Της Κατερίνας Μυλωνά
Φάρμακα, αντιβιοτικά, υγρά απόβλητα χημειοθεραπείας… Τα νοσοκομειακά απόβλητα, φυσικά, κάνουν κακό στο περιβάλλον αλλά και την οικονομία.
Η εταιρία Medical Waste Περιβαλλοντική Διαχείριση και τρία Πανεπιστημιακά Ιδρύματα: Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, Πολυτεχνείο Κρήτης, με σημαντική εμπειρία σε θέματα ανίχνευσης οργανικών μικρορρύπων και πολυανθεκτικών βακτηρίων, ανάπτυξης καινοτόμων τεχνολογιών επεξεργασίας υγρών αποβλήτων, εκτίμησης οικοτοξικότητας και δυνατότητας επαναχρησιμοποίησης των παραγόμενων εκροών, ενώνουν τις δυνάμεις τους για το πρόγραμμα Διαχείρισης Νοσοκομειακών Υγρών Αποβλήτων (ΔΙΑ.Ν.Υ.Α.).
Το πρόγραμμα ξεκίνησε πολιτικά από το Βενιζέλειο νοσοκομείο Ηρακλείου, όπου και παρουσιάζεται σήμερα, στη 1 το μεσημέρι.
Σκοπός του προγράμματος είναι η ανάπτυξη ολοκληρωμένης μεθοδολογίας διαχείρισης νοσοκομειακών υγρών αποβλήτων που θα σκοπεύει στην ικανοποιητική βιοαποδόμηση τοξικών φαρμακευτικών ουσιών και στην απομάκρυνση πολυανθεκτικών βακτηρίων και οργανικών μικρορρύπων που περιέχονται σε αυτά και η ασφαλής διάθεση και επαναχρησιμοποίησή τους για άρδευση.
Η αρχή, λοιπόν, γίνεται από το Βενιζέλειο με στόχο να εφαρμοστεί και σε άλλα νοσηλευτικές μονάδες της Ελλάδας και της Ευρώπης.
Στο στόχαστρο των επιστημόνων, όπως εξηγεί στο Cretalive ο καθηγητής του ΕΛΜΕΠΑ Θρασύβουλος Μανιός μπαίνουν οι φαρμακευτικοί ρύποι, αντιβιοτικά, παυσίπονα, οποιαδήποτε φαρμακευτική ουσία που χρησιμοποιείται στην ιατρική και όλοι μας, λίγο ή πολύ, έχουμε χρησιμοποιήσει και στο σπίτι μας. Κυρίως, όμως, χρησιμοποιούνται στους ασθενείς των νοσοκομείων.
Όπως αναφέρει, τα υπολείμματα των παραπάνω σε ένα γενικό δίκτυο αποχέτευσης, όπως είναι της πόλης του Ηρακλείου, «χάνονται» γιατί η συγκέντρωσή τους είναι πολύ μικρή με αποτέλεσμα να διαλυθούν. «Έτσι, δεν είναι εύκολο να τα αντιμετωπίσεις, πρέπει να πας στην πηγή, στο σημείο, όπου γεννιούνται τα απόβλητα αυτά και η συγκέντρωση είναι μεγάλη. Στα νοσοκομεία, μπορείς να τα διαχειριστείς, να τα επεξεργασίες», εξηγεί.
Το πρόβλημα, όπως λέει, αναδεικνύεται καθημερινά και αν δεν αντιμετωπιστεί θα γίνει ακόμα μεγαλύτερο. «Η γενική ιδέα είναι να επεξεργαστούμε τον ρύπο εκεί που παράγεται σε μεγάλη ποσότητα πριν πέσει στο δίκτυο», αναφέρει.
Ο στόχος είναι πολλαπλός, περιβαλλοντικός και οικονομικός. Το Ηράκλειο θέλει να κάνει επαναχρησιμοποίηση των λυμάτων, να χρησιμοποιείται το νερό για κατανάλωση και καλλιέργειες.
Το Βενιζέλειο έχει δικό του βιολογικό, αν και δε λειτουργεί πλήρως, ενώ έχει άδεια για επεξεργασία λυμάτων.
Αντίστοιχη συνεργασία έχει το ΕΛΜΕΠΑ με το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου και τη ΔΕΥΑΗ.
