Το πρόβλημα με τις απεντάξεις από το πρόγραμμα «εγκατάσταση νέων γεωργών» γίνεται κάθε μέρα και πιο έντονο. Αφορά νέους γεωργούς που εντάχθηκαν μέχρι το 2005 αλλά επεκτείνεται και σε αυτούς που εντάχθηκαν μετά το 2005. «Υπολογίζουμε ότι ο συνολικός αριθμός των απεντάξεων θα φτάσει συνολικά τους 5.000 νέους γεωργούς, που υποχρεώνονται να επιστρέψουν την πρώτη δόση. Είναι μεγάλος ο αριθμός για να φταίνε μόνο οι νέοι γεωργοί. Κάθε νέος γεωργός έχει τις ιδιαιτερότητες του, και όπως όλοι οι πολίτες πρέπει να αντιμετωπίζονται με το τεκμήριο της αθωότητας και όχι με την de facto αντιμετώπιση τους ως απατεώνες», επισημαίνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Ευθύμιος Ιακωβάκης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Επαγγελματιών Γεωπόνων (ΠΟΣΕΓ). «Μιλάμε ότι 5.000 άτομα θα κληθούν να επιστρέψουν τα χρήματα που εισέπραξαν. Εκτιμώ ότι αφού συνεχίζουν να ασχολούνται με τη γεωργία δεν θα έπρεπε να επιστρέψουν την πρώτη δόση. Στη χειρότερη περίπτωση θα έπρεπε να μην εισπράξουν τη δεύτερη δόση. Κοινοτική απαίτηση είναι να διευκολύνει το κάθε κράτος μέλος την είσοδο των νέων γεωργών στο επάγγελμα και όχι να τους «τιμωρήσει» με απένταξη», τονίζει.
«Από το 2010 έχουμε ενημερώσει την ηγεσία του ΥπΑΑΤ για τα συγκεκριμένα προβλήματα», τονίζει ο κ. Ιακωβάκης και προσθέτει: «όλοι συμφωνούν ότι υπάρχει το πρόβλημα αλλά δεν κάνουν κάτι για να το επιλύσουν. Από τους 5.000 περίπου νέους γεωργούς, κάποιοι βρίσκονται σε εκκρεμότητα και κάποιοι έχουν ήδη απενταχθεί. Δηλαδή δεν έχουμε ούτε εκεί ίση μεταχείριση».
Αυτοί που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα νέων γεωργών το 2005, θα έπρεπε το 2010 να υποβάλλουν αιτήσεις ώστε να εισπράξουν τη δεύτερη δόση. Σε αυτή την κατηγορία υπάρχουν κτηνοτρόφοι που δεν κατάφεραν σε αυτό το χρονικό διάστημα να πάρουν την άδεια κτηνοτροφικής εγκατάστασης, είτε λόγω των προβλημάτων με τις περιοχές Natura που λύθηκαν μετά το 2011 είτε πρόκειται για την εξαίρεση από την κατεδάφιση που είχαμε αλλαγή του νομικού πλαισίου είτε είχαν πρόβλημα με τα δασαρχεία. Επίσης περιλαμβάνονται καπνοκαλλιεργητές, που όταν αποσύρθηκε η καλλιέργεια από το καλλιεργητικό σχέδιο, θα έπρεπε να αλλάξουν καλλιέργεια και να βρουν νέες μεγαλύτερες εκτάσεις για να ενταχθούν στο πρόγραμμα. Ακόμη κάποιοι γεωργοί δεν ενημερώθηκαν για να την κατάθεση των αιτήσεων για τη δεύτερη δόση και ενώ είχαν πετύχει τους στόχους του προγράμματος οι υπηρεσίες δεν δέχονταν τις εκπρόθεσμες δηλώσεις.
Μετά το 2005 (τελευταία προκήρυξη του 2009) υπήρξαν μεγάλα προβλήματα με το ΟΣΔΕ. Υπάρχουν αποκλίσεις στις εκτάσεις που εμφανίζονται στο ΟΣΔΕ της τότε εποχής σε σχέση με το σήμερα. Ανάλογα προβλήματα υπήρξαν και με τα γεωργοπεριβαλλοντικά.
Στην επιστολή που έστειλε η ΠΟΣΕΓ στο ΥπΑΑΤ επισημαίνονται τα εξής:
«Τα προβλήματα είναι πολλά και αρκετοί νέοι γεωργοί, σε παλαιές και νέες εντάξεις οδηγούνται σε πλήρη αδιέξοδο. Κύριες αιτίες για τα προβλήματα είναι το συνεχώς μεταβαλλόμενο Εθνικό πλαίσιο εφαρμογής, η αδυναμία υλοποίησης των στόχων εξαιτίας των καθυστερήσεων της διοίκησης (π.χ. στις αδειοδοτήσεις), η αλλαγή των συνθηκών (π.χ. απόσυρση της καπνοκαλλιέργειας), κ.ο.κ. Οι νέοι γεωργοί που εντάχθηκαν, ουσιαστικά εγκλωβίστηκαν, αφού είδαν να μειώνεται το ύψος της επιχορήγησης στο μισό, ενώ οι υποχρεώσεις τους παρέμειναν ως είχαν.
