Το «Άγιο Φως» αναμένεται το απόγευμα του Μ. Σαββάτου να φτάσει στο αεροδρόμιο της Αθήνας όπου θα τύχει υποδοχής με τιμές αρχηγού Κράτους, προς απογοήτευση του Ηλείου βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Μάκη Μπαλαούρα που πρόσφατα μίλησε για «παγανιστικό κατάλοιπο». «Παγανιστικό» ή όχι, ένα είναι σίγουρο: δεν πρόκειται για μια παράδοση που χάνεται στα βάθη των αιώνων η μεταφορά του «Αγίου Φωτός» με δόξες και τιμές.
Είναι μια συνήθεια που ξεκίνησε μόλις το 1988 από ένα τουριστικό γραφείο το οποίο μάλιστα κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποιεί το «Φως» για διαφημιστικούς λόγους, ενώ η απόφαση του Ελληνικού Κράτους να χρηματοδοτεί το κόστος της αεροπορικής μεταφοράς, αποδίδεται στην Δήμητρα Λιάνη-Παπανδρέου τη ν οποία από το 1986 είχε ερωτευθεί ο πρώην Πρωθυπουργός για την νυμφευθεί το 1989. Άλλωστε είναι γνωστή η σχέση της κ. Λιάνη-Παπανδρέου με τη θρησκεία.
Έως το 1988 λοιπόν, το «Άγιο Φως» έφτανε στην Ελλάδα με πλοίο της γραμμής Τελ Αβίβ-Πειραιάς, μια βδομάδα μετά το Μεγάλο Σάββατο.
Το 1988, με πρωτοβουλία του ιδιοκτήτη ταξιδιωτικού πρακτορείου Ιάκωβου Οικονομίδη, στον οποίον αργότερα απονεμήθηκαν οι τίτλοι του «Μεγάλου Άρχοντα Ρεφερενδάριου» και του «Μεγαλόσταυρου», και σε συνεργασία με τον Θόδωρο Τσακιρίδη (μετέπειτα πρόεδρο των Ολυμπιακών Αερογραμμών) και τον τότε έξαρχο του Πανάγιου Τάφου στην Αθήνα (και μετέπειτα πατριάρχη Ιεροσολύμων) Ειρηναίο, ξεκίνησε η μεταφορά του Αγίου Φωτός στην Ελλάδα με αεροπλάνο αμέσως μετά την αφή του στον Πανάγιο Τάφο με ειδική πτήση της Ολυμπιακής, τα έξοδα της οποίας κάλυπτε το ελληνικό κράτος.
Η αεροπορική μεταφορά του Αγίου Φωτός γινόταν με την ευθύνη ταξιδιωτικού γραφείου ως το 2002, οπότε την ανέλαβε το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, με σχετική απόφαση του τότε Υφυπουργού κ. Μαγκριώτη.
Κάθε χρόνο ο έξαρχος του Παναγίου Τάφου της Αθήνας παραλαμβάνει το ιερό ή «ανέσπερον» φως και με ειδική πτήση το μεταφέρει στην Αθήνα όπου γίνεται η υποδοχή του με τιμές αρχηγού κράτους (από το 2001) και έπειτα μεταφέρεται στη Μητρόπολη Αθηνών καθώς και σε ένα μεγάλο αριθμό άλλων Μητροπόλεων.
Όπως μάς θυμίζει η wikipedia «ο Ιερόθεος Βλάχος, μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, έχει ασκήσει κριτική στην απόδοση τιμών αρχηγού κράτους κατά την υποδοχή του Αγίου Φωτός στην Αθήνα, καθώς, όπως είχε υποστηρίξει «το Άγιο Φως δεν αποτελεί μια εξουσία τεταγμένη να εξυπηρετεί μεταπτωτικές καταστάσεις».
Υπάρχει «άσβεστη κανδήλα» εντός του Παναγίου Τάφου
Στην Ελληνορθόδοξη παράδοση εκλαμβάνεται από αρκετούς ως θαύμα, που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο λίγο πριν τον εορτασμό της Ανάστασης στο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, κατά το οποίο η φλόγα ανάβει με θαυματουργό τρόπο εντός του Παναγίου Τάφου και μόνο υπό την παρουσία του Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη Ιεροσολύμων. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, υπό την αιγίδα του οποίου γίνεται η τελετή της αφής, αναφέρεται στην ιστοσελίδα του σε αυτό ως θαυματουργική επέμβαση. Ωστόσο έχει αναφερθεί από επισκόπους του Πατριαρχείου ότι το θαύμα είναι ο καθαγιασμός της φυσικής φωτιάς που λαμβάνεται από την άσβεστη κανδήλα εντός του Παναγίου Τάφου, και όχι το άναμμα προηγουμένως σβησμένης κανδήλας ή κεριών.
Πολλοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ένα θαυματουργικό υπερκόσμιο φως που βλέπουν οι πιστοί.
Αυτοί που το θεωρούν θαύμα, πιστεύουν ότι είναι το φως της Αναστάσεως του Χριστού, που συμβαίνει πάνω από τον τάφο του. Σύμφωνα με την πάγια στάση των Πατριαρχείων για όλα τα προσκυνήματα της Ορθοδόξου Εκκλησίας, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, υπό την αιγίδα του οποίου γίνεται η τελετή της αφής, δεν παίρνει επίσημα θέση για το αν πρόκειται για θαυματουργική επέμβαση.
