Του Γιάννη Αγγελάκη
Τα Χανιά, η Κρήτη, η Ελλάδα συνταράχθηκαν από ένα ακόμα θανατηφόρο τροχαίο.
Ένας πολύ πλούσιος άνθρωπος των Χανίων – που οδηγούσε Πόρσε – του οποίου το δίπλωμα είχε ανακληθεί λόγω άλλων παραβάσεων του ΚΟΚ, γνωστός στις αρχές των Χανίων και για άλλες παραβάσεις του νόμου, με διασυνδέσεις, βρέθηκε να οδηγά μεθυσμένος. Οι αστυνομικοί αντί να τον συλλάβουν, του πήραν τα κλειδιά και τα έδωσαν στη συνοδηγό του, η οποία όμως μόλις απομακρύνθηκαν από το σημείο που έγινε ο αστυνομικός έλεγχος, τα επέστρεψε στον μεθυσμένο οδηγό. Λίγη ώρα μετά, αυτή η ίδια Πόρσε που ο οδηγός της θα έπρεπε να βρισκόταν υπό κράτηση, μετατράπηκε σε φονικό όπλο που πήρε τη ζωή από έναν αθώο 22χρονο.
Η ταξική πτυχή του τραγικού δυστυχήματος έχει ουσία. Αποτυπώνει τη διαφορετική αντιμετώπιση που τυγχάνουν από την αστυνομία οι ισχυροί σε σχέση με τους υπόλοιπους πολίτες.
Στα Χανιά, πολλοί ήταν αυτοί που προχώρησαν στην παρακάτω σύγκριση. Από τη μία, η βίαιη συμπεριφορά των αστυνομικών που οδήγησε στον θάνατο του Κώστα Μανιουδάκη, ενός καλού οικογενειάρχη, που ποτέ δεν είχε δώσει δικαιώματα στις αρχές και δεν είχε προηγούμενα με τον νόμο, και από την άλλη η συμπεριφορά αστυνομικών σε έναν πλούσιο άνθρωπο με παραβατικό παρελθόν, ο οποίος αν και θα έπρεπε να είχε συλληφθεί αφού λόγω της κατάστασής του ήταν επικίνδυνος για τον ίδιο τον εαυτό του και τους άλλους χρήστες του οδικού δικτύου, του επιτράπηκε να φύγει με τα αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε.
Είναι μία σημαντική πτυχή που αξίζει να συζητηθεί, όμως δεν είναι η μόνη και θα είναι λάθος αν εστιάσουμε μόνο εκεί γιατί δεν αποτυπώνει το ευρύτερο πρόβλημα που υπάρχει στα Χανιά.
Θα ξεκινήσω από μία γενικότερη παραδοχή: Τα τροχαία ατυχήματα είναι ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα.
Ας πούμε, η Κρήτη είναι μία ενιαία περιφέρεια, όμως φαίνεται ότι ο κίνδυνος για θανατηφόρα τροχαία είναι πολύ μεγαλύτερος στην Δυτική Κρήτη σε σχέση με την Ανατολική.
Αυτό αποτυπώνεται και στα στοιχεία.
Σύμφωνα με τα δεδομένα που έδωσε στη δημοσιότητα πρόσφατα ο ειδικός σε θέματα οδικής ασφάλειας, Γιάννης Λιονάκης, το 2024, ο μεγαλύτερος αριθμός θανατηφόρων τροχαίων καταγράφεται στην Π.Ε. Χανίων με 23 νεκρούς (35,9% επί του συνόλου των θανατηφόρων τροχαίων στην Κρήτη). Τον ίδιο αριθμό νεκρών έχει και το Ηράκλειο ενώ ακολουθεί η Π.Ε. Ρεθύμνου όπου καταγράφηκαν 13 θάνατοι (20,3%) και η Π.Ε. Λασιθίου με 5 θανάτους (7,8%).
Με βάση τον πληθυσμό, το μεγαλύτερο πρόβλημα αποτυπώθηκε στο Ρέθυμνο αφού είχε 156 νεκρούς ανά εκατομμύρια κατοίκους ενώ ακολουθούν τα Χανιά με 148 νεκρούς ανά εκατομμύριο κατοίκους, τη στιγμή όπου το Ηράκλειο είχε 76 νεκρούς και το Λασίθι 66.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στη χώρα μας το 2023 ο μέσος όρος ήταν 68 νεκροί ανά εκατομμύριο κατοίκων τη στιγμή που ο μέσος Ευρωπαϊκός όρος ήταν στους 51 νεκρούς. Με βάση αυτά τα στοιχεία, στα Χανιά και στο Ρέθυμνο οι οδηγοί διατρέχουν (κατά μέσο όρο) τρεις φορές υψηλότερο κίνδυνο να πεθάνουν σε τροχαίο από ότι οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη.
