Την ώρα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θα αποφανθεί αν θα συμπεριλάβει την ασπαρτάμη στη λίστα με τις πιθανώς καρκινογόνες ουσίες, αίσθηση προκαλούν εκείνες που ήδη συγκαταλέγονται σε αυτήν.
Πολλά από τα 94 στοιχεία της λίστας ίσως δεν προκαλούν ιδιαίτερη έκπληξη: βενζίνη, μόλυνση με HIV τύπου 2, εργασία με άσφαλτο. Αλλά περιλαμβάνει επίσης μια σειρά από φαινομενικά υγιεινές ουσίες, όπως εκχύλισμα αλόης βέρα και παραδοσιακά ασιατικά τουρσί λαχανικά.
Εντός του Ιουλίου, ο ΠΟΥ αναμένεται να προσθέσει στη λίστα το τεχνητό γλυκαντικό ασπαρτάμη. Το προϊόν βρίσκεται υπό έλεγχο από την επιστημονική κοινότητα εδώ και δεκαετίες, αν και αυτή η εξέλιξη εξακολουθεί να θεωρείται μια τολμηρή κίνηση. Η ασπαρτάμη μπορεί να βρεθεί σε περίπου 6.000 προϊόντα διατροφής παγκοσμίως – και φορείς της βιομηχανίας έχουν επικρίνει τη νέα κατηγοριοποίηση ως παραπλανητική και μπερδεμένη. Στο παρελθόν, παρόμοιες κινήσεις έχουν οδηγήσει σε μηνύσεις.
Ο κατάλογος των πιθανών καρκινογόνων ουσιών του ΠΟΥ καταρτίζεται από τον ερευνητικό του βραχίονα για τον καρκίνο, τον Διεθνή Οργανισμό Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC). Συνδυάζοντας επιστημονικά στοιχεία από μελέτες σε ανθρώπους και ζώα με άλλα σχετικά δεδομένα, όπως πιθανούς μηχανισμούς καρκινογένεσης, κατηγοριοποιούν τα στοιχεία που προκαλούν ανησυχία σε τέσσερις πιθανές ομάδες.
- Ομάδα 1 – καρκινογόνο για τον άνθρωπο. Περιλαμβάνει αλκοόλ, ορισμένους τύπους HPV και ιονίζουσα ακτινοβολία.
- Ομάδα 2Α – πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Περιλαμβάνει το κόκκινο κρέας, τη νυχτερινή εργασία και την εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση.
- Ομάδα 2Β – πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Σύντομα να συμπεριληφθεί η ασπαρτάμη.
- Ομάδα 3 – δεν μπορεί να ταξινομηθεί ως προς την καρκινογένειά του στον άνθρωπο (δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία καρκινογένεσης σε ανθρώπους ή ζώα). Περιλαμβάνει ορισμένα είδη αναισθητικών, εμφυτεύματα στήθους σιλικόνης και βαφές μαλλιών.
Για την Ομάδα 2Β, είναι απαραίτητο να υπάρχουν «περιορισμένα στοιχεία καρκινογένεσης στον άνθρωπο και επαρκή στοιχεία καρκινογένεσης σε πειραματόζωα», αν και υπάρχουν προειδοποιήσεις. Κάποιες ουσίες θα μπορούσαν επίσης να εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία, ακόμη και αν δεν υπάρχουν άμεσες ενδείξεις για τις καρκινογόνες ιδιότητές τους στον άνθρωπο, εφόσον υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο μηχανισμός μέσω του οποίου το κάνει αυτό στα ζώα ισχύει και για τους ανθρώπους.
Για παράδειγμα, η αλόη βέρα προστέθηκε στην ομάδα 2Β μετά από διετή μελέτη σε αρουραίους που διαπίστωσε ότι εκείνοι των οποίων το πόσιμο νερό περιείχε ένα εκχύλισμα των φύλλων του φυτού είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνους του παχέος εντέρου.
Το σημαντικότερο είναι ότι άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι ορισμένες χημικές ουσίες της αλόης μετατρέπονται σε εκείνες που μπορεί να βλάψουν το DNA – και επομένως πιθανώς να προκαλέσουν καρκίνο – στα έντερα τόσο των αρουραίων όσο και των ανθρώπων. Έτσι, υπάρχουν ενδείξεις πιθανής καρκινογένεσης στα ζώα και ένας λόγος που αυτό θα μπορούσε θεωρητικά να συμβεί σε ανθρώπους.