«ΔΙΑΝΥΑ»
Το έργο «ΔΙΑΝΥΑ» στοχεύει στην ανάπτυξη μίας ολοκληρωμένης μεθοδολογίας διαχείρισης των νοσοκομειακών υγρών αποβλήτων που θα επιτυγχάνει με ανταγωνιστικό κόστος:
- ικανοποιητική επιτόπια επεξεργασία των νοσοκομειακών υγρών αποβλήτων και απομάκρυνση των οργανικών μικρορρύπων που περιέχονται σε αυτά,
- ασφαλή διάθεση ή δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης της επεξεργασμένης εκροής
Οι επιμέρους στόχοι του έργου είναι:
- Η ανάπτυξη και η εφαρμογή μεθοδολογίας για την εκτίμηση του είδους και των συγκεντρώσεων των φαρμακευτικών ενώσεων που περιέχονται στα νοσοκομειακά υγρά απόβλητα καθώς και για τον εντοπισμό των επιμέρους πηγών τους σε μία νοσοκομειακή μονάδα.
- Η εργαστηριακή εφαρμογή και αξιολόγηση διαφορετικών τεχνολογιών προηγμένης οξείδωσης (φώτο-Fenton, UV-H2O2 ετερογενής φωτοκατάλυση) και η εφαρμογή ενός πιλοτικού συστήματος στο Βενιζέλειο Νοσοκομείο Ηρακλείου για την απομάκρυνση ανθεκτικών στη βιοαποδόμηση/τοξικών φαρμακευτικών ουσιών από συγκεκριμένες ροές επιβαρυμένων νοσοκομειακών υγρών αποβλήτων (π.χ. υγρά απόβλητα χημειοθεραπείας).
- Η ανάπτυξη και βελτιστοποίηση ενός κεντρικού συστήματος επεξεργασίας των νοσοκομειακών υγρών αποβλήτων που θα συνδυάζει καινοτόμες βιολογικές διεργασίες (αυστηρά αναερόβια συστήματα με βιοφορείς, AnaeMBBR – αερόβιους βιοαντιδραστήρες μεμβρανών, AeMBR) και προηγμένες τεχνολογίες οξείδωσης για την απομάκρυνση οργανικών μικρορρύπων, με ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας από την αξιοποίηση του βιοαερίου και παραγωγή ανακτημένου νερού. Το εν λόγω σύστημα θα βελτιστοποιηθεί στο εργαστήριο και θα εφαρμοστεί σε πιλοτική κλίμακα στο Βενιζέλειο Νοσοκομείο Ηρακλείου.
- Η διερεύνηση της δυνατότητας απομάκρυνσης πολυανθεκτικών βακτήριων και γονίδιων ανθεκτικότητας κατά την επεξεργασία των νοσοκομειακών υγρών αποβλήτων, η εκτίμηση της οικοτοξικότητας του ανακτημένου νερού και ο οικολογικός κίνδυνος από τη διάθεση των επεξεργασμένων εκροών στο περιβάλλον, η διερεύνηση των δυνατοτήτων επαναχρησιμοποίησής του ανακτημένου νερού για άρδευση χώρων πρασίνου εντός του νοσοκομείου.
- Η οικονομική και τεχνική αξιολόγηση των προτεινόμενων συστημάτων επεξεργασίας και η καταγραφή της δυναμικότητας και των χαρακτηριστικών των ελληνικών νοσοκομείων ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία εμπορευματοποίησης της τεχνολογίας.
- Η ανάπτυξη τεχνογνωσίας της συμμετέχουσας εταιρίας στον τομέα της ολοκληρωμένης διαχείρισης νοσοκομειακών υγρών αποβλήτων που θα επιτρέψει την αύξηση του κύκλου εργασιών της με υλοποίηση έργων σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Στόχος: 100% επεξεργασμένα λύματα
Παράλληλα, έχει εγκριθεί η πρόταση LIFE Environment HIPPOCRATEs η οποία κατατέθηκε τον Οκτώβριο 2022 από τους ερευνητικούς φορείς με αντικείμενο την κατασκευή και λειτουργία μεγαλύτερης Μονάδας δυναμικότητας 50m3/ημέρα (περίπου το 50% των λυμάτων που παράγει το Βενιζέλειο) για τη διαχείριση νοσοκομειακών υγρών αποβλήτων που θα σκοπεύει στην ικανοποιητική βιοαποδόμηση τοξικών φαρμακευτικών ουσιών και στην απομάκρυνση πολυανθεκτικών βακτηρίων και οργανικών μικρορρύπων που περιέχονται σε αυτά και δυνατότητα επαναχρησιμοποίησή τους για άρδευση. Η υλοποίηση του έργου θα ξεκινήσει τους επόμενους μήνες.
Ο κ. Μανιός αναφέρει πως το Βενιζέλειο θα είναι το 1ο νοσοκομείο της χώρας με 100% επεξεργασία λυμάτων με στόχευση οι φαρμακευτικοί και άλλοι επικίνδυνοι ρύποι. Αυτό, όμως, αναμένεται είναι εφικτό τα επόμενα δύο χρόνια.