Η αντίσταση των Γάλλων στα σχέδια του Εμανουέλ Μακρόν για αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης δεν είναι μόνο θέμα επέκτασης των χρόνων εργασίας. Είναι ένα ζήτημα που αγγίζει την ίδια την ταυτότητα των Γάλλων.
Η Δευτέρα είναι αφιερωμένη στα μαθήματα χορού, η Τρίτη στην παρεούλα, την Τετάρτη βλέπει τα εγγόνια…. Για την Μαρτίν Μιρβίλ, ύστερα από δεκαετίες δουλειάς ως γραμματέας όλες αυτές οι συνήθειες είναι ιερές. Όταν σταμάτησε να δουλεύει αγόρασε ένα διαμέρισμα σε μια παραθαλάσσια πόλη στη Νορμανδία, όπου ζει η κόρη της και άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή της.
«Ξυπνώ κάθε πρωί και λέω πόσο τυχερή είμαι που βρίσκομαι εδώ», λέει η 67χρονη Μαρτίν μιλώντας με δημοσιογράφο των NewYorkTimes, σε ένα διάλλειμα από την πρωινή γυμναστική της Πέμπτης. «Τώρα είναι ο καιρός για να χαρώ την ζωή», προσθέτει, χρησιμοποιώντας μια έκφραση που αρέσει στους Γάλλους.
Αφότου ο Εμανουέλ Μακρόν παρουσίασε τα σχέδια για αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη, η Γαλλία συγκλονίζεται από απεργίες και διαδηλώσεις, στις οποίες συμμετέχουν εκατομμύρια άνθρωποι στην πρωτεύουσα, αλλά και στις μικρές πόλεις σε όλη την χώρα. Ο Εμανουέλ Μακρόν έθιξε ένα από τα πιο ευαίσθητα θέματα για τη γαλλική κοινωνία– την ισορροπία μεταξύ εργασίας και ανάπαυσης. Οι Γάλλοι δίνουν εξαιρετικά μεγάλη σημασία στο θέμα του δικαιώματος στην ανάπαυση- περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη κοινωνία στον δυτικό βιομηχανικό κόσμο.
Κι αυτό γιατί η συνταξιοδότηση είναι ένα δικαίωμα που άπτεται των δικαιωμάτων των εργαζομένων, που έχουν κατακτηθεί με σκληρούς αγώνες, αλλά και της υπερηφάνειας τους για το σύστημα κοινωνικών παροχών που έχει οικοδομηθεί με τις εισφορές τους.
Όταν εισήχθη από το Εθνικό Αντιστασιακό Συμβούλιο, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το συνταξιοδοτικό και εθνικό υγειονομικό σύστημα, ήταν μέρος μιας σειράς μέτρων για τα οποία οι Γάλλοι αισθάνθηκαν δικαιωμένοι. «Οικοδομήθηκε κοινωνική ειρήνη», εξηγεί ο Μπρούνο Κρετιέν, πρόεδρος του Ινστιτούτου Κοινωνικής Προστασίας. Στόχος του Αντιστασιακού Συμβουλίου ήταν με τις εισφορές των εργαζόμενων να καλύπτονται και οι ανάγκες των γηραιότερων «ώστε να μην υπάρχουν αιτίες συγκρούσεων» στην κοινωνία.
Το πρόβλημα σήμερα είναι ότι οι babyboomers έχουν αποσυρθεί από τον εργασιακό βίο και ζουν πολύ περισσότερο από την εποχή κατά την οποία σχεδιάστηκε το σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων, το οποίο δεν μπορούν να συντηρούν οι νέοι, που είναι η κινητήρια δύναμη του συστήματος. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει ο Εμανουέλ Μακρόν.
«Είμαστε ικανοί να είμαστε τόσο παραγωγικοί όσο και οι Αμερικανοί. Αλλά ας μην ξεχνούμε ότι η ζωή δεν είναι μόνο για να δουλεύουμε», λέει ο Ερβέ Μποσετί, 58 χρόνων, ο οποίος έχει κατέβει σε πέντε από τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που διοργανώθηκαν στο Παρίσι από την αρχή του χρόνου. Ο Ερβέ διαδηλώνει φορώντας μία φόρμα φυλακισμένου και κρατά μία μπάλα με αλυσίδα. Στον λαιμό του έχει κρεμάσει ένα πλακάτ που γράφει «κρατούμενος εργασίας».
«Στην Γαλλία πιστεύουμε ότι υπάρχει ο χρόνος για την εργασία και μετά ο χρόνος για την προσωπική ανάπτυξη», προσθέτει.
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μόνο το ένα τρίτο των εργαζομένων ζούσε για να χαρεί την σύνταξη. Όσοι ζούσαν έπαιρναν το 20% του μισθού τους για λίγα χρόνια. Έκτοτε το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε εντυπωσιακά και σήμερα ο μέσος Γάλλος συνταξιούχος έχει καλύτερες απολαβές από τον μέσον όρο του συνολικού πληθυσμού, παίρνοντας σύνταξη που αντιστοιχεί στο 75% των προηγούμενων μηνιαίων εσόδων και με μικρότερες κρατήσεις. Επιπλέον η Γαλλία έχει καταφέρει να έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά μεταξύ των 38 κρατών του ΟΟΣΑ ως προς τους συνταξιούχους που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας- μόλις στο 4,4%. Και αυτά τα κεκτημένα δεν θέλουν να τα απολέσουν οι Γάλλοι.
«Το απόγευμα του βίου είναι ένας ευλογημένος χρόνος», λέει ο Σερζ Γκερίν, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Iseec Business College του Παρισιού. «Είναι η περίοδος της ελευθερίας, ο χρόνος για να χαρείς τα εγγόνια, να ασχοληθείς με όσα σε ενδιαφέρουν, να ταξιδέψεις, να ασχοληθείς με τα κοινά». Κι επιπλέον είναι η ανταμοιβή για όσα πρόσφερες στην κοινωνία στα χρόνια που εργαζόσουν.
«Υπάρχει αυτή η θεώρηση στην Γαλλία, ότι ο χρόνος εργασίας είναι χρόνος αναμονής για να έρθει η ώρα να χαρείς την ζωή», προσθέτει ο Σερζ Γκερίν.