των Data Journalists
– Από το 2019 μέχρι το ναυάγιο μεσολάβησαν τρεις διαγωνισμοί, πολλές παρατάσεις και εκτόξευση του προϋπολογισμού στα 280,1 εκατ. ευρώ από τα 100 εκατ. ευρώ που προέβλεπε ο πρώτος διαγωνισμός και τα 50-60 εκατ. ευρώ που τον υπολόγιζε αρχικά ο αρμόδιος υφυπουργός Ανάπτυξης.
– Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: «Διαπιστώσαμε ότι από την αγορά δεν υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για να γίνει κάτι τέτοιο. Θα μετατρέψουμε λοιπόν το project της ΧΡΩΠΕΙ σε ένα μεγάλο project κοινωνικής κατοικίας».
Ήταν Μάιος του 2023, όταν οι Data Journalists με ένα εκτενές ρεπορτάζ τους, αποκάλυπταν ότι το πολυδιαφημισμένο κυβερνητικό project
Δεκαέξι μήνες μετά, στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), ο Κυριάκος Μητσοτάκης έριξε τους τίτλους τέλους στο πολυδιαφημιζόμενο project. «Ήταν να γίνει στη ΧΡΩΠΕΙ ένα τεχνολογικό πάρκο. Διαπιστώσαμε ότι από την αγορά δεν υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για να γίνει κάτι τέτοιο. Θα μετατρέψουμε λοιπόν το project της ΧΡΩΠΕΙ σε ένα μεγάλο project κοινωνικής κατοικίας», είπε ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου.
Η έκταση, που διαθέτει υψηλό συντελεστή δόμησης, προγραμματίζεται να μετατραπεί σε ένα σημαντικό οικιστικό project, κάτι που επιθυμούν διακαώς οι κατασκευαστικοί όμιλοι, με τη δημιουργία 300 διαμερισμάτων. Κάποια θα κρατήσει ο κατασκευαστής και τα υπόλοιπα θα δοθούν στο δημόσιο για να μπορέσει να τα νοικιάσει με χαμηλότερο ενοίκιο».
Ο υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος, επιβεβαίωσε ότι η ΧΡΩΠΕΙ δεν είναι το μοναδικό αδρανές κρατικό ακίνητο με τέτοιες δυνατότητες. Σύμφωνα με τον κ. Σκέρτσο, έχουν ήδη αξιολογηθεί τουλάχιστον δέκα αντίστοιχα ακίνητα σε όλη την Αττική και την υπόλοιπη Ελλάδα, τα οποία θα εισέλθουν σε μια διαδικασία αξιοποίησης παρόμοια με αυτή της ΧΡΩΠΕΙ. Το σχέδιο προβλέπει την πρόσκληση προς ιδιώτες για την υποβολή προσφορών σχετικά με την κατασκευή των νέων κατοικιών. Η υλοποίηση του έργου στη ΧΡΩΠΕΙ προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί μέχρι το 2027, δηλαδή 8 χρόνια από τη στιγμή που έπεσε αρχικά στο τραπέζι η αξιοποίηση της έκτασης.
Πώς η δημιουργία της ελληνικής Silicon Valley έμεινε στα χαρτιά
Η ιστορία αξιοποίησης της ΧΡΩΠΕΙ ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2019. Σε αυτή την πενταετία έχουν μεσολαβήσει τρεις διαγωνισμοί, πολλές περισσότερες παρατάσεις, ο προϋπολογισμός του έργου έχει εκτοξευθεί στα 280,1 εκατ. ευρώ από 100 εκατ. ευρώ που προέβλεπε ο πρώτος διαγωνισμός και 50-60 εκατ. ευρώ που τον υπολόγιζε αρχικά ο τότε αρμόδιος υφυπουργός Ανάπτυξης και σημερινός υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Χρίστος Δήμας. Εκτός από τον προϋπολογισμό, πληθωρισμός καταγράφεται και στα χρόνια παραχώρησης της έκτασης. Από 30 έτη που ήταν αρχικά, πήγε στα 45 χρόνια, για να κλειδώσει στα 95 χρόνια με τροπολογία που κατέθεσε του υπουργείου Ανάπτυξης και ψηφίστηκε από τη Βουλή, αν και στην τελευταία πρόσκληση του διεθνούς διαγωνισμού αναφέρεται ότι η διάρκεια της Σύμβασης Σύμπραξης θα είναι 90 έτη από την ημερομηνία υπογραφής της. Ο λόγος της χρονικής επέκτασης της παραχώρησης αποφασίστηκε διότι η επένδυση, όπως σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση, δεν θα ήταν βιώσιμη εντός του υφιστάμενου χρονικού πλαισίου των 45 ετών. Έρχεται δε σε συνέχεια των «ναυαγίων» και των παρατάσεων των διαγωνισμών που έχουν προκηρυχθεί για την αξιοποίηση του ακινήτου.
