Την Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου 2012, η Περιφέρεια Κρήτης και ο Δήμος Πλατανιά –Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Πλατανιά- διοργάνωσαν ημερίδα με θέμα «Μελισσοκομία και Εσπεριδοειδή στην Κρήτη –Μαζί για ένα κοινό μέλλον», στο Συνεδριακό Κέντρο του Ιδρύματος « Ιουλιανός Τσιράκης», στο Σκινέ του Δήμου Πλατανιά.
Σκοπός της ημερίδας ήταν να καταδείξει πώς η υιοθέτηση φιλικών προς τη μέλισσα καλλιεργητικών μεθόδων και φυτοφαρμάκων, μπορεί αφενός να προστατέψει τη μέλισσα και τους άγριους επικονιαστές και αφετέρου να δώσει προστιθέμενη αξία στα αγροτικά προϊόντα, εν προκειμένω στα εσπεριδοειδή της Κρήτης. Επίσης στην ημερίδα τονίστηκε το γεγονός ότι όταν ένα προϊόν παράγεται με τρόπο φιλικό προς τη μέλισσα είναι ταυτόχρονα φιλικό για το περιβάλλον και για τον άνθρωπο παραγωγό και καταναλωτή.
Τα έντομα επικονιαστές συνεισφέρουν στην αγροτική παραγωγή σε περισσότερες από 150 (84%) καλλιέργειες της Ευρώπης. Οι καλλιέργειες αυτές εξαρτώνται μερικώς ή εντελώς από έντομα για την επικονίαση (γονιμοποίηση) και την παραγωγή τους. Η αξία των εντόμων επικονίασης στην Ευρώπη υπολογίζεται σε €22 δισεκατομμύρια ετησίως.
Η μέλισσα αποτελεί τον κυρίαρχο επικονιαστή στη φύση καθώς ένα συνηθισμένο μελίσσι με 50.000 μέλισσες επικονιάζει 500.000 άνθη την ημέρα. Από τα 100 είδη φυτών που προσφέρουν το 90% της τροφής στον κόσμο, το 70% γονιμοποιούνται από τις μέλισσες. Όμως και όλα τα άγρια άνθη και βότανα χρειάζονται τη μέλισσα, που αποτελεί θεμέλιο λίθο του περιβάλλοντος.
Τα τελευταία 6 χρόνια οι πληθυσμοί των μελισσών –εκτρεφόμενων και άγριων- μειώνονται σε όλον τον κόσμο με ανησυχητικούς ρυθμούς. Σημαντικό μερίδιο ευθύνης γι’ αυτό έχουν ορισμένες καλλιεργητικές τεχνικές και φυτοπροστατευτικά προϊόντα, και ιδίως τα νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα.
Την Ημερίδα άνοιξε και συντόνισε ο Εντεταλμένος Δημοτικός Σύμβουλος επί Αγροτικών Θεμάτων του Δήμου Πλατανιά κ. Χαλακατεβάκης ο οποίος ήταν και ο Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής της Ημερίδας και αναφέρθηκε περιληπτικά στο σκοπό και την ανάγκη αυτής της Ημερίδας για τη Μελισσοκομία αλλά και για τα εσπεριδοειδή του τόπου . Στη συνέχεια το λόγο πήρε και χαιρέτησε την Ημερίδα η Αντιπεςριφερειάρχης Κρήτης επί Αγροτικών θεμάτων κ. Θεανώ Βρέντζου-Ασκορδαλάκη και η οποία τόνισε ότι η μέλισσα, είναι ρυθμιστικός παράγοντας για την οικολογική ισορροπία και την αειφορία και πρέπει να προστατευτεί. «Ο στόχος μας στην Περιφέρεια», είπε η κ. Βρέντζου, «είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες εκείνες που θα οδηγήσουν στην παραγωγή πιστοποιημένων και ποιοτικών προϊόντων. Είτε αυτά τα προϊόντα είναι το μέλι, είτε τα εσπεριδοειδή, είτε κάποιο άλλο προϊόν από τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, πρέπει να είναι πιστοποιημένα και ποιοτικά για να είναι ανταγωνιστικά στις αγορές του εξωτερικού και να αποκτούν συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων προϊόντων». Αναφέρθηκε επίσης στις επαφές που έχουν γίνει με τη Ρωσία και την Ουκρανία που δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον και για το μέλι και για τα εσπεριδοειδή της Κρήτης και ήδη βρίσκονται στο στάδιο της σύναψης εμπορικών συμφωνιών, αλλά και στις πρώτες επαφές με Αραβικές χώρες και την Κίνα.
