Τεράστια ανησυχία υπάρχει στην περιοχή της Πεδιάδας Ηρακλείου από τη σεισμική δραστηριότητα που συνεχίζεται αμείωτη, ενώ στις 27 Σεπτεμβρίου συμπληρώνεται ένας χρόνος από τον καταστροφικό σεισμό στο Αρκαλοχώρι. Στη συζήτηση για τους σεισμούς εντάσσεται πλέον και η κατασκευή του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι που, όπως λέει σήμερα στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμιος Λέκκας, όχι μόνο επηρεάζεται αλλά πιθανώς και να επηρεάζει τη σεισμική δραστηριότητα.
Από τις 500 σελίδες της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του 2009 πάνω στην οποία βασίστηκε η κατασκευή του αεροδρομίου μόλις μία παράγραφος αφιερώθηκε στη σεισμικότητα της περιοχής. Εκεί, στη σελ 62, υπάρχει απόσπασμα προγενέστερης γεωλογικής έρευνας του διδάκτορα Γεωλογίας Χαράλαμπου Φασουλά ο οποίος για το ρήγμα του Καστελλίου έγραφε:
«Το ρήγμα αυτό πιστεύεται ότι είναι ενεργό, χωρίς όμως έντονη σεισμική δραστηριότητα, καθώς οι σεισμοί που καταγράφονται από αυτό είναι κάτω των 3R, δηλαδή η ενέργεια του ρήγματος εκτονώνεται με πολλούς μικροσεισμούς, και κατά συνέπεια δεν θεωρείται επικίνδυνο».
Ευθύμιος Λέκκας
Η «Εφ.Συν.» επικοινώνησε με τον κ. Φασουλά, ο οποίος σήμερα λέει: «Στην ουσία στην ΜΠΕ γίνεται παρερμηνεία της δικής μου μελέτης. Εγώ κατέγραψα σεισμικότητα χαμηλής έντασης αλλά λέω ξεκάθαρα πως το ρήγμα είναι ενεργό. Από το 1995 δεν είχε δώσει σεισμό μεγάλης έντασης, ωστόσο σήμερα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά.
«Πριν από τον μεγάλο σεισμό της 27ης Σεπτεμβρίου είχαν προηγηθεί πολλοί μικροί σεισμοί και γι’ αυτό το Αστεροσκοπείο και άλλοι φορείς είχαν εγκαταστήσει σεισμογράφους και επιταχυνσιογράφους γύρω από το Καστέλλι και το Αρκαλοχώρι που μας έδειξαν ότι αυτή η περιοχή έχει από τα χειρότερα εδάφη, που δίνουν πάρα πολύ μεγάλες επιταχύνσεις».
Ο κ. Φασουλάς τονίζει πως η σεισμικότητα της περιοχής είναι δεδομένη και μεγάλη, ενώ αναφέρει ότι υπάρχουν και άλλα ρήγματα, π.χ. στον Γιούχτα, στη Χερσόνησο κ.α., που είναι πιθανό να ενεργοποιηθούν και γι’ αυτό τονίζει πως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην εξέταση των νέων στοιχείων:
«Το αεροδρόμιο είναι ένα “ειδικό έργο”, δεν αρκεί ότι κατασκευάζεται με τον αντισεισμικό κανονισμό. Χρειάζεται επικαιροποίηση της μελέτης με βάση τα νέα δεδομένα και τις σεισμικές επιταχύνσεις που έδωσε ο πρόσφατος σεισμός του Αρκαλοχωρίου και κατέγραψε το δίκτυο του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου», αναφέρει ο κ. Φασουλάς.
Χαράλαμπος Φασουλάς
«Καταπέλτης» για την έλλειψη επικαιροποιημένων μελετών ως προς τη σεισμικότητα της περιοχής είναι ο καθηγητής διαχείρισης καταστροφών και πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικής Προστασίας, Ευθύμιος Λέκκας. «Δεν μπορεί να προχωρά το έργο χωρίς ενδελεχείς μελέτες για τη διασφάλισή του. Το κόστος θα ήταν περίπου 500 χιλιάδες ευρώ και θα χρειάζονταν τρεις με τέσσερις μήνες έρευνας, η οποία δεν θα εμπόδιζε και τη συνέχιση των εργασιών για το αεροδρόμιο. Προκύπτει τεράστιο ζήτημα ασφάλειας για το έργο και για τους πολίτες», αναφέρει ο ίδιος, τονίζοντας πως η μελέτη πρέπει να γίνει ακόμα και αν σε ένα «ακραίο» σενάριο δείξει ότι θα πρέπει να ακυρωθεί εντελώς το έργο.
Επαγόμενη σεισμικότητα
Εκείνο όμως που δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία είναι η επισήμανση του κ. Λέκκα πως οι σεισμοί μπορεί όχι μόνο να προκαλούν πρόβλημα, αλλά ακόμα και να προκαλούνται από την κατασκευή του νέου αεροδρομίου. «Εχει παρατηρηθεί πολλές φορές σε μεγάλα τεχνικά έργα το φαινόμενο της “επαγόμενης σεισμικότητας”, δηλαδή η συσχέτιση των έργων με τη γένεση των σεισμών.
»Κανονικά θα έπρεπε η ίδια η εταιρεία, με ελάχιστο κόστος, να έχει εγκαταστήσει δίκτυο παρακολούθησης με σεισμογράφους στην ευρύτερη περιοχή ώστε να παρακολουθεί την εξέλιξη των γεωδυναμικών φαινομένων. Αν και δεν μπορούμε να έχουμε αποδείξεις για τη συσχέτιση των σεισμών με τις εργασίες, αυτή είναι μια υπαρκτή πιθανότητα», λέει ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ.
Με βάση τη βιβλιογραφία πάντως, ως επαγόμενη σεισμική δράση ορίζονται «τα εξωγενή αίτια που μπορούν να επιδράσουν στα επιφανειακά στρώματα της Γης και να επιφέρουν διατάραξη της ισορροπίας των πετρωμάτων, όταν η ισορροπία αυτή είναι ευαίσθητη, και τη γένεση σεισμών».
Να επικαιροποιηθούν οι μελέτες ζητά από τον υπουργό Υποδομών Κώστα Καραμανλή ο δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας, Μανώλης Φραγκάκης, με επιστολή στις 20 Ιουλίου τονίζοντας την ανησυχία που έχει προκληθεί στους πολίτες, χωρίς να έχει λάβει απάντηση μέχρι σήμερα. Ερώτημα για τις επισημάνσεις των σεισμολόγων υπέβαλε στο υπουργείο και η «Εφ.Συν.» (χωρίς να λάβει απάντηση), ενώ σιγήν ιχθύος τηρεί και η κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ-GMR.