«Βιομηχανία βρεφών» είχε στήσει το οργανωμένο κύκλωμα σε μονάδα ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στα Χανιά αποκομίζοντας εκατομμύρια από το εμπόριο ωαρίων και τις παράνομες εξωσωματικές.

Με τις εικονικές εξωσωματικές εξαπατήθηκαν 298 γυναίκες, με το κόστος για κάθε εξωσωματική γονιμοποίηση να ανέρχεται από 10.000 έως 45.000 ευρώ, ενώ το συνολικό ποσό που κατέβαλε ζευγάρι για ένα μωρό μέσω παρένθετης μητέρας ανερχόταν σε περίπου 120.000-150.000 ευρώ, αποφέροντας κέρδη στο κύκλωμα που εκτιμώνται από 1,5 έως 8,5 εκατ. ευρώ.

Οπως αποκαλύπτεται από πολυσέλιδο βούλευμα, πρόκειται για μία από τις πιο σκοτεινές υποθέσεις που έχουν απασχολήσει τη Δικαιοσύνη, με θύματα χιλιάδες ζευγάρια και ευάλωτες γυναίκες που «ψάρευαν» ειδικά εκπαιδευμένες μεσίτριες για την… αφαίρεση των ωαρίων ή και για να γίνουν παρένθετες μητέρες.

Η οργάνωση λειτουργούσε με ξεκάθαρη ιεραρχική δομή, πολυεπίπεδους ρόλους και τουλάχιστον είκοσι μέλη. Στον πυρήνα της, σύμφωνα με το βούλευμα, βρίσκονταν γυναικολόγοι, εμβρυολόγοι, διοικητικά στελέχη, μεσίτριες και βοηθητικό προσωπικό που λειτουργούσαν υπό την καθοδήγηση ηγετικών προσώπων της κλινικής. Ο ρόλος τους εκτεινόταν από την εξεύρεση ωαρίων και δοτριών μέχρι τη «διαχείριση» παρένθετων μητέρων και τη διασφάλιση ότι η παράνομη διαδικασία θα εμφανίζεται ως απολύτως νόμιμη.

152 παθούσες

Πίσω από τις σκληρές νομικές διατυπώσεις του βουλεύματος αποκαλύπτεται και μια άλλη, εξίσου σκληρή πραγματικότητα. Αυτή των χρημάτων που πλήρωσαν δεκάδες γυναίκες πιστεύοντας ότι αγοράζουν μια σοβαρή ιατρική υπηρεσία, ενώ στην πράξη πλήρωναν για «κύκλους» εξωσωματικής και «κρυοσυντηρημένα» έμβρυα που, σύμφωνα με τη Δικαιοσύνη, σε πολλές περιπτώσεις δεν υπήρξαν ποτέ.

Από τα επίσημα στοιχεία προκύπτει ότι μόνο για τις «μαϊμού» εξωσωματικές 152 παθούσες κατέβαλαν συνολικά 554.103 ευρώ σε κλινικές υπηρεσίες και άλλα 184.661 ευρώ σε φάρμακα και εξετάσεις. Συνολική ζημιά: 738.764 ευρώ μόνο για την υποομάδα των περιστατικών που εξετάζονται αναλυτικά στο βούλευμα και αφορούν τις εξωσωματικές.

Οι γυναίκες αυτές δεν πλήρωναν απλώς για μια επίσκεψη ή μια εξέταση. Σύμφωνα με όσα έχουν καταγραφεί, κατέβαλαν χιλιάδες ευρώ κάθε φορά για πλήρεις κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης, για ωοληψίες, για εμβρυομεταφορές, για κρυοσυντήρηση εμβρύων, για «αποθήκευση» γενετικού υλικού που υποτίθεται ότι θα χρησιμοποιούνταν σε επόμενες προσπάθειες.

Σε αρκετές περιπτώσεις, τα ποσά που δαπανήθηκαν μόνο προς την κλινική ξεπερνούσαν κατά πολύ τις 10.000 ευρώ ανά άτομο, ενώ υπήρξαν γυναίκες που έφτασαν να δώσουν 15.000, 18.000, ακόμα και 35.000 ευρώ για επαναλαμβανόμενους κύκλους. Και όλα αυτά, χωρίς να υπολογίζονται τα επιπλέον ποσά για φαρμακευτική αγωγή και εξειδικευμένες εξετάσεις, που σε ορισμένα περιστατικά άγγιζαν ή ξεπερνούσαν τις 5.000-10.000 ευρώ.

