Όπως συνέβη και στην περίπτωση της Ουκρανίας, οπότε η αντιρωσική υστερία κόντεψε να σβήσει από την Ιστορία ολάκερη την κουλτούρα μίας χώρας, η οποία έχει σημαδέψει μεγάλο μέρος του δυτικού πολιτισμού, έτσι και σήμερα το κύμα φιλοϊσραηλισμού μετά τη βδελυρή επίθεση της Χαμάς κινδυνεύει να φιμώσει ακόμη και τη λογοτεχνία. Ιδίως όταν αυτή αφορά Παλαιστίνιους συγγραφείς. Αυτό συνέβη με την ακύρωση της τελετής βράβευσης της Αντάνια Σίμπλι στην Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, «λόγω του πολέμου»!
Στην αρχική της ανακοίνωση η LitProm ανέφερε πως η ακύρωση της τελετής έγινε με τη σύμφωνη γνώμη της Σίμπλι, κάτι που διαψεύδει το πρακτορείο της. Επιπλέον, μία ανοικτή επιστολή από 350 διακεκριμένους συγγραφείς (μεταξύ τους ο Ιρλανδός Κολμ Τοϊμπίν, ο Αμερικανολίβυος νικητής του Πούλιτζερ Χισάμ Ματάρ, η Βρετανοπακιστανή Καμίλα Σάμσι και ο Βρετανός ιστορικός Ουίλιαμ Ντάλριμπλ) καλεί τους διοργανωτές της έκθεσης να «μη φιμώσουν» τους Παλαιστίνιους συγγραφείς, τονίζοντας πως απεναντίας «έχουν την ευθύνη να τους ανοίξουν χώρο να συμμερισθούν τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις σκέψεις τους για τη λογοτεχνία σε αυτούς τους τρομακτικούς, σκληρούς καιρούς».
Η Σίμπλι επρόκειτο να τιμηθεί στις 20 Οκτωβρίου από την Έκθεση για το πολυβραβευμένο βιβλίο της «Μία μικρή λεπτομέρεια» (Minor Detail), που αφηγείται μία πραγματική ιστορία. Τον βιασμό και τη δολοφονία μίας νεαρής Βεδουίνας από Ισραηλινούς στρατιώτες στην έρημο του Νεγκέβ, στη διάρκεια του πολέμου του 1948-49. Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε δύο μέρη, με το σκηνικό στο πρώτο να περιλαμβάνει μία μονάδα του ισραηλινού στρατού που έχει στρατοπεδεύσει στην έρημο και μαραζώνει από την ανία και την απραξία, ενώ ο διοικητής της πάσχει από παραισθήσεις. Όταν μία περίπολος συναντά ένα καραβάνι Βεδουίνων, διατάσσει να τους σκοτώσουν όλους εξόν από μία νεαρή κοπέλα και ένα σκυλί, που μεταφέρουν στο στρατόπεδο. Στο β’ μέρος του βιβλίου μεταφερόμαστε μία 10ετία αργότερα, όταν ένας δημοσιογράφος από τη Ραμάλα αναψηλαφεί τα γεγονότα, προκειμένου να κατανοήσει τα κίνητρα και τις πράξεις σε αυτό το έγκλημα.
Η αγγλική έκδοση του βιβλίου της Σίμπλι, που είχε εκδοθεί το 2020 στα αραβικά, ήταν υποψήφια για το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου το 2020 και για το Διεθνές Βραβείο Booker το 2021. Η γερμανική έκδοση από τον οίκο Berenberg Verlag κυκλοφόρησε το 2022.
Το βραβείο LiBeraturpreis που επρόκειτο να απονεμηθεί στη Σίμπλι, υπό την αιγίδα του ιδρύματος LitProm, σκοπό έχει να τιμά κάθε χρόνο έναν συγγραφέα από τις μη «κυρίαρχες» λογοτεχνικές σκηνές του κόσμου: Αφρική, Ασία, Λατινική Αμερική ή τον αραβικό κόσμο. Αποτελεί δε ένα από τα μεγάλα γεγονότα στην Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές εκδηλώσεις της παγκόσμιας εκδοτικής βιομηχανίας.
Βέβαια, η διαμάχη στη Γερμανία γύρω από το μυθιστόρημα της Σίμπλι δεν ξεκίνησε τώρα με αφορμή την επίθεση της Χαμάς. Η πρώτη διαφωνία καταγράφηκε το καλοκαίρι, όταν παραιτήθηκε το μέλος της κριτικής επιτροπής της LitProm δημοσιογράφος, Ούλριχ Νόλερ. Λόγος της παραίτησής του ήταν ακριβώς να δοθεί στη Σίμπλι το βραβείο, καθώς κατ’ αυτόν το μυθιστόρημα είχε αντισημιτικές αναφορές.
