Πριν από περίπου πέντε χρόνια ήταν ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ο «σκακιστής» ο οποίος έβγαλε από το «καπέλο» το όνομα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συμφώνησε με την τότε καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ και με την κίνησή του επανάφερε την Ευρωπαϊκή Ένωση από τα βάθη της παράλυσης και το παιχνίδι των διασταυρούμενων βέτο.
Τεσσεράμισι χρόνια μετά, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες και το Παρίσι που επικαλείται η ιταλική εφημερίδα La Repubblica, ο ένοικος των Ηλυσίων θέλει να χαράξει τον ίδιο ρόλο, βάζοντας ένα όνομα – έκπληξη στο τραπέζι: Αυτό του Μάριο Ντράγκι.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας είναι ο «πρωταθλητής» στον οποίο θέλει να ποντάρει ο Μακρόν για τη διαδοχή της φον ντερ Λάιεν. Η σχέση μαζί του ήταν πάντα προνομιακή. Ενδεικτική της σχέσης αυτής ήταν η φράση που είχε χρησιμοποιήσει ο Μακρόν για την υπογραφή της Συνθήκης Quirinale μεταξύ Γαλλίας-Ιταλίας. Όπως είχε πει, η Συνθήκη έγινε γεγονός «επειδή ήταν αυτός, γιατί ήμουν εγώ».
Ενισχυμένος από αυτή την προσωπική κατανόηση, έβαλε να το ν βολιδοσκοπήσουν ερευνήσουν ανεπίσημα. Πάνω απ’ όλα, άρχισε να υποβάλλει την υπόθεση στη μακροχρόνια σύμμαχό του, τη Γερμανία με επικεφαλής τώρα τον Όλαφ Σολτς. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές επιλογές τρέχουν πάντα κατά μήκος της διαδρομής Παρίσι-Βερολίνο. Σε αρκετές περιπτώσεις και με διάφορους συνομιλητές, ο Γάλλος πρόεδρος εξήγησε γιατί μετά τις επόμενες ευρωεκλογές θα ήταν σκόπιμο να απευθυνθεί στον πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ.
Οι 2 λόγοι που μπορούν να κάνουν τον Σολτς να πει «ναι»
Μάλιστα, η «Γηραιά Ήπειρος» θα κληθεί να αντιμετωπίσει μια νέα φάση. Οι συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας, οι αμερικανικές εκλογές που θα μπορούσαν να επαναφέρουν τον Ντόναλντ Τραμπ στη διεθνή σκηνή και ως εκ τούτου να απομονώσουν ξανά την Ευρώπη, και η εθνικιστική αναζωπύρωση.
Εν ολίγοις, ο εκλογικός γύρος του επόμενου Ιουνίου δεν είναι συνηθισμένος. Και απαιτεί απαντήσεις που ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα. Για να αντιμετωπίσουμε τέτοιες αποφασιστικές προκλήσεις για το μέλλον της Ένωσης -αυτό είναι το σκεπτικό στα Ηλύσια- θα ήταν σκόπιμο να βασιστούμε σε εκείνους που έχουν ήδη συνεισφέρει στη διάσωση της Ευρώπης με το περίφημο «Ό,τι χρειαστεί». Μια προσωπικότητα ορισμένου κύρους και εξουσίας. Ποιος –για παράδειγμα– μπορεί να μιλήσει εξ ονόματος της ΕΕ με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ χωρίς κόμπλεξ κατωτερότητας; Ποιος θα μπορούσε να σταθεί απέναντι στις γελοιότητες του Τραμπ; Ποιος δεν χρειάζεται βραχυπρόθεσμη λαϊκή συναίνεση;
Για τον Σολτς, δεν είναι μικρό πρόβλημα να εγκαταλείψει τη συμπατριώτισσά του φον ντερ Λάιεν. Αν και ανήκει στο ΕΛΚ και όχι στους σοσιαλιστές. Ωστόσο, στο Βερολίνο έχουν στο μυαλό τους δύο βασικούς λόγους που μπορούν να τους οδηγήσουν να στηρίξουν τη γαλλική γραμμή. Ο πρώτος αφορά μια πιθανή στρατηγική εξόδου για τη φον ντερ Λάιεν: τη γενική γραμματεία του ΝΑΤΟ που θα «απελευθερωθεί» την ερχόμενη άνοιξη. Τους τελευταίους μήνες, οι ΗΠΑ είχαν ήδη δώσει την έγκρισή τους στη σημερινή πρόεδρο της Κομισιόν, η οποία επένδυσε αποφασιστικά στη στήριξη της Ουκρανίας εναντίον της Ρωσίας. Με λίγα λόγια, η Γερμανία δεν θα έχανε ένα σημαντικό κομμάτι στη σκακιέρα των διεθνών αποστολών.