Πέρα από τις εξωσωματικές το κύκλωμα «έτρεχε» και το πρόγραμμα της παρένθετης μητρότητας, όπου γονείς κατέβαλλαν 30.000 ευρώ ως προκαταβολή, άλλα 30.000 ευρώ με τον πρώτο υπέρηχο όπου ακουγόταν ο καρδιακός παλμός του εμβρύου, στάδιο που, σύμφωνα με τα στοιχεία της δικογραφίας, συχνά παρουσιαζόταν ψευδώς, και ακόμη 30.000 ευρώ κατά τον τοκετό. Μόνο η βασική αυτή τριμερής καταβολή έφθανε τα 90.000 ευρώ για κάθε υπόθεση, πριν προστεθούν τα επιμέρους ποσά για ιατρικές πράξεις, εξετάσεις, νομικές υπηρεσίες και «ενδιάμεσες» αμοιβές.

Τα έξοδα των διαδικασιών κύησης και τοκετού, χωρίς φάρμακα, κυμαίνονταν σε 29.000 έως 30.000 ευρώ, ενώ η αμοιβή των δικηγόρων για τον φάκελο και τη δικαστική έγκριση κυμαινόταν μεταξύ 2.000 και 5.000 ευρώ.

Για να γίνει αντιληπτό το πραγματικό εύρος της οικονομικής ζημιάς, αξίζει να παρουσιαστούν ορισμένα ενδεικτικά περιστατικά που καταγράφονται στο βούλευμα και αφορούν γυναίκες οι οποίες κατέβαλαν υπέρογκα ποσά, πιστεύοντας ότι συμμετέχουν σε κανονικούς κύκλους εξωσωματικής, με υλικό που θα χρησιμοποιούνταν για τη δημιουργία ή τη μεταφορά εμβρύων. Πρόκειται για περιπτώσεις όπου τα ποσά έφτασαν ή και ξεπέρασαν τις δεκάδες χιλιάδες ευρώ, χωρίς ωστόσο να προκύψει κανένα πραγματικό ιατρικό αποτέλεσμα.

€47.000 για έμβρυα «καλής ποιότητας»

Σε μία από τις πιο χαρακτηριστικές υποθέσεις, μια γυναίκα έδωσε συνολικά περίπου 47.000 ευρώ. Από αυτά, τα 35.000 καταβλήθηκαν απευθείας στην κλινική για κύκλους εξωσωματικής, ωοληψίες και υποτιθέμενες κρυοσυντηρήσεις, ενώ άλλα 12.000 ευρώ αφορούσαν φαρμακευτική αγωγή και συμπληρωματικές εξετάσεις. Καθ’ όλη τη διάρκεια των προσπαθειών ενημερωνόταν ότι υπάρχουν έμβρυα «καλής ποιότητας», έτοιμα προς μεταφορά ή κατεψυγμένα για μελλοντική χρήση. Οταν έγινε ο έλεγχος, κανένα από τα στοιχεία αυτά δεν επιβεβαιώθηκε.

Αντίστοιχα, σε άλλη περίπτωση, η συνολική ζημιά ξεπέρασε τις 25.000 ευρώ. Η παθούσα πλήρωσε 20.000 ευρώ στην κλινική για διαδοχικούς «κύκλους» και σχεδόν 6.000 ευρώ για φαρμακευτική αγωγή. Παρά τις επαναλαμβανόμενες ενημερώσεις περί δήθεν γονιμοποιημένου υλικού, δεν υπήρξε ποτέ πραγματικό έμβρυο προς μεταφορά. Το μοτίβο ήταν το ίδιο: κάθε αποτυχημένος κύκλος συνοδευόταν από νέες υποσχέσεις για επόμενη προσπάθεια με νέα χρέωση.

Μια άλλη παθούσα έχασε περίπου 17.300 ευρώ. Πλήρωσε 10.000 ευρώ για ιατρικές υπηρεσίες και άλλα 7.300 ευρώ για φαρμακευτικές αγωγές. Εκείνη λάμβανε συνεχείς διαβεβαιώσεις για πολλαπλά έμβρυα, για «καλές ποιότητες» και για κρυοσυντηρημένο υλικό που, σύμφωνα με τη δικαστική έρευνα, δεν υπήρξε ποτέ. Η οικονομική διάσταση αυτής της εξαπάτησης αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι πολλές γυναίκες εμφανίζονται με επαναλαμβανόμενες ημερομηνίες: η ίδια παθούσα χρεώνεται για κύκλο τον Μάρτιο, ξανά τον Μάιο, ξανά τον Ιούλιο, ξανά τον Δεκέμβριο.

Κάθε φορά, το μοτίβο είναι ίδιο: καταβολή σημαντικών ποσών στην κλινική, επιπλέον έξοδα για φάρμακα, νέα υπόσχεση για έμβρυα που είτε δεν δημιουργήθηκαν ποτέ είτε, όπως περιγράφει το βούλευμα, δεν μεταφέρθηκαν. Υπάρχουν περιπτώσεις με τρεις, τέσσερις, πέντε, ακόμη και έξι διαδοχικούς κύκλους, με το συνολικό ποσό να εκτοξεύεται, χωρίς όμως να υπάρχει αντίστοιχο ιατρικό αποτέλεσμα.

