H ΚEΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ, ο Σύλλογος Φίλων Αστρονομίας Κρήτης και το CAID διοργανώνουν σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και το κέντρο επιστημών CNRS, Φεστιβάλ Επιστημονικών Ταινιών στο Θέατρο Δημήτρης Βλησίδης στις 1 – 2 Ιουνίου 2013. Ώρα έναρξης 8.00μ.μ. – Είσοδος ελεύθερη.
Το πρόγραμμα των ταινιών
Σάββατο 1 Ιουνίου
8.00 – 8.15 Έναρξη Φεστιβάλ – Καλωσόρισμα
8.15 – 8.35 Τα δύο άπειρα/ Les deux infinis
Σκηνοθέτης: Jean–Jacques Beineix, Έτος Παραγωγής: 2008
Από τότε που οι άνθρωποι άρχισαν να σκέφτονται, πασχίζουν να κατανοήσουν και να κυριαρχήσουν στην ύλη και τα στοιχεία της προκειμένου να δημιουργήσουν τάξη από το χάος, να τιθασεύσουν την ενέργεια. Για 70 χρόνια το Γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, διεξάγοντας έρευνες σε όλα τα πεδία της επιστήμης, από το απείρως μεγάλο ως το απείρως μικρό, μας συντροφεύει σε αυτή την αναζήτηση της γνώσης.
8.35 – 9.00 Τα τηλεσκόπια του αόρατου
Σκηνοθέτης: Marcel Dalaise, Έτος Παραγωγής: 2011
Το αρκτικόλεξο Hess συνοψίζει το Υψηλής Ενέργειας Στερεοσκοπικό Σύστημα (High Energy Streoscopic System), αλλά αποτελεί επίσης φόρο τιμής στον Αυστριακό γιατρό Victor Hess, ο οποίος ανακάλυψε τις κοσμικές ακτίνες το 1929. Ο Hess σχεδίασε ομάδες τεσσάρων τηλεσκοπίων. Ανιχνεύοντας λάμψεις φωτός, που παράγονται από την αλληλεπίδραση υψηλής ενέργειας ακτίνων γάμμα με την ατμόσφαιρα («φαινόμενο Tcherenkov »}, το H.E.S.S. έφερε στο φως πολύτιμες πληροφορίες για μερικά από τα πιο βίαια φαινόμενα στο σύμπαν.
9.10 – 9.20 Επιχείρηση Δρακοντίδες
Σκηνοθέτης: Jeremie Vaubaillon, Έτος Παραγωγής: 2011
Τον Οκτώβριο του 2011, μια ομάδα από το Ινστιτούτο Ουράνιας Μηχανικής και Υπολογισμού Αστρονομικών Πινάκων, με επικεφαλής τον Jeremie Vaubaillon συμμετείχε σε μια διεθνή εκστρατεία για την αεροπορική παρατήρηση μίας από τις πλέον διάσημες βροχές μετεωριτών, των Δρακοντιδών, που προέρχονται από τον κομήτη Giacobini-Zinner. Είναι η πρώτη φορά στην Ευρώπη που πραγματοποιείται μια αεροπορική παρατήρηση μετεώρων. Για αυτό το γεγονός, το οποίο θα επαναληφθεί μετά από σαράντα χρόνια, πολλές κάμερες εγκαταστάθηκαν στο αεροσκάφος SAFIRE του CNRS με προορισμό τη βόρεια Σκανδιναβία. Όλα τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από τους επιστήμονες θα τους επιτρέψουν να παρατηρήσουν με μεγάλη ακρίβεια τις τροχιές αυτών των μετεώρων, να υπολογίσουν την έκτασή τους και να προσπαθήσουν να αναλύσουν τη χημική τους σύνθεση, και έτσι να βελτιώσουν τις προηγούμενες εκστρατείες παρατήρησης του 1933 και 1946.
9.20 – 10.05 Αινίγματα του Σείριου
Σκηνοθέτης: Jerome Blumberg/ Jean–Marc Bonnet–Bidaud, (2009)
Ο Σείριος είναι ο λαμπρότερος αστέρας του ουρανού, κάτι που καθιστά δύσκολη τη λήψη της εικόνας του, ακόμη και με τα πιο αποτελεσματικά τηλεσκόπια. Ο αστροφυσικός Jean-Marc Bonnet-Bidaud, βασιζόμενος στις παρατηρήσεις του Έλληνα αστρονόμου Πτολεμαίου καθώς και σε κινέζικα κείμενα αστρονομίας, κάνει την υπόθεση ότι ο Σείριος άλλαξε πιθανόν χρώμα στην αρχή της εποχής μας. Αυτή η αλλαγή χρώματος θα μπορούσε να εξηγηθεί από την παρουσία ενός ή δύο «αστέρων–συνοδών». Οι έρευνες τον οδηγούν σ τα μεγαλύτερα παρατηρητήρια του πλανήτη αλλά και στους Dogon του Μαλί. Ο Bonnet-Bidaud, συνοδευόμενος από τους εθνολόγους Jean Rouch και Germaine Dieterlen, παρατηρεί την κοινή ανατολή Ήλιου και Σείριου, όπως ανέκαθεν την περιγράφουν οι Dogon και αναρωτιέται πώς αυτοί γνώριζαν τον αστέρα αυτό και το συνοδό του, τη στιγμή που δεν διέθεταν κανένα όργανο παρατήρησης.