Ο δεύτερος λόγος που αξιολογήθηκε από την Καγκελαρία είναι λίγο πιο πεζός αλλά πολύ ρεαλιστικός: ο Σολτς θα μπορούσε να καταπνίξει ορισμένα από τα επιχειρήματα της πλειοψηφίας του. Συγκεκριμένα, θα μπορούσε να ικανοποιήσει ένα από τα αιτήματα των Πρασίνων: έναν ρόλο στη μελλοντική Επιτροπή.
Έτοιμος να μπει στο «παιχνίδι» και ο Μπάιντεν με «στόχο» τη Μελόνι
Ο δρόμος πάντως σίγουρα δεν είναι κατηφορικός. Οι αμφιβολίες αφορούν πρωτίστως τη Ρώμη. Ποια θα ήταν η απάντηση της κυβέρνησης Μελόνι;
Είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να υποδείξουμε και να εκλέξουμε έναν Ιταλό στην κορυφή του ευρωπαϊκού οικοδομήματος χωρίς την έγκριση της Ρώμας. Η ιταλίδα πρωθυπουργός θα ήθελε να μπορεί να υπολογίζει σε έναν από τους εκπροσώπους της στην επόμενη ανώτατη διευθυντική ομάδα. Το πιο δημοφιλές όνομα είναι αυτό του υπουργού κοινοτικών πολιτικών, Ραφαέλ Φίτο. Μπορεί όμως η Μελόνι να πει όχι στον Ντράγκι; Μπορεί να προκαλέσει τόσο μεγάλη ρήξη με τη Γαλλία και τη Γερμανία και με τον πρώην κεντρικό τραπεζίτη; Κι όλα αυτά τη στιγμή που το σχέδιο θα είχε τη συγκατάθεση του Λευκού Οίκου.
Ο αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν, έχοντας επίσης επίγνωση των παγκόσμιων κινδύνων που συνδέονται με την πιθανή επανεκλογή του Τραμπ, έκανε γνωστό στον Μακρόν ότι είναι διατεθειμένος να επισκεφθεί την Ιταλία. Περιττό να αναφερθεί ότι έτσι η Μελόνι θα είχε καθαρό δρόμο για να εισέλθει ουσιαστικά στην πλειοψηφία που «κουμαντάρει» την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για τον Μακρόν, αυτή η λύση θα αποδυνάμωνε το «ιταλικό παράδειγμα» και θα έκανε λιγότερο ελκυστική την υποψηφιότητα της Μαρίν Λεπέν για τις επόμενες γαλλικές προεδρικές εκλογές το 2027.
Αλλά ο Ντράγκι θέλει;
Τι πιστεύει όμως ο ενδιαφερόμενος για όλα αυτά; Μέχρι στιγμής ο Ντράγκι έχει κάνει γνωστό ότι δεν είναι ευθυγραμμισμένος με την πιθανή υποψηφιότητα για τον ρόλο αυτό. Ακόμα κι αν η πρόσφατη ανάθεση που έλαβε τον περασμένο Σεπτέμβριο από τη φον ντερ Λάιεν, για να προετοιμάσει μια έκθεση για το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, του επιτρέπει να επισκεφθεί όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και να βάλει στο τραπέζι τις ιδέες του σχετικά με το μέλλον της Ένωσης.
Πολλοί στη συνέχεια παρακολούθησαν με περιέργεια τις τελευταίες δημόσιες παρεμβάσεις μετά από μια περίοδο σιωπής. «Είναι μια κρίσιμη στιγμή για την Ευρώπη – είπε μόλις πριν από δέκα ημέρες – και ελπίζουμε ότι αυτές οι ιδρυτικές αξίες που μας έφεραν κοντά θα μας κρατήσουν ενωμένους». Παρουσιάζοντας το βιβλίο του Aldo Cazzullo, πρόσφερε στη συνέχεια ένα είδος προγράμματος του ευρωπαϊκού φεντεραλισμού: «Τώρα είναι ακόμη πιο σημαντικό να καταλάβουμε ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μόνοι μας τις ευρωπαϊκές υπερεθνικές προκλήσεις. Το να έχεις μια άμυνα που τείνει να είναι συντονισμένη σημαίνει να έχεις μια εξωτερική πολιτική που επίσης τείνει να είναι συντονισμένη. Πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε την ευρωπαϊκή πολιτική ολοκλήρωση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που είναι ίσως το πραγματικό κοινοβούλιο της Ευρώπης. Πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε ότι είμαστε Ιταλοί και Ευρωπαίοι. Πρέπει να εφεύρουμε εκ νέου έναν διαφορετικό τρόπο ανάπτυξης. Πρέπει να γίνουμε κράτος».
Αυτή η υποψηφιότητα θα απαιτούσε επανασχεδιασμό των σχέσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτικών οικογενειών. Ο Ντράγκι είναι «τεχνικός». Το ΕΛΚ, το PSE και οι Φιλελεύθεροι θα πρέπει να μοιράσουν τα καθήκοντα χωρίς την Επιτροπή. Αλλά σε εκείνο το σημείο θα ήταν ένα άλλο παιχνίδι. Σίγουρα ο δρόμος που οδηγεί στον Ιούνιο είναι στρωμένος με εκπλήξεις.