Πόσα έπαιρναν

Στο πρόγραμμα της παρένθετης μητρότητας υπήρχε ένα καλά οργανωμένο σύστημα μεσιτείας, όπου μεσάζοντες συγκεκριμένων εθνικοτήτων, ανάμεσά τους μια μεσίτρια από χώρα της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και μία από τη Ρουμανία, λάμβαναν εφάπαξ αμοιβές από 3.000 έως 5.000 ευρώ για την εξασφάλιση κάθε κυοφόρου.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπήρχε και επιπλέον αμοιβή 1.000 έως 3.000 ευρώ προς συνεργάτιδα που στρατολογούσε γυναίκες από τη Ρουμανία, εκμεταλλευόμενη την ευάλωτη οικονομική τους θέση.

Επιπρόσθετα, μία από τις μεσίτριες λάμβανε μηνιαία αμοιβή περίπου 300 ευρώ για την «εποπτεία» κάθε παρένθετης μητέρας καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης, ποσό που προερχόταν από τα χρήματα των γονιών. Ταυτόχρονα, εισέπραττε μια δεύτερη μηνιαία αμοιβή από την κλινική όπου εμφανιζόταν ως γραμματειακή υπάλληλος, κάτι που ουσιαστικά δημιουργούσε δύο παράλληλες ροές χρηματοδότησης για το ίδιο άτομο.

Οι παρένθετες μητέρες, συνήθως γυναίκες από χώρες χαμηλού εισοδήματος ή Ελληνίδες που βρίσκονταν σε ιδιαίτερα δύσκολη οικονομική κατάσταση, λάμβαναν πολύ μικρότερο ποσό από εκείνο που πλήρωναν οι γονείς. Από τη συζήτηση της αίτησης έως τον τοκετό, η μηνιαία αποζημίωση που υποσχόταν το κύκλωμα στις γυναίκες ήταν 583 έως 750 ευρώ. Για τις περιπτώσεις που στρατολογούνταν μέσω της μεσίτριας από τη Ρουμανία, η αποζημίωση προς τις γυναίκες ανερχόταν στα 1.000 ευρώ μηνιαίως, ωστόσο οι γονείς πλήρωναν 1.300 ευρώ, διαφορά που κατέληγε στα ταμεία της οργάνωσης.

Και ομόφυλα ζευγάρια

Στο δεύτερο στάδιο, δηλαδή μετά τον τοκετό, οι παρένθετες μητέρες λάμβαναν εφάπαξ αποζημίωση που κυμαινόταν από 10.000 έως 18.000 ευρώ, ανάλογα με το εάν επρόκειτο για μονήρη ή δίδυμη κύηση. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία της δικογραφίας, σε πολλές περιπτώσεις οι μεσίτριες πίεζαν για χαμηλότερα ποσά εκμεταλλευόμενες τη δυσμενή θέση των γυναικών. Ενδεικτικά, υπήρξαν περιπτώσεις όπου υποσχέθηκαν 15.000 ευρώ αντί για 10.000, παρουσιάζοντας στους γονείς ότι δήθεν επρόκειτο για «πιο συμφέρουσα συμφωνία».

Ενα ακόμη κρίσιμο στοιχείο που απεικονίζει το επίπεδο ελέγχου που ασκούσε η οργάνωση είναι η χρήση προπληρωμένων καρτών. Οι ενδιαφερόμενοι γονείς εξέδιδαν prepaid cards για τα μηνιαία έξοδα της παρένθετης μητέρας, αλλά οι κάρτες βρίσκονταν στην κατοχή και διαχείριση των μελών του κυκλώματος, όχι της ίδιας της γυναίκας που κυοφορούσε.

Η δράση, όπως περιγράφεται από τα θύματα, ξεκινούσε με την εκδήλωση ενδιαφέροντος για απόκτηση τέκνου. Στην κλινική προσέφευγαν ζευγάρια που δεν μπορούσαν να αποκτήσουν παιδί με άλλον τρόπο, αλλά και μοναχικοί άνδρες ή ομόφυλα ζευγάρια, πολλοί από τους οποίους δεν πληρούσαν τις νόμιμες προϋποθέσεις. Παρ’ όλα αυτά, γνώριζαν ότι εκεί θα έβρισκαν «λύση», καθώς το κύκλωμα είχε αναπτύξει έναν μηχανισμό υπέρβασης κάθε νομικού, ηθικού ή άλλου εμποδίου. Οταν δεν υπήρχε διαθέσιμο «στοκ» ωαρίων, δίνονταν, σύμφωνα με το πόρισμα της έρευνας, εντολές για άμεση εξεύρεση δότριας ώστε να δημιουργηθούν έμβρυα ακριβώς τη στιγμή που χρειαζόταν για τα περιστατικά των ενδιαφερόμενων γονέων.