Όμως τα προβλήματα με το συγκεκριμένο project δεν είχαν τελειωμό. Ο τελευταίος διαγωνισμός είχε πάρει δύο παρατάσεις μετά από αιτήματα των εταιρειών που ενδιαφέρονται να αναλάβουν το έργο.
Όμως το μεγαλύτερο πρόβλημα πέραν όλων των άλλων είναι ότι το συγκεκριμένο φιλόδοξο project, στο οποίο η κυβέρνηση επένδυσε αρκετά τουλάχιστον σε επίπεδο εντυπώσεων, αν και τους τελευταίους μήνες είχε επιλέξει να τηρήσει σιγή ιχθύος, δεν φαίνεται να πείθει ούτε αυτούς που σκοπεύουν να βάλουν τα λεφτά τους.
«Η συγκυρία είναι δύσκολη», είχε πει στέλεχος μιας από τις εταιρείες που είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον στον πρώτο διαγωνισμό. Στον πρώτο διαγωνισμό ενδιαφέρον είχαν εκδηλώσει οι εταιρείες ΓΕΚ Τέρνα, Dimand, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις και το σχήμα Intrakat-Intracom
Αλλά δεν ήταν ο μόνος που έχει ενδοιασμό για το φιλόδοξο project. «Ξαφνικά ενώ υπήρχε άφθονο χρήμα για start up, το τελευταίο διάστημα τα πράγματα έχουν σφίξει και το ρίσκο είναι μεγάλο από τη στιγμή που στην πρωτεύουσα υπάρχει αυτή τη στιγμή χώρος που μπορεί να φιλοξενήσει start ups, όπως είναι ο Δημόκριτος», λέει άλλη πηγή που θα εμπλακεί με το έργο, αφού θα είναι μια εξ αυτών των πηγών που θα χρηματοδοτήσει το όλο project όταν και αν ολοκληρωθεί η διαδικασία. «Η συγκυρία είναι δύσκολη και είναι γεγονός ότι υπάρχουν και άλλα κτήρια που προσφέρουν αυτό που φιλοδοξεί να προσφέρει η ΧΡΩΠΕΙ, στα οποία ήδη υπάρχει ένα οικοσύστημα εταιρειών» είπε με νόημα.
Στις αλλαγές που είχαν περάσει σε σχέση με την αρχική πρόκληση είναι ότι δόθηκε η δυνατότητα στον επενδυτή που θα αναλάμβανε το έργο να μπορεί να αξιοποιήσει μέρος του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης για την ανάπτυξη συγκροτημάτων κατοικιών όχι για τρίτους αλλά και τους χρήστες των υποδομών της Πολιτείας Καινοτομίας, διευκρίνιζαν κυβερνητικές πηγές.
Άλλη μια αλλαγή ήταν η δυνατότητα εμπλοκής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) στη χρηματοδότηση του έργου, ήδη από το στάδιο της σύνταξης και υποβολής της προσφοράς των ενδιαφερομένων επενδυτών. Δύο επενδυτικά σχήματα είχαν απευθυνθεί στην ΕΤΕπ για την προοπτική της χρηματοδότησης.