Κυριακή 2 Ιουνίου
8.00 – 8.20 Ο αστρικός χάρτης του Dunhuang
Σκηνοθέτης: Jerome Blumberg (2009)
Ένα εντυπωσιακό έγγραφο της ιστορίας της αστρονομίας έχει μόλις επανέλθει στο φως: ο αστρικός χάρτης του Dunhuang, ένας πλήρης άτλαντας του ουρανού που ανακαλύφθηκε στην Κίνα το 1900, μεταξύ 40.000 πολύτιμων χειρογράφων αποθηκευμένων σε ένα βουδιστικό μοναστήρι στον Δρόμο του Μεταξιού. Κρυμμένα σε μια σπηλιά μέχρι περίπου τον ενδέκατο αιώνα, τα χειρόγραφα αυτά, κυρίως θρησκευτικά κείμενα, διασώθηκαν ως εκ θαύματος χάρη στο πολύ ξηρό κλίμα. Μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον αστροφυσικό Jean-Marc-Bonnet Bidaud, πραγματοποιεί μια λεπτομερή μελέτη του εγγράφου αυτού που φυλάσσεται στην Βρετανική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου. Η ανάλυση του χάρτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο άτλαντας, που περιέχει πάνω από 1.300 αστέρια, κατασκευάστηκε κατά τα έτη 649-684 της σύγχρονης εποχής, με τη χρήση μεθόδων μαθηματικών προβλέψεων. Είναι ο παλαιότερος γνωστός αστρικός χάρτης όλων των πολιτισμών και η πρώτη γραφική αναπαράσταση του συνόλου των κινεζικών αστερισμών.
8.20 – 8.55 Μα πού πήγαν οι πάγοι
Σκηνοθέτης: W. Katarzyna Chambenoit (2008)
Αν όλοι σήμερα μιλούν για την περίφημη υπερθέρμανση του πλανήτη, λίγοι άνθρωποι καταλαβαίνουν τι συμβαίνει πραγματικά και, πιο σημαντικό, πώς αποδείχθηκε ότι υπάρχει υπερθέρμανση… Ωστόσο, πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου αναστάτωση στην ιστορία του σύμπαντος, μια σειρά από αλυσιδωτές αντιδράσεις που μόλις τώρα αρχίζουν να γίνονται ορατές, αλλά πολλοί μηχανισμοί τους παραμένουν ανυπολόγιστοι. Ο Claude Lorius, ο οποίος πέρασε πολλά χρόνια της ζωής του στην Ανταρκτική, είναι ο πρώτος που κατανόησε το φαινόμενο της υπερθέρμανσης και την πλανητική του σημασία.
9.05 – 9.55 Πρόκειται να αντιστραφούν οι μαγνητικοί πόλοι;
Σκηνοθέτης: Stephane Nicolopoulos; Yanick Rose (2010)
Ο βόρειος μαγνητικός πόλος, προς τον οποίο δείχνουν όλες οι πυξίδες του κόσμου, πάντα κινείται κυκλικά και αντιστρέφεται κάθε 250.000 χρόνια. Δύο γεωλόγοι, ένας Καναδός και ένας Γάλλος, υπεύθυνοι για τη μέτρηση της ακριβούς του θέσης, διαπίστωσαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας αποστολής τους στους πάγους ότι η ταχύτητα μετακίνησης του μαγνητικού πόλου έχει αυξηθεί θεαματικά, σε 120 χιλιόμετρα αντί των 40 χιλιομέτρων που υπολογίζεται κάθε χρόνο, κατά μέσο όρο 300 μέτρα ανά ημέρα!
Oι ταινίες προβλήθηκαν στο Διεθνές Φεστιβάλ Επιστημονικών Ταινιών που διοργάνωσε το CAID στα πλαίσια Αφιερώματος στο CNRS Images στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών από τις 31 Ιανουαρίου έως τις 5 Φεβρουαρίου 2013.