Της Πηνελόπης Ντουντουλάκη
ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΑΧΑΤΑΚΗ:
1.”ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΑ ΕΜΜΕΤΡΑ” (Αρχάνες 2020)
2.”ΣΑΝ ΔΥΟ ΣΕΛΙΔΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ” (Αρχάνες 2022)
Ο δεκαπεντασύλλαβος στίχος της Κρήτης είναι ο ρυθμός που ακολουθεί τους Κρητικούς όπου γης, από τη γέννησή τους μέχρι τα βαθιά γεράματα. Είναι ο ήχος και ο ρυθμός που αναβλύζει από τη μακράιωνη πηγή μιας ζωής ορεσίβιας και θαλασσινής αντάμα, το υπόκωφο βουητό των κυμάτων που προσκαλούν πάντα σε νέα ταξίδια, ο ύπνος που συντροφεύεται από χαμηλόφωνες κουβέντες μιας αποσπερίδας ή από ένα μελωδικό νανούρισμα. Είναι το κουδούνισμα από τα λέρια των προβάτων και ο κρότος της πατητήρας του αργαλειού, το κρώξιμο του γερακιού που ζυγίζει τις φτερούγες του στα ύψη και οι τρίλλιες του αηδονιού στη ρεματιά. Είναι το ψηφιδωτό της χλωρίδας και της πανίδας, το ιδιόμελο των εκθαμβωτικών εναλλαγών των εποχών σε αυτόν τον Τόπο. Είναι ο δεκαπεντασύλλαβος στίχος της Κρήτης λόγος αρχέγονος, κυρίαρχος για κάποιους ανθρώπους που ηθελημένα και συνειδητά θήτευσαν κοντά του. Είναι όλα τα ακούσματα που ολοένα επανέρχονται και αναπάντεχα ηχούν, με τον δικό τους αθόρυβο τρόπο, στις καρδιές.
Αυτά όλα επιβεβαιώνονται και στο βιβλίο “ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΑ ΕΜΜΕΤΡΑ” της Δασκάλας, συγγραφέα, ζωγράφου και λαογράφου Ειρήνης Ταχατάκη,από τις Αρχάνες Ηρακλείου. Η ποιήτρια και συγγραφέας περιγράφει ταξίδια που πραγματοποίησε σε διαφορετικά μέρη του κόσμου.
κάθε ταξίδι, παρέα με τον σύντροφο της ζωής της και με ξεχωριστούς φίλους και συντοπίτες, μια αμάραντη ανθοδέσμη από μοναδικές στιγμές, τις οποίες αποτυπώνει η Ειρήνη Ταχατάκη με κάθε λεπτομέρεια, έχοντας επίγνωση της μοναδικότητάς τους. Με αυτές γεμίζει τις αποσκευές της επιστροφής και τα δώματα της σκέψης, για όλο τον επόμενο (κυριολεκτικό ή συμβολικό) χειμώνα. Έτσι ακριβώς περιγράφει αυτή τη διαδικασία η Ειρήνη Ταχατάκη, σαν έρχεται το τέλος κάποιου ταξιδιού:
“…Φτάσαμε φίλοι μας καλοί στην τελευταία μέρα
της όμορφής μας εκδρομής, έτσι τα φέρνει η σφαίρα.
Το κάθε τι που έχει αρχή έχει και κάποιο τέλος
-είναι η μοίρα της ζωής, ο στόχος και το βέλος.