Στη σχετική ετήσια ανακοίνωση της Αρχιγραμματείας του Πατριαρχείου για το Πάσχα δεν γίνεται κανένας λόγος για θαυματουργή αφή του Αγίου Φωτός.
Ο μητροπολίτης Πέτρας Κορνήλιος, τοποτηρητής του πατριαρχείου Ιεροσολύμων στη θέση του Πατριάρχη Ειρηναίου, σε συνέντευξή του σε ελληνικό τηλεοπτικό κανάλι στις 11-4-2001, στην εκπομπή Γκρίζες Ζώνες δήλωσε ότι το θαύμα είναι ο καθαγιασμός του φυσικού φωτός που προέρχεται από την ακοίμητη κανδήλα που υπάρχει ήδη εντός του Ιερού Κουβουκλίου.
Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Καλοκύρης, στο βιβλίο του «Το Αρχιτεκτονικό Συγκρότημα του Ναού της Αναστάσεως Ιεροσολύμων και το θέμα του Αγίου Φωτός», ερμηνεύοντας την ευχή που διαβάζει ο Πατριάρχης, γράφει ότι «πουθενά δεν γίνεται λόγος (ούτε καν υπαινιγμός) περί “άνωθεν κατερχόμενου αΰλου Φωτός” κατά τη στιγμή εκείνη, αλλά νοείται μόνο φως φυσικό, που ανάβεται στην ανάμνηση του Αναστάντος Χριστού» και ότι το άγιο φως είναι απλώς «το ιερό σύμβολο του “ανεσπέρου Φωτός” Χριστού, το Άγιο Φως, το νέο Φως της Αναστάσεως».
Σύμφωνα με τον καθηγητή της Ελληνικού Κολεγίου-Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού της Βοστώνης πρωτοπρεσβύτερο Αλκιβιάδη Καλύβα, οι πιστοί των πρώτων χριστιανικών χρόνων άναβαν λαμπάδες κάθε βράδυ αλλά και το πρωί για να εξυμνείται με αυτό τον τρόπο ο Χριστός ο οποίος είναι «φως ιλαρόν».
Στο έργο του «Η Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα στην ελληνορθόδοξη εκκλησία», ο καθηγητής αναφέρει ότι το άναμμα της λαμπάδας της Αναστάσεως με το Άγιο Φως διασώζει δύο κυρίως χριστιανικές παραδόσεις:
Πρώτον, το άναμμα της κανδήλας στην Ακολουθία του Εσπερινού και, δεύτερον, το άναμμα της καινούργιας φλόγας που άναβε μόνο τις ημέρες του Πάσχα. Κατά τη διάρκεια του 10ου και του 11ου αιώνα πίστευαν ότι το φως «παράγεται» με θαυματουργικό τρόπο. Την ίδια εκείνη περίοδο, στον Καθεδρικό Ναό της Ιερουσαλήμ ο πατριάρχης Ιεροσολύμων άρχισε να εισέρχεται στον Πανάγιο Τάφο και, αφού πρώτα προσευχόταν, έδινε στον αρχιδιάκονό του το Φως. Εκείνος με τη σειρά του το προσέφερε στον λαό. Αυτός είναι ο λόγος που ακόμη και στις ημέρες μας το Φως από τον Πανάγιο Τάφο μεταφέρεται από εκεί στις υπόλοιπες Ορθόδοξες εκκλησίες. Έτσι, σε χιλιάδες Ορθόδοξους ναούς σε ολόκληρο τον κόσμο οι ιερείς παίρνουν το Φως από την «ακοίμητη κανδήλα», η οποία βρίσκεται πάνω στην Αγία Τράπεζα του ναού τους και συμβολίζει τον Τάφο του Κυρίου.
Σε δημοσίευμα του πρωτοπρεσβυτέρου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο π. Γεώργιος Τσέτσης συμφωνεί με τη θέση του καθηγητή Κωνσταντίνου Καλοκύρη ότι «πρόκειται για έναν θρύλο», ο οποίος αναπτύχθηκε στους Αγίους Τόπους μετά την εισβολή των Σταυροφόρων και μέσα στα πλαίσια της διαμάχης που υπήρχε μεταξύ των Ορθοδόξων, των Λατίνων και των Αρμενίων, καθένας από τους οποίους διεκδικούσε για τον εαυτό του το προνόμιο τού «λαμβάνειν εξ ουρανού» το Άγιο Φως.
«Υπάρχει, αιώνες τώρα, διάχυτη η πεποίθηση στον ευσεβή μεν, αλλά θεολογικά και λειτουργικά απαίδευτο ορθόδοξο πιστό, που ψάχνει για «θαύματα» προκειμένου να πληρώσει το πνευματικό του κενό, ότι κατά την τελετή της αφής το άγιον φως κατέρχεται θαυματουργικά «ουρανόθεν» για να ανάψει την λαμπάδα του πατριάρχου» αλλά διευκρινίζεται ότι ο Πατριάρχης «δεν προσεύχεται για την διενέργεια θαύματος» αλλά απλώς «”αναμιμνήσκεται” της θυσίας και της τριημέρου Αναστάσεως του Χριστού».
Ο ίδιος ο Πατριάρχης «ανάβει την λαμπάδα του από την ακοίμητη κανδήλα που βρίσκεται πάνω στον Πανάγιο Τάφο […] όπως ακριβώς πράττει ο κάθε Πατριάρχης και ο κάθε κληρικός την ημέρα της Λαμπρής».