Αλλά και η κατά τ’ άλλα αριστερή εφημερίδα Die Tageszeitung, αναζωπύρωσε τη συζήτηση για το βραβείο την περασμένη εβδομάδα, με μία κριτική που σημειώνει πως το βιβλίο απεικονίζει «το κράτος του Ισραήλ ως μια δολοφονική μηχανή (Mordmaschine)». Μάλιστα η Taz υπογραμμίζει πως στην αφήγηση δεν παρουσιάζονται οι βιαιότητες ενάντια στους Ισραηλινούς αμάχους, παρουσιάζοντας μονομερώς τον πόλεμο εκείνον (που είχε ξεσπάσει μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Ισραήλ) ως απελευθερωτικό αγώνα ενάντια στους κατακτητές. Δηλαδή, πως γίνεται ένας αναχρονισμός ενός αιματηρού πολέμου με πυρήνα τη σημερινή κατάσταση στη Γάζα και πως αναπαράγονται τα ίδια στερεότυπα γύρω από τη δράση του Ισραήλ. Βέβαια, κάποιος θα αντέτεινε τη μονομερή κίνηση του Μπεν Γκουριόν να προβεί στη διακήρυξη και να υφαρπάξει εδάφη, που σύμφωνα με την απόφαση του ΟΗΕ θα ανήκαν στο παλαιστινιακό κράτος, που επρόκειτο να δημιουργηθεί ταυτόχρονα με το Ισραήλ και που η διαπραγμάτευσή τους συνεχιζόταν έπειτα από την άρνηση των Παλαιστινίων να δεχθούν τα τετελεσμένα για τα σύνορα.
Βέβαια, για τη στάση αυτή της εφημερίδας και της LitProm λίγο ωφέλησε το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κριτικών λογοτεχνίας στη Γερμανία έχουν εκθειάσει το μυθιστόρημα.
Η νέα τροπή στη σύρραξη ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς έχει ανατροφοδοτήσει τη μακροχρόνια διχόνοια που επικρατεί στους γερμανικούς πολιτιστικούς φορείς και ιδρύματα αναφορικά με τη στήριξη προς το Ισραήλ -καθώς μετά το Ολοκαύτωμα το θέμα του αντισημιτισμού εξακολουθεί να αποτελεί ένα μεγάλο σύμπλεγμα και ταμπού για τη γερμανική κοινωνία.
Το 2020, πολυάριθμοι πολιτιστικοί φορείς της χώρας εξέφρασαν την ανησυχία τους για την απόφαση του γερμανικού Κοινοβουλίου να χαρακτηρίσει αντισημιτικό το κίνημα κατά των κυρώσεων του Ισραήλ Boycott, Divestment and Sanctions, γνωστό ως BDS. Η καταδίκη του κινήματος αυτού, που καλούσε τα κρατίδια της Γερμανίας, τα οποία χρηματοδοτούν ως επί το πλείστον τα πολιτιστικά δρώμενα στη χώρα, να αρνηθούν επιδοτήσεις σε ομάδες ή άτομα που «υποστηρίζουν ενεργά» το BDS. Τμήμα της πολιτιστικής κοινότητας διαμαρτυρήθηκε πως αυτή η απόφαση, πέρα από τον αποκλεισμό από κονδύλια, προάγει και την λογοκρισία (και την αυτο-λογοκρισία).
Όσον αφορά την Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, ο διευθυντής της Γιούργκεν Μπόος έχει καταδικάσει «τον βάρβαρο τρόμο της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ, με τον πιο έντονο τρόπο» και εξέφρασε την «αμέριστη αλληλεγγύη προς το Ισραήλ». Δήλωσε δε τη δέσμευσή του να «κάνει τη φωνή των Εβραίων και των Ισραηλινών όσο το δυνατόν πιο ορατή γίνεται».
Για τον λόγο τούτο, έχει προσκληθεί να μιλήσει η συγγραφέας και ακτιβίστρια υπέρ της ειρήνης Λίζι Ντόρον, η οποία ακόμη και μετά την επίθεση της Χαμάς πιστεύει πως είναι «λάθος να μην υπάρξει άνοιγμα προς τους γείτονες». Αλλά πέρα από τη Ντόρον θα υπάρξουν και άλλες στιγμές στη διάρκεια της Έκθεσης, που από το βήμα της θα ακουστούν φωνές Ισραηλινών, πρόσθεσε ο Μπόος.
Η πολιτική για μία φορά ακόμη εισβάλει στην Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, η οποία έχει γίνει σκηνή για να εκφρασθούν πολιτικές σκοπιμότητες, άλλοτε προς την ορθή κατεύθυνση, άλλοτε όχι. Όπως το 2017 όταν το γενικό πνεύμα συνέκλινε στην εκστρατεία των Ευρωπαίων ηγετών ενάντια στην άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων. Ή όταν το 2015 η παρουσία του Σαλμάν Ρούσντι (που και φέτος θα είναι μία από τις κύριες ατραξιόν της Έκθεσης) προκάλεσε το εμπάργκο από το Ιράν. Μόνο που τότε ο Μπόος δεν έσπευσε να φιμώσει τον διάσημο συγγραφέα.