Βασικός στόχος του προγράμματος “εγκατάσταση νέων γεωργών” είναι, η διευκόλυνση της εγκατάστασης των νέων γεωργών (καν 1257/2003 άρθρο 8 παρ. 1). Το εθνικό πλαίσιο εφαρμογής όχι μόνο δεν διευκόλυνε την εγκατάσταση αλλά δημιούργησε μία σειρά από προβλήματα που είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα. Η ΠΟΣΕΓ πολλές φορές έχει επισημάνει τις ανακολουθίες του εθνικού πλαισίου εφαρμογής αλλά ποτέ δεν εισακούστηκε.
Το πρόβλημα που δημιουργήθηκε δεν είναι Ευρωπαϊκό αλλά Εθνικό.
Υπάρχουν πολλές γκρίζες ζώνες στο εθνικό πλαίσιο εφαρμογής που δεν έχουν καμία σχέση με Ευρωπαϊκό πλαίσιο εφαρμογής.
Η συμβολή του μέτρου στην συγκράτηση του νέου πληθυσμού στην ύπαιθρο και στην ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού αναμφισβήτητα ήταν καθοριστική.
Τα τελευταία χρόνια όμως λόγω των οικονομικών προβλημάτων αλλά και του γραφειοκρατικού νομικού πλαισίου για τις αδειοδοτήσεις των κτηνοτροφικών μονάδων κλπ, παρατηρείται προοδευτικά αύξηση της μη ικανοποίησης των δεσμευτικών υποχρεώσεων από τους νέους γεωργούς με αποτέλεσμα την απένταξη τους από το πρόγραμμα, με όλες τις συνέπειες των επιστροφών των όποιων οικονομικών ενισχύσεων έχουν λάβει (α΄ δόση πριμ πρώτης εγκατάστασης και οικονομικές ενισχύσεις που έχουν λάβει με την ιδιότητα του νέου γεωργού κ.λπ.).
Οι περιπτώσεις απένταξης δεν αφορούν πάντα τις ίδιες υποχρεώσεις αλλά διαφέρουν και πολλές από αυτές οφείλονται κυρίως σε διαδικαστικά προβλήματα και όχι σε αδιαφορία των ενδιαφερόμενων.
Κύρια αιτία για την απένταξη από το πρόγραμμα των νέων γεωργών είναι, η μη υποβολή εκ μέρους του νέου γεωργού παραδεκτής αίτησης και φακέλου χορήγησης β’ δόσης εντός της καθορισμένης συμβατικής προθεσμίας με τα αποδεικτικά στοιχεία και παραστατικά της επίτευξης των δεσμευτικών στόχων του σχεδίου δράσης και τήρησης των αναληφθεισών συμβατικών υποχρεώσεων (ΚΥΑ 609/2005, άρθρο 18, παραγρ. 5, εδαφ. γ’). Το παραπάνω συνιστά αθέτηση των όρων και προϋποθέσεων χορήγησης της ενίσχυσης, χωρίς σε αρκετές περιπτώσεις να προηγηθεί ή να ακολουθήσει έγγραφη προειδοποίηση από την Διοίκηση.
Μετά την παρέλευση της συμβατικής προθεσμίας καμία αίτηση δεν γίνεται δεκτή. Λείπει η αίτηση ή λείπουν κάποια παραστατικά! τελείωσε, δεν ενημερώνεται ο ενδιαφερόμενος, δεν εξετάζονται τα πραγματικά περιστατικά, δεν εξετάζεται η υφιστάμενη κατάσταση.
Δεν εξετάζει η υπηρεσία αν ουσιαστικά επιτεύχθηκαν οι στόχοι και οι δεσμεύσεις σε επίπεδο επαγγελματικής εγκατάστασης και απασχόλησης. Αν οι “υπόχρεοι” έχουν παλέψει για τόσα χρόνια ο καθένας να στήσει μια βιώσιμη γεωργική εκμετάλλευση. Αν οι κτηνοτρόφοι προσπάθησαν και για πόσα χρόνια να πάρουν την πολυπόθητη άδεια λειτουργίας (και μπορεί χωρίς να φταίνε να μην το έχουν καταφέρει ακόμα).
Με αυτό τον τρόπο όμως δεν διευκολύνεται η εγκατάσταση των νέων γεωργών και δεν εξυπηρετείται ο βασικός στόχος του προγράμματος, το μόνο που διευκολύνεται είναι να οδηγηθούν εκτός επαγγέλματος νέοι γεωργοί που με κόπο και χίλια προβλήματα έχουν καταφέρει ή προσπαθούν ακόμα να ζήσουν με την γεωργία.
Επισημαίνουμε ορισμένες περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από το νομικό πλαίσιο που κατά την γνώμη μας είναι άδικο να απεντάσσονται.