«Αυτό ωστόσο που πρέπει να τονίσω»,κατέληξε η Αντιπεριφερειάρχης, «είναι ότι όλοι οι υποψήφιοι αγοραστές ζητάνε από εμάς για να εισάγουν τα προϊόντα μας, να έχουν πιστοποιητικά ποιότητας. Έχουμε ήδη συστήσει ομάδα εργασίας στην Περιφέρεια Κρήτης, προκειμένου να επεξεργαστεί και να καθορίσει τις προδιαγραφές και τα πρότυπα για την πιστοποίηση με το σήμα «Κρήτη» που έχει ήδη κατοχυρωθεί νομικά, του συνόλου των προϊόντων από τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, μέχρι το τέλος 2012.»
Ο οικοδεσπότης Δήμαρχος Πλατανιά , κ. Γιάννης Μαλανδράκης, χαιρέτισε την Ημερίδα σαν την απαρχή μιας πρωτοποριακής προσπάθειας ενίσχυσης & προσέγγισης των παραγωγών εσπεριδοειδών και των μελισσοκόμων του Νομού Χανίων προς μια πορεία αμοιβαία κερδοφόρα για τους δυο αυτούς κλάδους και ταυτόχρονα ωφέλιμη για την επικονίαση των φυτών ,το Περιβάλλον και τον καταναλωτή.
Την εκδήλωση επίσης χαιρέτισε ο Πρόεδρος της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Πλατανιά κ. Καπνισάκης Αντώνης, και πολλοί εκπρόσωποι φορέων και υπηρεσιών της Κρήτης, καθώς και ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδας κ.Βασίλης Ντούρας,
Στο πρώτο μέρος της ημερίδας η κ. Καρατάσου Κατερίνα, κτηνίατρος της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος, παρουσίασε τη συμβιωτική σχέση των φυτών με τις μέλισσες που, σε αντάλλαγμα για το νέκταρ και τη γύρη που παρέχουν τα φυτά, προσφέρουν σ’ αυτά την επικονίαση, χωρίς την οποία δεν είναι δυνατή η αναπαραγωγή των φυτών. Αναφέρθηκε στην παγκόσμια μείωση των επικονιαστών και τη σχέση του φαινόμενου με τη χρήση και την κατάχρηση φυτοφαρμάκων και κυρίως νεονικοτινοειδών. Αναφέρθηκε επίσης στις επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου.
Στη συνέχεια η Δρ Φανή Χατζήνα, βιολόγος, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Μελισσοκομίας παρουσίασε την έρευνά της για τις επιπτώσεις των νεονικοτινοειδών στη μέλισσα καθώς και τα συμπεράσματα από την παγκόσμια επιστημονική βιβλιογραφία για το ίδιο θέμα. Τα νεονικοτινοειδή επιδρούν στο νευρικό σύστημα των εντόμων με αποτέλεσμα διαταραχές στον προσανατολισμό, στην πρόσληψη τροφής, στον αναπνευστικό και καρδιακό ρυθμό, στην θρέψη του γόνου των μελισσών και στο ανοσοποιητικό σύστημα της μέλισσας, έτσι ώστε να γίνεται ευάλωτη σε ασθένειες με πιο συνήθη τη νοζεμίαση.
Ο κ. Αριστομένης Κατζαγιαννάκης, κτηνίατρος του Κτηνιατρικού Εργαστηρίου Ηρακλείου, παρουσίασε τα στοιχεία προσβολής των μελισσών από νοζεμίαση στην Κρήτη για τα έτη 2010-2011 και το τρέχον έτος. Με βάση τα στοιχεία η προσβολή είναι εντονότερη και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους στη Δυτική Κρήτη που φιλοξενεί και τις περισσότερες καλλιέργειες εσπεριδοειδών.