Το ακίνητο φιλέτο της ΧΡΩΠΕΙ καταλαμβάνει συνολική εδαφική έκταση 17.893 τ.μ., στην οποία περιλαμβάνεται βιομηχανικό συγκρότημα διατηρητέων κτηρίων. Ο φιλόδοξος στόχος της κυβέρνησης ήταν να αναπτυχθούν 35.700 τ.μ., όπου στις ανακαινισμένες εγκαταστάσεις υπολογιζόταν πως θα απασχολούνταν περισσότεροι από 2.400 εργαζόμενοι, καθώς όπως αναφερόταν στο διαδικτυακό τόπο της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, θα φιλοξενηθούν τμήματα R&D μεγάλων επιχειρήσεων, Start Ups, Spin Offs, Incubators, Accelerators και Ερευνητικά Κέντρα.
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΤΙ ΑΛΛΑΞΕ ΜΕΣΑ ΣΕ 5 ΧΡΟΝΙΑ
9 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019: Ανακοινώνεται πως με απόφαση του υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Χρίστου Δήμα, το ακίνητο μεταβιβάζεται από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκου στον οποίο ανήκει και εποπτεύεται από το Υπουργείο Υγείας, στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία της επένδυσης.
3 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2020: Η Διυπουργική Επιτροπή ΣΔΙΤ εγκρίνει το έργο του Κέντρου Καινοτομίας, προϋπολογισμού 60 εκατ. ευρώ. Το υπουργείο Ανάπτυξης ανακοινώνει ότι αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα project και ότι η δημιουργία του θα σηματοδοτήσει την επιστροφή της Ελλάδας στο χάρτη της ανταγωνιστικότητας και την αναβάθμισή της στους διεθνείς δείκτες καινοτομίας.
9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2020: Εγκρίνεται και ανατίθεται η «Τοπογραφική Αποτύπωση του οικοπέδου ΧΡΩΠΕΙ και του περιβάλλοντος χώρου επί της οδού Πειραιώς, στο Νέο Φάληρο Αττικής, στην εταιρεία “ANK TECHNICAL CONSULTANTS», σύμφωνα με απόφαση που υπέγραψε ο γενικός γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας Αθανάσιος Κυριαζής.
23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2020: Στο ΚΕΣΑ συζητούνται και καθορίζονται οι συμπληρωματικοί ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης στο διατηρητέο βιομηχανικό συγκρότημα κτηρίων “ΧΡΩΠΕΙ”, που βρίσκεται στη Δ.Ε. Νέου Φαλήρου, του Δήμου Πειραιά, για την αξιοποίηση του εν λόγω ακινήτου μέσω της υλοποίησης του έργου “ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ” με σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) του ν. 3389/2005.
7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2020: Ο υφυπουργός Ανάπτυξης Χρίστος Δήμας σε συνέντευξή του δηλώνει πως το έργο μπορεί να φτάσει τα 80 εκατ. ευρώ. Σε εκείνη τη συνέντευξη αναφέρει επίσης πως το έργο θα παραχωρηθεί για 30 χρόνια στον επενδυτή, ο οποίος και θα αναλάβει να σχεδιάσει, να κατασκευάσει και να διαχειριστεί τις εγκαταστάσεις, αποδίδοντας ένα μέρος των ετήσιων εσόδων που θα έχει στο Δημόσιο, το οποίο παραχωρεί την έκταση.
7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2020: Τίθεται σε δημόσια διαβούλευση στον διαδικτυακό τόπο της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας η Πρόσκληση Υποβολής Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για την υλοποίηση του έργου «Δημιουργία Κέντρου Καινοτομίας στην Αθήνα με Σ.Δ.Ι.Τ.». Πρόκειται για την Α΄ Φάση του διαγωνισμού και απευθύνεται στην αναζήτηση του Ιδιωτικού Φορέα Σύμπραξης που θα αναλάβει την δημιουργία και αργότερα τη διαχείριση της πρώτης Πολιτείας Καινοτομίας στην έκταση των 17.893 τ.μ. του παλιού εργοστασίου της ΧΡΩΠΕΙ. Με βάση τη μελέτη ΣΔΙΤ και το business plan η επένδυση προβλεπόταν να ανέλθει στα 100 εκατομμύρια ευρώ και θα δημιουργηθούν 2.000 θέσεις εργασίας. (http://www.gsrt.gr/central.
21 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2020: Προκηρύσσεται ο πρώτος διεθνής διαγωνισμός με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου για την ανάθεση Σύμβασης Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα του έργου «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΜΕ Σ.Δ.Ι.Τ.». Καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης του φακέλου Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος ορίζεται η 19η Απριλίου 2021 και ώρα 13:00 μ.μ. (Ώρα Ελλάδος). Η διάρκεια της Σύμβασης Σύμπραξης ορίζεται σε 30 έτη κατ’ ελάχιστο, με δυνατότητα περαιτέρω παράτασης για 15 επιπλέον έτη.
30 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2020: Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέπτεται το εγκαταλελειμμένο ακίνητο, έκτασης 17.893 τ.μ, στο παλιό εργοστάσιο του ΧΡΩΠΕΙ.
22 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2021: Σε συνέντευξή του ο υφυπουργός Ανάπτυξης Χρίστος Δήμας δηλώνει πως «ο διαγωνισμός είναι εν εξελίξει και φαίνεται πως υπάρχει ενδιαφέρον και εκτός Ελλάδος για την δημιουργία της πρώτης Πολιτείας Καινοτομίας, για αυτό προχωρήσαμε στην μετάφραση του στα αγγλικά».
19 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2021: Τέσσερις είναι οι ενδιαφερόμενοι που υπέβαλαν φάκελο. Σύμφωνα με δημοσιεύματα πρόκειται για τον όμιλο ΓΕΚ Τέρνα, τον όμιλο Ελλάκτωρ, τη Dimand και την Intrasoft.
8 ΜΑΪΟΥ 2022: Ο αρμόδιος υφυπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων Χρίστος Δήμας σε δηλώσεις του στο ΑΠΕ – ΜΠΕ αναφέρει πως σε λίγους μήνες θα έχουμε ανάδοχο για τη δημιουργία και λειτουργία της πρώτης Πολιτείας Καινοτομίας.
19 ΜΑΪΟΥ 2021: Με απόφαση του υφυπουργού Ν. Ταγαρά προβλέπεται ότι στο χαρακτηρισμένο διατηρητέο βιομηχανικό συγκρότημα κτιρίων «ΧΡΩΠΕΙ» επιτρέπονται τα εξής:
– Η δημιουργία «Κέντρου Καινοτομίας-Πρότυπου Πάρκου Έρευνας και Τεχνολογίας» με τον διακριτικό τίτλο «Κέντρο Καινοτομίας» στο σύνολο των κτιριακών εγκαταστάσεων του ακινήτου.
– Η αξιοποίηση ή/και αναδιάταξη των αρχικών κελυφών, όπου απαιτείται, του κτιριακού συγκροτήματος.
-Η ανέγερση νέων κτιρίων εντός του ακινήτου και η προσθήκη νέων όγκων, ως προσθήκη κατ’ επέκταση ή/και καθ’ ύψος των διατηρουμένων όγκων αυτού.
– Η δημιουργία ακαλύπτων χώρων εντός του ακινήτου, με τις απαραίτητες διαμορφώσεις προς εξυπηρέτηση της λειτουργίας του.
24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2022: Σε νέες του δηλώσεις στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Χρίστος Δήμας αναφέρει πως σε τρεις μήνες αναμένεται η υποβολή δεσμευτικών προσφορών στο πλαίσιο του δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού για τη δημιουργία της 1ης Πολιτείας Καινοτομίας.
11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2022: Με απόφαση του Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΝ Κ. Δημόπουλου, δίνεται η περιβαλλοντική έγκριση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) για την δημιουργία Κέντρου Καινοτομίας Πρότυπου Πάρκου Έρευνας και Τεχνολογίας, στο πρώην Βιομηχανικό Συγκρότημα ΧΡΩ.ΠΕΙ. Η κατάθεση των δεσμευτικών προσφορών αναμένεται για τον Δεκέμβριο.
27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2023: Προκηρύσσεται νέος διαγωνισμός με υπερδιπλάσιο budget από τον αρχικό. Η εκτιμώμενη αξία της Σύμβασης Σύμπραξης σε καθαρή αξία αυξάνεται στα 230 εκατ. ευρώ, ενώ προβλέπεται πλέον και η συμμετοχή του Δημοσίου με 18,75 εκατ. ευρώ, πέραν της επένδυσης των ιδιωτών. Η καταβολή της Δημόσιας Χρηματοδοτικής Συμβολής, μέγιστου ύψους προϋπολογισμού 18.750.000 €, θα γίνεται τμηματικά και σύμφωνα με το Άρθρο 7 παρ. 3 του Γενικού Κανονισμού Απαλλαγής, ανάλογα με την πρόοδο του Έργου, όπως προσδιορίζεται ειδικότερα στη Σύμβαση Σύμπραξης. Το ως άνω μέγιστο ποσό της Δημόσιας Χρηματοδοτικής Συμβολής έχει υπολογιστεί σύμφωνα με το Άρθρο 2 σημείο 20 και το Άρθρο 4 παρ. 1 (α) του Γενικού Κανονισμού Απαλλαγής και προκύπτει από την εφαρμογή της έντασης ενίσχυσης (βάσει του χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων) στον επιλέξιμο Π/Υ ο οποίος μπορεί να αφορά μόνο υλικά και άυλα στοιχεία ενεργητικού, για την κάλυψη ποσοστού των Επιλέξιμων Δαπανών αρχικής επένδυσης για νέα οικονομική δραστηριότητα, όπως αυτό προσδιορίζεται από τον Υποψήφιο στο αντίστοιχο έγγραφο του Φακέλου Γ’ – Οικονομική Προσφορά. Τα ως άνω χορηγούνται με την επιφύλαξη των αναφερομένων στο άρθρο 14 παρ. 13 του Γενικού Κανονισμού Απαλλαγής.
Η κατάθεση δεσμευτικών οικονομικών προσφορών ορίζεται η 28η Μαρτίου 2023 και ώρα 13:00 μ.μ. (Ώρα Ελλάδος) ενώ η διάρκεια της Σύμβασης Σύμπραξης ορίζεται στα 45 έτη από την Ημερομηνία Υπογραφής της. (https://gsri.gov.gr/
31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2023: Από 45 σε 95 έτη αυξάνεται ο χρόνος παραχώρησης του ακινήτου της ΧΡΩΠΕΙ από τον ΕΟΦ στο Ελληνικό Δημόσιο. Αυτό προβλέπει τροπολογία του υπουργείου Ανάπτυξης που κατατέθηκε στη Βουλή, για το ακίνητο στο οποίο πρόκειται να δημιουργηθεί το πρώτο πάρκο έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας στην Αθήνα. Ο λόγος της χρονικής επέκτασης της παραχώρησης αποφασίστηκε διότι η επένδυση, όπως σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση, δεν θα ήταν βιώσιμη εντός του υφιστάμενου χρονικού πλαισίου των 45 ετών. Έρχεται δε σε συνέχεια των «ναυαγίων» και των παρατάσεων των διαγωνισμών που έχουν προκηρυχθεί για την αξιοποίηση του ακινήτου. Πάντως στο τελευταίο τεύχος του διαγωνισμού αναφέρεται πως η διάρκεια της Σύμβασης Σύμπραξης θα είναι 90 έτη από την Ημερομηνία Υπογραφής της.
17 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2023: Προκηρύσσεται νέος διαγωνισμός με αλλαγές τόσο στο ύψος του προϋπολογισμού, όσο και για τη χρονική έκταση της παραχώρησης. Η δε εκτιμώμενη αξία της Σύμβασης Σύμπραξης σε καθαρή παρούσα αξία αυξάνεται στα 280.100.00 ευρώ προ ΦΠΑ, από 100 εκατ. ευρώ που ήταν η αρχική εκτιμώμενη αξία. Τότε στις αρχές οι αρμόδιοι εκτιμούσαν επίσης πως στις αρχές του 2022, δηλαδή πριν από ενάμιση χρόνο ο ανάδοχος θα ξεκινούσε να οικοδομεί την πρώτη Πολιτεία Καινοτομίας στην χώρα (https://gsri.gov.gr/