Οσο τα μάτια των Δυτικών, και της Ελλάδας, είναι στραμμένα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στη σύνοδο των G7 και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ την ερχόμενη εβδομάδα, ο υπόλοιπος κόσμος διεκδικεί και προετοιμάζει το δικό του μέλλον. Ο υπόλοιπος κόσμος των BRICS εκπροσωπεί το 42% του πληθυσμού, το ¼ των εδαφών και το το ¼ του ΑΕΠ του πλανήτη.
Την Πέμπτη ολοκληρώθηκε η σύνoδος των BRICS. Υπό την ετήσια προεδρία του ηγέτη της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, συνομίλησαν ο Ρώσος πρόεδρος Β. Πούτιν, ο Ινδός πρωυπουργός Ναρέντρα Μόντι, ο Βραζιλιάνος πρόεδρος Ζ. Μπολσονάρου και ο Νοτιοαφρικανός πρόεδρος Σίρλ Ραμαφόζα.
Οι προς αποφυγήν αλλά διαρκώς υπονοούμενες λέξεις ήταν Ουκρανία και ΗΠΑ. Και ο ελέφαντας στην τηλεδιάσκεψη ήταν η παγκόσμια ηγεμονία, όπως άλλωστε και στις συνόδους των δυτικών κρατών. Η διαμόρφωση των ισορροπιών μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι διεθνείς αγορές χωρίς τη βαριά σκιά του δολαρίου, οι διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, το κόστος των κυρώσεων. Στο επίκεντρο της συζήτησης ήταν οι δυνατότητες μετάβασης σε αποθεματικό νόμισμα εκτός δολαρίου και τα διακρατικά συστήματα πληρωμών.
Ως προς αυτό, ο Κινέζος πρόεδρος Σι ήταν ο πιο σαφής: κάλεσε τους εταίρους να ασκήσουν από κοινού την οικονομική τους επιρροή για να διεκδικήσουν ηγετική θέση στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα. Η Κίνα διεκδικεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη νέα εποχή, ζητά σταθερότητα και ισορροπία ― στοιχεία απολύτως αναγκαία για την εσωτερική της ανάπτυξη και κοινωνική σταθερότητα, αλλά και για τη συντήρηση του τεράστιου εμπορικού της δικτύου.
Δίκοπο μαχαίρι οι κυρώσεις για τη Δύση
Ο Σι ζήτησε ένα κόσμο σταθερό με ισότητα και δικαιοσύνη, ενώ δεν απέφυγε τις αιχμές κατά της Δύσης. Μία ημέρα πριν τη σύνοδο, στο επιχειρηματικό φόρουμ των BRICS, είπε ότι «πρέπει να εγκαταλείψουμε την ψυχροπολεμική νοοτροπία και να αντιταχθούμε en bloc στις μονομερείς κυρώσεις και στην κατάχρηση των κυρώσεων».
Οι παραλήπτες του μηνύματος είναι οι πρωταγωνιστές των κυρώσεων, ΗΠΑ και ΕΕ. Ο Σι ήταν σχεδόν καυστικός: «Ως διεθνής κοινότητα θα πρέπει να απορρίψουμε τα παιχνίδια μηδενικού αθροίσματος και από κοινού να αντιταχθούμε στις πολιτικές ηγεμονίας και ισχύος. Οι μεγάλες αναπτυγμένες χώρες θα πρέπει να υιοθετήσουν υπεύθυνες οικονομικές πολιτικές και να αποφύγουν τις αρνητικές επιπτώσεις που έχουν στις αναπτυσσόμενες χώρες. Έχει αποδειχθεί ξανά και ξανά ότι οι κυρώσεις είναι μπούμερανγκ και δίκοπο μαχαίρι»»
Ο Πούτιν ευχαρίστησε τους «Κινέζους φίλους» και επέκρινε τις «εγωιστικές ενέργειες ορισμένων κρατών» που θέτουν σε κίνδυνο την παγκόσμια οικονομία ― οι κυρώσεις προφανώς. Είπε επίσης ότι η Ρωσία υπολογίζει στην υποστήριξη πολλών ασιατικών, αφρικανικών και λατινοαμερικανικών χωρών που αναζητούν ανεξάρτητη πολιτική. Ανακοίνωσε επίσης ότι η Ρωσία ανακατευθύνει τις εμπορικές της ροές και αυξάνει σημαντικά τις εξαγωγές πετρελαίου προς Κίνα και Ινδία.
Η Ρωσία ήδη κινείται εντατικά και εκτός πλαισίου BRICS, για να ασφαλίσει το οικονομικό της μέλλον. Αυτες τις μέρες ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σ. Λαβρόφ θα βρίσκεται στο Ιράν, προκειμένου να βρεθούν τρόποι λειτουργίας εκτός του δυτικού χρηματοοικονομικού συστήματος. Η μέριμνα για εναλλακτικά συστήματα πληρωμών και εμπόριο στα δικά τους νομίσματα, εκτός δολαρίου, ήταν κοινή σε όλους τους ηγέτες BRICS.
Διεύρυνση με επιφυλάξεις
H προεδρεύουσα Κίνα κινείται έντονα υπέρ της διεύρυνσης του πυρήνα BRICS, με χώρες όπως η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία. Στην τηλεσύνοδο των υπουργών Εξωτερικών BRICS, τον περασμένο Μάιο, είχαν προσκληθεί εκπρόσωποι των λεγόμενων χωρών BRICS Plus: Αργεντινή, Αίγυπτος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σ. Αραβία, Ινδονησία, Νιγηρία, Σενεγάλη, Ταϊλάνδη, Καζακστάν.
Στη διεύρυνση αντιτίθεται η Ινδία, η οποία ανησυχεί για την υπερβάλλουσα επιρροή της Κίνας. Μεταξύ Κίνας και Ινδίας υπάρχει χρόνια συνοριακή διαμάχη. Επιφυλακτική για τη διεύρυνση είναι και η Βραζιλία, η μόνη εκπρόσωπος της λατινικής ηπείρου. Εξάλλου ο απερχόμενος Μπολσονάρου στο παρελθόν έχει επιτεθεί φραστικά κατά της Κίνας.
Το τελικό κείμενο της Συνόδου είναι αρκετά πιο στρογγυλό από όσα είπαν οι ηγέτες των BRICS. Στην κοινή δήλωσή τους, οι πέντε ηγέτες υπενθυμίζουν τις επίσημες θέσεις των χωρών στα αρμόδια φόρα, ήτοι το Συμβούλιο Ασφαλείας και τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ· υποστηρίζουμε, λένε, τις συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, και την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας από τον ΟΗΕ.