Κι άμα πετύχει ο στόχος μας, η κούραση ξεχνιέται,
το τέλος φέρνει τη χαρά κι ανάμνηση γεννιέται…”
Ταξίδι σε Νέα Υόρκη και Καναδά, οδοιπορικό σε Ιταλία και Ελβετία, και ταξίδι σε Πελοπόννησο, Ζάκυνθο, Μεσολόγγι,Κέρκυρα, Ιωάννινα, Πήλιο, Μακεδονία, Θράκη, εκδρομή στη Σαντορίνη, ταξίδι στην Τουρκία,εκδρομή στο Βάι και μονοήμερες εκδρομικές εξορμήσεις Αποκριάτικες ή Πρωτομαγιάτικες, αναμνήσεις από τα χρόνια της διδασκαλικής θητείας στο Δημοτικό Σχολείο, συνθέτουν αυτό το γεμάτο ευγνωμοσύνη και ευχαριστία ψηφιδωτό ζωής. Αυτονόητο ότι το υλικό αυτό αποκτά διαχρονική αξία, καθώς συνιστά κοινωνιολογική και λαογραφική αποτύπωση μιας εποχής που είχε το δικό της αυθεντικό χρώμα.
Στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται φωτογραφικό υλικό από το ταξίδι σε Καναδά και Νέα Υόρκη. Αυτέ οι χαρακτηριστικές για τους τόπους και εκφραστικές από άποψη απεικονιζόμενων προσώπων ασπρόμαυρες φωτογραφίες είναι έργο του συζύγου της συγγραφέα, αείμνηστου Μιχαήλ Ταχατάκη.
Ένα ακόμα πόνημα της Ειρήνης Ταχατάκη, με τίτλο “ΣΑΝ ΔΥΟ ΣΕΛΙΔΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ” (Αρχάνες 2022) προστίθεται στα έργα της που έχουν πάρει το σχήμα βιβλίου. Το έργο αυτό είναι αφιερωμένο στους αδελφούς Γιώργο και Ηλία Δουνδουλάκη, με καταγωγή από τις Αρχάνες Ηρακλείου.
Ο Γιώργος και ο Ηλίας βρέθηκαν στην Ελλάδα όταν η πατρική οικογένεια εγκατέλειψε την Αμερική για να φροντίσει τη γιαγιά από την πλευρά της μητέρας τους, η οποία είχε χάσει την όρασή της. Η από αέρος επίθεση των Γερμανών τον Μάιο του 1941 βρήκε την οικογένεια στην Κρήτη. Αμέσως μετά τη Μάχη της Κρήτης, οι βρεττανικές μυστικές υπηρεσίες προσέγγισαν τον Γιώργο Δουνδουλάκη, ο οποίος, σε άμεση συνεργασία μαζί τους, έμελλε να πραγματοποιήσει καίρια πλήγματα στους σχεδιασμούς του γερμανικού στρατού.
Στο διάστημα αυτό βρικόταν στην Κρήτη ο Άγγλος ταγματάρχης Πάτρικ Λη Φέρμορ. Ο ελληνομαθής και λάτρης της Ελλάδας βρεττανός στρατιωτικός πρωταγωνίστησε αργότερα στην απαγωγή του Γερμανού στρατηγού Κράιπε, επιχείρηση την οποία οργάνωσε ο ίδιος και πραγματοποίησε με τη συμμετοχή Κρητών πατριωτών. (Μετά τη λήξη του πολέμου ο Λη Φέρμορ αφιερώθηκε στη συγγραφή και θεωρείται ο μεγαλύτερος ταξιδιωτικός συγγραφέας στην Αγγλία. Μέρος του έργου του είναι αφιερωμένο στην Ελλάδα, όπου επέλεξε να ζήσει με την σύζυγό του μέχρι τέλους της ζωής του). Ο Γιώργος και ο Ηλίας Δουνδουλάκης, με τη βοήθεια του Φέρμορ και σύμφωνα με επιθυμία των ιδίων, κατατάχτηκαν στον Αμερικανικό στρατό.
Μετά από εκπαίδευσή τους στο Κάιρο σε τομείς μυστικών υπηρεσιών (Γιώργος), καθώς επίσης επικοινωνιών και αλεξιπτωτιστών (Ηλίας), πραγματοποίησαν εξαιρετικά ριψοκίνδυνες αποστολές στην Ελλάδα, συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη (Ηλίας) και τον Βόλο (Γιώργος). Η δράση τους ανέστειλε την προώθηση στρατιών του Ρόμμελ στην Αφρική (Ηλίας) , ενώ επέφερε απανωτά πλήγματα με εκρήξεις σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις των κατακτητών και είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή γερμανικών μεταγωγικών πλοίων στο λιμάνι του Βόλου (Γιώργος, σε συνεργασία με τον ΕΛΑΣ).
