεξάρτησή του. Και ο ειδικός είναι ο πνευμονολόγος του, ο μόνος επιστήμονας που μπορεί πραγματικά να τον βοηθήσει σε αυτή του την απόφαση. Σε όλη την Κρήτη υπάρχουν ιατρεία διακοπής καπνίσματος, σε Νοσοκομεία και στα ιδιωτικά ιατρεία των πνευμονολόγων. Εκεί ο καπνιστής θα βρει όλη την βοήθεια που χρειάζεται από κάποιον εξιδεικευμένο για την διακοπή του καπνίσματος. Γιατί ποιός πραγματικά πιστεύει ότι θα βοηθηθεί ουσιαστικά από το mini market της γειτονιάς ή το βενζινάδικο, απ’ όπου θα αγοράσει το ηλεκτρονικό τσιγάρο;
Εμείς, οι ελεύθεροι επαγγελματίες πνευμονολόγοι της Κρήτης, δίνουμε ιδιαίτερο βάρος στην διακοπή του καπνίσματος. Αναζητήστε το ειδικό φυλλάδιο που έχουμε ετοιμάσει για εσάς που καπνίζετε. Θα το βρείτε σε όλα τα ιατρεία μας και άλλα σημεία όπως φαρμακεία κλπ. Επίσης πληροφορηθείτε από το site μας που μπορείτε να βρείτε βοήθεια. Είναι καιρός να μιλήσουμε ανοιχτά για το πρόβλημα και να βρούμε μαζί τη λύση που θα σας λυτρώσει.
Πνευμονολόγος
Πρόεδρος της Ένωσης
Ελευθεροεπαγγελματιών Πνευμονολόγων Κρήτης