Με μια πιο προσεκτική ματιά στα στοιχεία είναι ξεκάθαρο ότι η ανατολική Κρήτη έχει αριθμό νεκρών κοντά στον ή και κάτω από το μέσο όρο που καταγράφεται στην Ελλάδα, οπότε το πραγματικό πρόβλημα είναι στη Δυτική Κρήτη. Να αναφέρω εδώ ότι η πρωτιά των νομών Ρεθύμνου και Χανίων σε θανατηφόρα τροχαία δεν αποτυπώνεται μόνο στα στοιχεία για το 2024 αφού παρόμοια είναι τα δεδομένα και από προηγούμενες χρονιές.
Τι συμβαίνει λοιπόν στα Χανιά και στο Ρέθυμνο και αυξάνεται κατακόρυφα ο κίνδυνος για θανατηφόρα τροχαία; Είναι το γεγονός ότι η Περιφέρεια Κρήτης έχει την έδρα της στο Ηράκλειο και ως εκ τούτου έχει δοθεί προτεραιότητα σε προστατευτικά και βελτιωτικά έργα στην ανατολική Κρήτη σε σχέση με τη δυτική;
Τον Αύγουστο του 2024, μετά από ένα άλλο θανατηφόρο τροχαίο στον κόμβο του Γαλατά, που στέρησε τη ζωή σε 3 νέους ανθρώπους, η πρωτοβουλία πολιτών που δημιουργήθηκε με κείμενό της ζητούσε να προχωρήσουν έστω και τώρα κάποια έργα προστασίας στον ΒΟΑΚ και στους δρόμους των Χανίων
Τότε, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, μέσα στο γενικότερο κλίμα οργής που είχε διαμορφωθεί, έδωσε συνέντευξη στο ΕΡΤΝews όπου είχε μιλήσει για «την ανάγκη άμεσης δράσης για την αντιμετώπιση των τροχαίων δυστυχημάτων μέχρι να ολοκληρωθεί ο νέος δρόμος, με παρεμβάσεις όπως αυτές που εφαρμόστηκαν στην Πατρών – Πύργου, που περιλαμβάνουν βελτιώσεις στο οδόστρωμα και χρήση προστατευτικών κολωνακίων».
Από αυτές τις υποσχέσεις που δόθηκαν καμία ουσιαστικά δεν τηρήθηκε. Από τότε ακολούθησαν κι άλλα τροχαία, και άλλοι θάνατοι που δεν έλαβαν την ίδια δημοσιότητα, μέχρι που φτάσαμε στο σήμερα όπου τα Χανιά ξαναήλθαν στο επίκεντρο της δημοσιότητας για άλλον ένα νεκρό σε τροχαίο. Κάθε περιστατικό μοιάζει ξεχωριστό, όμως όλα μαζί αποτυπώνουν ένα γενικότερο πρόβλημα που υπάρχει στα Χανιά.
Πέραν της διαπιστωμένης κακής κατάστασης του οδικού δικτύου και της έλλειψης αναγκαίων προστατευτικών έργων, των υποσχέσεων των πολιτικών που δίνονται κάθε φορά που έχουμε τραγωδία που δεν τηρούνται, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες;
Ή Ελλάδα γνωρίζουμε ότι κατέχει τον πιο γερασμένο στόλο οχημάτων στην ΕΕ, τόσο σε επιβατικά αυτοκίνητα όσο και σε επαγγελματικά φορτηγά και λεωφορεία και αυτό αυξάνει τις πιθανότητες ενός σοβαρού ή και θανατηφόρου τροχαίου. Έτσι εξηγείται μερικώς και ο αυξημένος αριθμός νεκρών συνολικά στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης. Όμως αυτό δεν εξηγεί γιατί στα Χανιά και στο Ρέθυμνο έχουμε τόσο μεγαλύτερο αριθμό νεκρών σε σχέση με την υπόλοιπη Κρήτη και την Ελλάδα.
Είναι η συμπεριφορά των οδηγών στα Χανιά και στο Ρέθυμνο τόσο χειρότερη από άλλες περιοχές της Κρήτης; Δεν εφαρμόζεται ο νόμος όπως θα έπρεπε;
Σύμφωνα με αποκάλυψη του δημοσιογράφου Θοδωρή Παναγιωτίδη στα Χανιά έχει επιλεγεί από την Εισαγγελία και την Τροχαία να μην εκτελούνται τα αυτόφωρα για αλκοόλ τα σαββατοκύριακα επειδή μαζεύονται πολλά και αντ’ αυτού να επιλέγεται η λύση της τακτικής μήνυσης. Η Εισαγγελία χθες διέψευσε ότι κάτι τέτοιο ισχύει, όμως το γεγονός είναι ότι η απόφαση για μη εφαρμογή του νόμου που προβλέπει ρητά να θέτεται υπό κράτηση ο οδηγός τόσο για την προστατευτική του φύλαξη όσο και για την ασφάλεια των υπόλοιπων χρηστών του οδικού δικτύου, δεν τηρήθηκε. Και είχε τραγικές συνέπειες αφού αποτέλεσε παράγονται που οδήγησε στον θάνατο τον 22χρονο.
