Του Φώτη Ποντικάκη *

Ανακοίνωσε πρόσφατα η κυβέρνηση τη δημιουργία έξι  εργοστασίων καύσης σκουπιδιών σε διάφορες περιφέρειες της χώρας, ανάμεσά τους και στην Κρήτη, στο Ηράκλειο. Η καύση των σκουπιδιών δεν είναι λύση του προβλήματος, είναι ένα επιπλέον πρόβλημα, καθώς παράγονται καρκινογόνες διοξίνες που θα τις αναπνέουν στη γύρω περιοχή και τοξική τέφρα που θα χρειάζεται ειδική προσεκτική διαχείριση. Στην Κρήτη όμως, η Περιφέρεια, μετά από πολύχρονη εκστρατεία του οικολογικού κινήματος, έχει επιλέξει έναν διαφορετικό δρόμο, αυτόν την μείωσης, επαναχρησιμοποίησης  και ανακύκλωσης.

Η κυβέρνηση παρουσιάζει την καύση των σκουπιδιών ως μια «μαγική» λύση για το πρόβλημα. Όμως δεν είναι ούτε μαγική ούτε λύση για το πρόβλημα. Δεν είναι μαγική, διότι δεν εξαφανίζει τα σκουπίδια, μετατρέπονται σε αέρια, κάποια εκ των οποίων είναι οι καρκινογόνες διοξίνες και σε τοξική τέφρα, η οποία χρειάζεται ειδική προσεκτική διαχείριση. Ήδη από τη δεκαετία του 1980 μεγαλουπόλεις των ΗΠΑ εξήγαγαν την τοξική τέφρα των σκουπιδιών τους αρχικά στις φτωχές περιοχές της χώρας τους πχ ινδιάνικες περιοχές, κι αργότερα στην Αφρική. Οπότε δε μιλάμε για λύση του προβλήματος, αλλά για την προσθήκη επιπλέον προβλημάτων στην ήδη προβληματική διαχείριση των σκουπιδιών.

Προπαγανδίζει βέβαια η κυβέρνηση ότι θα αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των αέριων ρύπων και διοξινών με κατάλληλα φίλτρα και μέτρα. Πότε όμως στην Ελλάδα τηρούνται οι κανονισμοί ασφαλείας και ποιοι, ανύπαρκτοι ή υποστελεχωμένοι, κρατικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί θα προσέχουν εάν τηρούνται οι κανονισμοί ασφαλείας; Εάν δε μάλιστα μιλάμε για ιδιωτικό εργοστάσιο καύσης σκουπιδιών, εκεί θα μπαίνουν στη μέση και οι γνωστές διαπλοκές ως εμπόδιο στους ελέγχους και στην τήρηση μέτρων ασφαλείας. Η επιλογή μάλιστα εισαγωγής ιδιωτών επιχειρηματιών στη διαχείριση των σκουπιδιών με το εργοστάσιο καύσης θα έχει πολλαπλά οφέλη για τους ίδιους, διότι θα πληρώνονται με δημόσια κονδύλια α) για τη δημιουργία του εργοστασίου, β) για τη λειτουργία του εργοστασίου, γ) για τυχόν επισκευές και ανακαινίσεις, δ) για ενέργεια που θα παράγουν και θα πουλάνε. Τετραπλή πληρωμή για τους επιχειρηματίες, πολλαπλάσιο κόστος για το δημόσιο και τους πολίτες που φυσικά θα συνεχίσουν να πληρώνουν ολοένα αυξανόμενα τέλη.

Απέναντι σε όλα αυτά, υπάρχει λύση:  Μια διαρκής εκστρατεία μείωσης, επαναχρησιμοποίησης και κομποστοποίησης των σκουπιδιών. 40-50% των σκουπιδιών είναι οργανικά υπολείμματα, δηλαδή τρόφιμα και κλαδέματα από κήπους. Αυτό μπορεί και πρέπει να γίνεται εδαφοβελτιωτικό, κομπόστ, όπως ήδη γίνεται στα Χανιά στο εργοστάσιο διαλογής και κομποστοποίησης της Διαδημοτικής Επιχείρησης Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΔΕΔΙΣΑ) των Χανίων. Το κομπόστ αυτό διατίθεται ήδη και στο εμπόριο και χρησιμοποιείται σε κήπους. Χαρτί, μέταλλα και γυαλί στα Χανιά διαχωρίζονται και στέλνονται σε εργοστάσια για ανακύκλωση. Τα δε τελευταία χρόνια προωθείται η ανακύκλωση στην πηγή με μικρά ηλεκτρικά φορτηγάκια στην Παλιά Πόλη, τα οποία περνάνε ανά μερικές ώρες και συλλέγουν υλικό για ανακύκλωση.

Τα Χανιά έφτασαν σε αυτή τη λύση μέσα από την οδυνηρή περιπέτεια του Κουρουπητού, πρόστιμα της ΕΕ και πολύχρονη εκστρατεία του οικολογικού κινήματος. Εννοείται ότι υπάρχουν ακόμη αρκετά που πρέπει να γίνουν. Η Ελλάδα έχει την 5^η χειρότερη επίδοση στην ανακύκλωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (κάτω από 16%).

Η μόνη πραγματική λύση στο πρόβλημα των σκουπιδιών είναι η μείωσή τους, η επαναχρησιμοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων, η κομποστοποίηση των οργανικών υπολειμμάτων (τροφίμων και κλαδεμάτων) και η ανακύκλωση. Για να γίνουν όμως αυτά χρειάζεται διαρκής ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση των πολιτών μέσα από προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στα σχολεία με τη βοήθεια και των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

* Μέλος των Πράσινων – Οικολογία