Πέρα από τη δράση τους στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, οι δύο αδελφοί, μετά την απελευθέρωση και αφού ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους στην Αμερική, πραγματοποίησαν πολύ σημαντικά βήματα και διέπρεψαν στον επιστημονικό τομέα. Ο Ηλίας, ως πολιτικός μηχανικός συνεισέφερε στον τεχνικό σχεδιασμό του διαστημόπλοιου “Απόλλων”, ενώ σχεδίασε το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο στον κόσμο. Ο Γιώργος διακρίθηκε στα ηλεκτρονικά και τη φυσική, επινοώντας “πατέντες” για την καταγραφή οπτικοακουστικού υλικού και για το ραδιόφωνο. Και οι δύο δημιούργησαν οικογένειες στην Αμερική, όπου βρίσκονται σήμερα τα παιδόγγονά τους, ενώ δεν έπαψαν να διατηρούν δεσμούς φιλίας με τις Αρχάνες, την Κρήτη, την Ελλάδα.
Πλούσιο φωτογραφικό υλικό και δημοσιεύματα του αμερικανικού, ελληνιοαμερικανικού και ελληνικού Τύπου για τους αδελφούς Δουνδουλάκη πλαισιώνουν το βιβλίο αυτό, στο οποίο περιλαμβάνεται ειδικό αφιέρωμα στον Πάτρικ Λη Φέρμορ με εκτενέστατη αναφορά στα σχετικά με τη θρυλική απαγωγή του Γερμανού στρατηγού Κράιπε. Περιλαμβάνονται, επίσης, άγνωστες, ενδιαφέρουσες και διαφωτιστικές αφηγήσεις, όπως εκείνη σχετικά με την επίσκεψη στις Αρχάνες, πολλά χρόνια αργότερα, του γιου του οδηγού του αυτοκινήτου του στρατηγού Κράιπε (Afred Henske, ο οποίος κατά την επιχείρηση της απαγωγής έχασε τη ζωή του) , μετά από πρωτοβουλία της Ειρήνης Ταχατάκη.
Η συγγραφέας με αυτό το έργο της παραθέτει τη φρίκη του πολέμου απέναντι στο Φως της ελευθερίας και την προοπτική της ειρήνης ανάμεσα στους λαούς της γης. Τα μηνύματα από αυτή την ιστορική καταγραφή, αλλά και από πηγές των οποίων αποσπάσματα παρατίθενται,είναι ιδαίτερα εύγλωττα και ισχυρά:
“…Ο θαυμασμός μας τους ανήκει ολόκληρος, και των Κρητών συμπατριωτών μας και των Συμμάχων μας, και πρώτου απ΄όλους του γενναίου Άγγλου Ταγματάρχη, του τολμηρού και αποφασιστικού , που στηρίχτηκε μ΄εμπιστοσύνη κι ελπίδα στην ολόψυχη συμπαράσταση των παλλικαριών της Κρήτης μας, στην αγάπη και το κουράγιο σύσσωμου του λαού της. Κι η ευγνωμοσύνη μας δική τους!
Κι όταν μια μέρα σε κάποιο Μουσείο του τόπου μας θα βλέπομε εκτεθειμένο ένα όμορφο πιστόλι με μια φιλντισένια λαβή και θα διαβάζομε μια καρτέλα εμείς και τα παιδόγγονά μας ότι το πιστόλι αυτό ανήκε στον ταγματάρχη Πάτρικ Λη Φέρμορ, κρατήθηκε και προσφέρθηκε από τον Παύλο Ζωγραφιστό σαν κειμήλιο και δώρο στην Κρήτη, θα νιώθουμε διπλή περηφάνια και χαρά τόσο για τη δράση των Κρητικών όσο και των Συμμάχων…”