Η μη εμπρόθεσμη υποβολή αίτησης για την χορήγηση της β΄ δόσης του πριμ πρώτης εγκατάστασης, χωρίς καμία έγγραφη υπενθύμιση προς τον νέο γεωργό.
Η μη πραγματοποίηση εκπαίδευσης ( χωρίς υπαιτιότητα του νέου γεωργού).
Η μη εμπρόθεσμη υποβολή δικαιολογητικών για την έκδοση άδειας λειτουργίας ή εγκατάστασης κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης.
Πιστεύουμε ότι εφόσον τηρούνται από τον νέο γεωργό, ορισμένες από βασικές υποχρεώσεις, όπως:
Η συνέχιση της παραμονής ως μόνιμος κάτοικος στο Δημοτικό Διαμέρισμα που εντάθηκε.
Η εγγραφή του στο κύριο ταμείο ασφάλισης του ΟΓΑ.
Η υποβολή ανελλιπώς φορολογικών δηλώσεων και δηλώσεων ενιαίας ενίσχυσης.
Η διατήρηση του μεγέθους της εκμετάλλευσης με το οποίο εντάχθηκε στο πρόγραμμα των νέων γεωργών.
Σε αυτές τις περιπτώσεις ο νέος γεωργός πρέπει να αντιμετωπίζεται με δυνατότητα συμμόρφωσης εντός εύλογου χρονικού διαστήματος και να μην απεντάσσεται. Η τιμωρία του νέου γεωργού δεν μπορεί να υπερβαίνει την αρχή της αναλογικότητας.
Δεν θα πρέπει επίσης να ξεχνάμε το γεγονός ότι αναφερόμαστε σε νέους, ορισμένοι εκ των όποιων δυσκολεύονται να κατανοήσουν ( παρόλες τις προσπάθειες των μελετητών και των συναδέλφων του ΥπΑΑΤ) το κανονιστικό πλαίσιο.
Επομένως εφόσον βάσει των παραπάνω έχει επιτευχθεί ο κύριος στόχος του μέτρου που ήταν αυτός της παραμονής στην ύπαιθρο και έχουν δημιουργήσει γεωργική εκμετάλλευση την οποία και διατηρούν, είναι στοιχεία που θα πρέπει να απασχολήσουν διεξοδικά το ΥπΑΑΤ ώστε να μην απενταχθούν σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο για την χώρα μας και τους νέους της.
Επίσης θα πρέπει (όπως άλλωστε ορίζεται στην κείμενη νομοθεσία) οι υπηρεσιακοί παράγοντες της ειδικής γραμματείας:
1. να αντιμετωπίζουν όλες τις περιπτώσεις των νέων γεωργών με επιείκεια,
2. να εξετάζουν πρώτα την ευνοϊκότερη για τον νέο γεωργό αντιμετώπιση,
3. να ενημερώνουν εγγράφως για την κατάθεση της αίτησης, την προσκόμιση δικαιολογητικών και να εξαντλούν όλες τις δυνατότητες της Διοίκησης προκειμένου να αποτρέψουν την επιβολή κυρώσεων,
4. να ενημερώνουν εγγράφως τον νέο γεωργό πριν την επιβολή κυρώσεων για την εκ μέρους του κατάθεση αντιρρήσεων,
5. να προβαίνουν σε απένταξη του νέου γεωργού από το μέτρο και τον καταλογισμό επιστροφής ενισχύσεων, μόνο ύστερα από την ολοκλήρωση της ανωτέρω διαδικασίας.
Κάθε νέος γεωργός έχει τις ιδιαιτερότητες του, και όπως όλοι οι πολίτες πρέπει να αντιμετωπίζονται με το τεκμήριο της αθωότητας και όχι με την de facto αντιμετώπιση τους ως «απατεώνες».
Το πρόγραμμα δεν είναι στατικό για να μην δέχεται καμιά παράταση – παρέκκλιση- ευελιξία στην διαδικασία του χρόνου υποβολής των δικαιολογητικών ή για την απόδειξη και τον έλεγχο της υφιστάμενης κατάστασης.
Προτείνουμε:
Νέοι γεωργοί, εντάξεις μέχρι το 2005. Την επανεξέταση κατά περίπτωση των συμβατικών υποχρεώσεων όλων των προς απένταξη νέων γεωργών, για όσους συνεχίζουν την δραστηριότητα.
Νέοι γεωργοί, εντάξεις μετά το 2005. Την επανεξέταση του εφαρμοστικού πλαισίου, έτσι ώστε να γίνει πιο λογικό, πιο ευέλικτο, πιο λειτουργικό και πιο απλό.
Είμαστε όπως πολλές φορές σας τονίσαμε στην διάθεσή σας για να σας παρουσιάσουμε αναλυτικά το πρόβλημα και να σας αναπτύξουμε τις προτάσεις μας. Όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα που αφορούν νέους ανθρώπους πρέπει να εξαντλήσουμε όλα τα περιθώρια για να τα επιλύσουμε».
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος : Ευθύμιος Ιακωβάκης
Ο Γ. Γραμματέας: Δημήτριος Καρακώστας
agrotypos.gr