Περιγράφεται ένας μηχανισμός «κατά παραγγελία» ωαρίων και εμβρύων που είχε μετατρέψει την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή σε καθαρή εμπορική διαδικασία, όπου το ανθρώπινο βιολογικό υλικό αντιμετωπιζόταν ως εμπόρευμα. Κεντρικό εργαλείο του κυκλώματος ήταν το δίκτυο μεσιτριών. Μέσω αυτού, τα μέλη της οργάνωσης εντόπιζαν γυναίκες από την Ουκρανία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία, τη Γεωργία και την Αλβανία, οι οποίες βρίσκονταν σε ιδιαίτερα δυσμενή οικονομική και κοινωνική κατάσταση.

Με την υπόσχεση μιας σχετικά μικρής αμοιβής, χαμηλότερης από τα ποσά που προβλέπει ο νόμος, τις έπειθαν να ταξιδέψουν στα Χανιά για να χρησιμοποιηθούν ως δότριες ωαρίων.

Οπως προκύπτει από το βούλευμα, σε αρκετές περιπτώσεις το στάδιο του προληπτικού ιατρικού ελέγχου φέρεται να παραλείφθηκε ή να μην τηρήθηκε όπως προβλέπεται, ενώ καταγράφονται και ψευδείς καταχωρήσεις στο Εθνικό Μητρώο δοτριών ωαρίων ώστε να συγκαλυφθεί η επαναλαμβανόμενη λήψη ωαρίων από τις ίδιες γυναίκες. Τα ωάρια αυτά χρησιμοποιούνταν σε κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης τόσο για τις ίδιες τις ενδιαφερόμενες γυναίκες-μελλοντικές μητέρες όσο και για παρένθετες που κυοφορούσαν για λογαριασμό τους.

Από την άλλη πλευρά, οι υποψήφιοι γονείς φέρεται να κατέβαλλαν ποσά που, κατά το βούλευμα, έφταναν έως και τις 120.000 ευρώ ανά περίπτωση, χρήματα που κατέληγαν στα ταμεία της οργάνωσης. Το κύκλωμα, σύμφωνα πάντα με το δικαστικό σκεπτικό, δεν περιοριζόταν στην εξεύρεση ωαρίων. Είχε αναπτύξει και ένα παράλληλο σύστημα στρατολόγησης παρένθετων μητέρων. Και σε αυτή την περίπτωση, μέσω μεσιτριών, εντοπίζονταν αλλοδαπές γυναίκες από τις ίδιες χώρες, οι οποίες εγκατέλειπαν τον τόπο διαμονής τους για να μεταφερθούν στα Χανιά.

Εκεί διέμεναν σε οικήματα που είχε εξασφαλίσει η οργάνωση, μαζί με άλλες παρένθετες, υπό την επίβλεψη στελεχών του κυκλώματος. Τα μέλη της οργάνωσης, όπως καταγράφεται, μεριμνούσαν για τη στέγαση, τον εξοπλισμό των κατοικιών, τη μεταφορά των γυναικών σε κλινικές όταν χρειαζόταν, ακόμη και για την παραλαβή των ταξιδιωτικών τους εγγράφων και την προμήθειά τους με νέες τηλεφωνικές συνδέσεις ώστε να ελέγχεται απόλυτα η επικοινωνία και η κίνησή τους.

Παράλληλα, για να δοθεί επίφαση νομιμότητας στη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, το κύκλωμα φέρεται να προχωρούσε σε κατάρτιση εικονικών ή ψευδών δικαιολογητικών και στην κατάθεσή τους σε πρωτοδικεία ανά την επικράτεια, με κριτήριο, όπως σημειώνεται, την ταχύτερη δυνατή έκδοση εγκριτικών δικαστικών αποφάσεων και την τυπικότητα του ελέγχου των φακέλων.

Στο βούλευμα αναφέρεται ότι σε ορισμένες περιπτώσεις κατατέθηκαν πολλαπλές αιτήσεις από το ίδιο ζευγάρι με διαφορετικά στοιχεία παρένθετης, ενώ η ίδια γυναίκα εμφανιζόταν ως παρένθετη σε αιτήσεις διαφορετικών ζευγαριών μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Σε κάποιες περιπτώσεις, γυναίκες που στρατολογήθηκαν ως παρένθετες είχαν προηγουμένως χρησιμοποιηθεί και ως δότριες ωαρίων χωρίς να λάβουν πρόσθετη αποζημίωση, σε πλήρη αντίθεση με το ισχύον νομικό πλαίσιο.

protothema.gr