Το φυσικό ερώτημα που πρέπει να θέσω εδώ είναι: Η μη εφαρμογή του νόμου είναι ένα γενικότερο φαινόμενο στα Χανιά ή περιορίζεται σε αυτούς για τους οποίους ο νόμος βρίσκει δύσκολα εφαρμογή; Αν ισχύει το πρώτο, τότε ορθώς απομακρύνθηκε η ηγεσία της αστυνομίας στα Χανιά. Όμως αν ισχύει το δεύτερο, τότε θα πρέπει να αναζητηθούν και αλλού ευθύνες.
Είναι η κατανάλωση του αλκοόλ η αιτία που οδηγεί στους τόσους νεκρούς; Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα ο νομός Ρεθύμνου είναι πρωταθλητής στην κατανάλωση αλκοόλ ενώ και τα Χανιά ως νομός βρίσκονται πολύ υψηλά στα αποτελέσματα ερευνών, καταγράφοντας επίσης υψηλά ποσοστά παιδιών και εφήβων που καταναλώνουν αλκοόλ για περισσότερο από μία φορά το μήνα.
Το αλκοόλ είναι ένας σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας για την οδήγηση μεταμεσονύχτια, όπως είναι πάντως και η κούραση και η έλλειψη επαρκούς φωτισμού. Από τις 12 τα μεσάνυχτα μέχρι τις 7 το πρωί κυκλοφορεί μόλις το 1/10 των οχημάτων, όμως σε αυτό το διάστημα έχουμε τους περισσότερους νεκρούς, το 1/3 του συνολικού αριθμού, οπότε δε μπορούμε να υποβαθμίζουμε αυτόν τον παράγοντα.
Το βέβαιο είναι ότι κάτι πάει πολύ στραβά στον τόπο μας. Πρέπει κάτι να αλλάξει.
- Πρέπει, να γίνουν αυτά που δε γίνονται τόσα χρόνια:
- Να γίνουν προστατευτικά έργα στους κακούς δρόμους της δυτικής Κρήτης που παράγουν σοβαρά τροχαία ατυχήματα
- Να βρεθούν τρόποι αποτελεσματικής αντιμετώπισης των κακών οδηγικών συμπεριφορών
- Να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα μη εφαρμογής του νόμου εκ μέρους της αστυνομίας
- Να αντιμετωπιστεί το υπαρκτό πρόβλημα της υπέρμετρης κατανάλωσης αλκοόλ στο νομό
- Να δοθούν πραγματικά κίνητρα για ανανέωση του στόλου αυτοκινήτων
Στον τόπο από όπου κατάγεται ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, πόσοι ακόμα πρέπει να πεθάνουν για να αλλάξει κάτι; Πόσες ακόμα κηδείες πρέπει να γίνουν; Πόσες εκδηλώσεις τιμής και μνήμης των νεκρών πρέπει να γίνουν; Πόσα αρνητικά ευρωπαϊκά ρεκόρ πρέπει να σπάσουν για να αλλάξει κάτι στα Χανιά του Κυριάκου Μητσοτάκη;
Ο Αντώνης Καραντζής όπως και κάθε γονέας που έχει χάσει το παιδί του, δεν έχει ανάγκη τα συλλυπητήριά μας, ούτε τα φιλικά κτυπήματα στην πλάτη, δεν έχει ανάγκη την οργή μας και τις υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα των πολιτικών, τις σπασμωδικές κινήσεις τους που σκοπό έχουν να δείξουν ότι κάτι κάνουν. Έχει ανάγκη να δει κάποια αλλαγή ώστε να μην αισθάνεται ότι ο θάνατος του παιδιού του ήταν μάταιος.
Ας εισακουστεί η φωνή του, για να βρει μια πρώτη μικρή δικαίωση ο Παναγιώτης του, αλλά και όλοι οι νεκροί.
Για να σταματήσουν τα Χανιά να είναι από τους πιο επικίνδυνους νομούς στην Ευρώπη για να οδηγείς.
Για να μη θάβουν οι γονείς τα παιδιά τους.
Τελειώνω με κάτι που μου είχε πει μια άλλη φορά, σε ένα άλλο θανατηφόρο τροχαίο ο ειδικός σε θέματα οδικής ασφάλειας Γιάννης Λιονάκης που νομίζω συνοψίζει το μέγεθος της καταστροφής που αποτελούν τα τροχαία για την Κρήτη.
Είχε πει:
«Κατά μέσο όρο έχουμε 650 εκατομμύρια ευρώ περίπου απώλειες κάθε χρόνο από τα τροχαία – θανατηφόρα και μη – στην Κρήτη. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι με 4 χρόνια χωρίς κανένα τροχαίο θα μπορούσαμε να φτιάξουμε τον ΒΟΑΚ;
Και στυγνά οικονομικά να το δει κανείς, πέρα δηλαδή από τις ανθρώπινες τραγωδίες που συντελούνται, συμφέρει το κράτος να μειώσει τον αριθμό των τροχαίων αφού το κέρδος που θα έχει θα είναι τεράστιο.
Θα έπρεπε να είχαμε δράσει εδώ και καιρό πολύ διαφορετικά…»
Έστω τώρα, ας δράσουμε διαφορετικά.
