Το αίσθημα απέναντι στον οικουμενικό Κρητικό Νίκο Καζαντζάκη, την φιλοσοφία, τα πιστεύω, τον ασκητικό τρόπο ζωής αλλά και τις μεγάλες μάχες, στη διάρκεια της «αστραπής» της ζωής του, επιχειρούν να προσεγγίσουν οι καλλιτέχνες στην έκθεση «Αναφορά» στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης. Ο τρόπος, αφορά στην προσωπική παιδεία και τα μέσα του καθενός, σ’ αυτή την κοινή παρουσία όπου, ουδείς επιθυμεί μια γραφική αφήγηση αλλά, αντιπαρατίθεται με τον δικό του, σωστό δρόμο, δηλαδή τον ανήφορο, για να χρησιμοποιήσουμε την φράση του συγγραφέα, στην τέχνη.
Το εγχείρημα, προτάθηκε από την Χρυσή Σκεπετζή που έχει την επιμέλεια και την διαχείριση των επιλογών και τον πρόεδρο του συλλόγου Φίλων του Νίκου Καζαντζάκη στο Ρέθυμνο, τον Αχιλλέα Ζιμετάκη που στηρίζει την όλη προσπάθεια. Το Μ.Σ.Τ. Κρήτης, δεν θα μπορούσε να μείνει ανενεργό, σε μια τέτοια ιδέα.
Οι καλλιτέχνες, δούλεψαν με διάφορους και διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τα μέσα και κυρίως, με ότι αγαπούν στον Καζαντζάκη. Τη δύναμη, τη φλόγα, το πάθος, την πίστη, την αγάπη για τη σκέψη, το ψωμί, το χώμα, το ανώτερο που μπορεί να φτάσει κανείς, δηλαδή το Δέος, τον Ιερό Τρόμο, όπως μας άφησε ως παρακαταθήκη;
Η πρόσκληση, έγινε σε Κρήτες καλλιτέχνες, ίσως γιατί γεννήθηκαν στον ίδιο τόπο, ξέρουν την ίδια θάλασσα και τις ιδιοτροπίες της, νοιώθουν το νοτιά και θέλω να πιστεύω, ότι αναφέρονται στον «παππού» επιθυμώντας και οι ίδιοι, να αφήσουν πίσω τους, ένα καμένο κάστρο.
Μαρία Μαραγκού