Ο κ. Βογιατζάκης Παντελής, Γεωπόνος, Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Περιφερειακής Ενότητας Χανίων ανέπτυξε στην παρουσίαση του τους τρόπους με τους οποίους μπορούν καταπολεμηθούν οι εχθροί των εσπεριδοειδών, χωρίς νεονικοτινοειδή, αποτελεσματικά, πολύ πιο οικονομικά και χωρίς κίνδυνο για τη μέλισσα. Αναφέρθηκε επίσης στο νόμο 4036/27-12-2012. ο οποίος αποτελεί ενσωμάτωση κοινοτικής νομοθεσίας για τον περιορισμό και την ορθολογική χρήση των φυτοφαρμάκων.
Τέλος ο κ. Βάλτερ Χάφεκερ (Walter Haefeker), πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Επαγγελματιών Μελισσοκόμων ΕΡΒΑ, μας μίλησε με παραδείγματα για το αμοιβαίο όφελος από τη συνεργασία αγροτών και μελισσοκόμων:
Στη χώρα του, τη Γερμανία το πρώτο βήμα έγινε όταν οι αγελαδοτρόφοι που βρίσκονταν σε δυσχερή οικονομική θέση βρήκαν συμμάχους στους καταναλωτές (που με φρίκη μάθαιναν ότι μόλις το 0,6% της τροφής των αγελάδων προέρχονταν από βοσκή, παρά τα πλούσια λιβάδια της Γερμανίας), τους περιβαλλοντιστές αλλά –προς έκπληξή τους! – και τους μελισσοκόμους. Από αυτή τη συνεργασία προέκυψε το δίκαιο γάλα, ( Die Faire Milch, www.diefairemilch.de ) το οποίο έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
– Οι ζωοτροφές παράγονται τοπικά, με καλλιέργεια φιλική προς το περιβάλλον και τη μέλισσα και χωρίς τη χρήση φυτοφαρμάκων που οι μελισσοκόμοι θεωρούν τοξικά για τη μέλισσα. Τα καλλιεργούμενα φυτά και οι ζωοτροφές δεν είναι γενετικά τροποποιημένα και ο τρόπος καλλιέργειας ευνοεί την άνθισή τους ώστε να αποτελούν και μελισσοβοσκή.
– Η διαχείριση των ζώων γίνεται με φιλικό προς το περιβάλλον και τα ζώα τρόπο
– Ο αγελαδοτρόφος παίρνει μια δίκαιη τιμή για το γάλα που –πιστοποιημένα!-πληροί αυτές τις προδιαγραφές και έχει το δικαίωμα να προσθέτει το λογότυπο της DBBI (της Γερμανικής Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Μελισσοκόμων) στη συσκευασία.
Το δίκαιο γάλα πωλείται σε περισσότερα από 1500 καταστήματα της Γερμανίας και προτιμάται από τους καταναλωτές παρ’ όλο που κοστίζει 20-30 λεπτά ακριβότερα το λίτρο.
Αναφέρθηκε επίσης στο σήμα “bee friendly” (=φιλικό για τη μέλισσα), που είναι μια διεθνής ετικέτα για τρόφιμα, υφάσματα και ενέργεια, η οποία πιστοποιεί αφενός ότι παράγεται με φιλικό για τη μέλισσα τρόπο και αφετέρου ότι είναι ποιοτικά ανώτερο πλησιάζοντας σε ποιότητα τα βιολογικά προϊόντα.
Η ημερίδα αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την έναρξη ενός διαλόγου μεταξύ μελισσοκόμων και παραγωγών εσπεριδοειδών προκειμένου οι δύο κλάδοι να ωφεληθούν τα μέγιστα από αυτή τη συνεργασία και μαζί τους και οι καταναλωτές.
Η Οργανωτική Επιτροπή
Ηλίας Χαλακατεβάκης , Εντεταλμένος Σύμβουλος Αγροτικών Θεμάτων Δήμου Πλατανιά
Κατερίνα Καρατάσου, Κτηνίατρος Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος
Παντελής Περράκης, Γραμματέας Μελισσοκομικού Συλλόγου Χανίων –Ενιαίος Μελισσοκομικός φορέας Κρήτης
Γιάννης Λεονταράκης ,Περιφερειακός Σύμβουλος Περιφέρειας Κρήτης
Υακίνθη Κοματσουλάκη, Κτηνίατρος, Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Περιφερειακής Ενότητας Χανίων