Επικίνδυνη διασπορά ψευδών ειδήσεων μέσω τεχνητής νοημοσύνης – Το παράδειγμα του ψευδεπίγραφου βίντεο που δείχνει μετανάστες σε βάρκα να «πανηγυρίζουν» για τα ευρωπαϊκά επιδόματα

Μια νέα, επικίνδυνη τροπή φαίνεται να παίρνει η προπαγάνδα της εγχώριας ακροδεξιάς στην Ελλάδα με φόντο το μεταναστευτικό. Χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη και ψηφιακά εργαλεία τελευταίας τεχνολογίας, διασπείρει βίντεο που παρουσιάζουν παραποιημένα ή εντελώς ψευδή περιστατικά, με στόχο την καλλιέργεια φόβου και μίσους απέναντι στους πρόσφυγες και μετανάστες.

Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί το πρόσφατο viral βίντεο που κυκλοφορεί ευρέως σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στο οποίο εμφανίζονται «μετανάστες» σε μια βάρκα, να χαμογελούν, να καταγράφουν τους εαυτούς τους σε selfie και να φωνάζουν – στα αγγλικά – ότι δεν πηγαίνουν στην Αγγλία για να δουλέψουν, αλλά για να ζήσουν «μόνο με τα επιδόματα».

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι εντελώς διαφορετική: το εν λόγω βίντεο δεν είναι καταγραφή πραγματικού γεγονότος, αλλά προϊόν τεχνητής νοημοσύνης. Συγκεκριμένα, έχει παραχθεί με χρήση του νέου συστήματος δημιουργίας βίντεο «Veo 3» της Google, μιας από τις πιο εξελιγμένες πλατφόρμες παραγωγής συνθετικού περιεχομένου.

Το παραπλανητικό βίντεο αποκαλύπτεται εύκολα ως ψεύτικο για έναν προσεκτικό θεατή. Πέρα από τις αφύσικες κινήσεις των προσώπων και την πλασματική ροή της εικόνας, φέρει στο κάτω δεξί μέρος την υπογραφή «Veo», στοιχείο που δηλώνει ρητά πως πρόκειται για υλικό τεχνητής προέλευσης. Ωστόσο, η ευκολία με την οποία τέτοιο περιεχόμενο γίνεται viral εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την αντίληψη, την εκπαίδευση και την ευθύνη των χρηστών αλλά και των ίδιων των ψηφιακών πλατφορμών.

Η χρήση τέτοιων μεθόδων δεν είναι απλώς ένα «ψηφιακό αστείο» ή μια επιπολαιότητα. Πρόκειται για οργανωμένη και στοχευμένη διασπορά ψευδών ειδήσεων, που επιχειρεί να διαμορφώσει το δημόσιο αίσθημα, να χειραγωγήσει τη γνώμη των πολιτών και να ενισχύσει τις ακροδεξιές αφηγήσεις περί «εισβολής μεταναστών» και «κατάρρευσης των κοινωνικών δομών».

Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και της εντυπωσιακής εικονικής παραγωγής, γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς την αλήθεια από το ψέμα. Οφείλουμε, ωστόσο, ως κοινωνία, να είμαστε κριτικοί, ενημερωμένοι και υποψιασμένοι. Όταν ένα βίντεο, μια εικόνα ή μια είδηση μοιάζουν υπερβολικά για να είναι αληθινά, τις περισσότερες φορές… δεν είναι.

Η μαζική διάδοση ψευδούς περιεχομένου έχει τη δύναμη να αλλάξει πολιτικές ισορροπίες, να προκαλέσει κοινωνική ένταση και να πλήξει ανεπανόρθωτα το δικαίωμα του πολίτη στην ακριβή πληροφόρηση. Στην εποχή όπου «το ψεύτικο ταξιδεύει πιο γρήγορα από το αληθινό», ο έλεγχος της πληροφορίας είναι καθήκον όλων – πολιτών, δημοσιογράφων, πλατφορμών, θεσμών.

Δείτε το ψεύτικο βίντεο: