Πραξικοπηματίες του στρατού επιχείρησαν να καταλάβουν την εξουσία στην Τουρκία με καταδιωκτικά αεροπλάνα και άρματα μάχης, προκαλώντας τη βίαιη απάντηση της Άγκυρας και την εσπευσμένη επιστροφή από τις διακοπές του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που φαίνεται πως ελέγχει την κατάσταση.
Τουλάχιστον 190 άνθρωποι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 1.000 τραυματίσθηκαν στη διάρκεια της απόπειρας στρατιωτικού πραξικοπήματος που σημειώθηκε τη νύκτα στην Τουρκία.
Οι τουρκικές αρχές αναφέρουν ότι σκοτώθηκαν περισσότεροι από 190 άτομα κατά τη διάρκεια των μαχών της χθεσινής νύχτας. Πρόκειται για 41 αστυνομικούς, δύο στρατιωτικούς, 47 πολίτες και 104 που χαρακτηρίστηκαν από τις αρχές ως υπαίτιοι του πραξικοπήματος.
Συνελήφθησαν 1.563 στρατιωτικοί, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Ανατολή.
Αφού ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ διαβεβαίωσε πως όλα είναι “σε μεγάλο βαθμό υπό έλεγχο”, ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε σήμερα πριν από τα χαράματα ότι “υπάρχουν στην Τουρκία μια κυβέρνηση κι ένας πρόεδρος εκλεγμένοι από τον λαό” και πως “αν θέλει ο Θεός, θα ξεπεράσουμε αυτή τη δοκιμασία”.
Ο Ερντογάν, ο οποίος έφθασε στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης προερχόμενος από το Μαρμαρίς και τον υποδέχθηκε ένα συμπαγές πλήθος υποστηρικτών του, αψήφησε τους πραξικοπηματίες προβλέποντας την αποτυχία της εξέγερσης και διαβεβαιώνοντας ότι θα συνεχίσει να εκτελεί τα καθήκοντά του “μέχρι το τέλος”.
“Αυτοί που κατέβηκαν με άρματα μάχης θα συλληφθούν επειδή αυτά τα άρματα μάχης δεν τους ανήκουν”, πρόσθεσε ο πρόεδρος, οι οπαδοί του οποίου απάντησαν μαζικά στο κάλεσμά του να βγουν στους δρόμους της Άγκυρας, της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης για να αντιταχθούν στο πραξικόπημα.
Ο Ερντογάν συνεχάρη τους Τούρκους επειδή βγήκαν “κατά εκατομμύρια” στους δρόμους, ιδιαίτερα στην εμβληματική πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης.
Η κατάσταση σ’ αυτή τη χώρα των 80 εκατομμυρίων κατοίκων και μέλος του ΝΑΤΟ απείχε πάντως ακόμη πολύ από το να έχει εξομαλυνθει γύρω στις 07:00 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας), περίπου οκτώ ώρες μετά την εκδήλωση της απόπειρας πραξικοπήματος.
Ένα αεροπλάνο έριξε νωρίς σήμερα το πρωί μια βόμβα κοντά στο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα και καταδιωκτικά αεροπλάνα F-16 βομβάρδισαν άρματα μάχης των στασιαστών κοντά στο προεδρικό μέγαρο, ανακοίνωσε η προεδρία.
Μια “προδοσία”
Λίγο αργότερα περίπου εξήντα στασιαστές στρατιώτες, που είχαν καταλάβει τη νύκτα μια από τις κρεμαστές γέφυρες πάνω από τον Βόσπορο, παραδόθηκαν στις δυνάμεις ασφαλείας στην Κωνσταντινούπολη, σε απ’ ευθείας τηλεοπτική μετάδοση.
Σποραδικοί πυροβολισμοί εξακολουθούσαν να ακούγονται νωρίς σήμερα το πρωί σε πολλές συνοικίες της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης, επειτα από μια νύκτα βίας και εκρήξεων που οφείλονταν, σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης, σε αεροπορικούς βομβαρδισμούς.
Ο πρωθυπουργος Γιλντιρίμ έδωσε διαταγή στον στρατό να καταρρίπτει τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα που βρίσκονται στα χέριατων πραξικοπηματιών, σύμφωνα με έναν τούρκο αξιωματούχο. Ανακοίνωσε πως διόρισε έναν νέο προσωρινό αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων.
Κατά την άφιξη του στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, ο Ερντογάν κατήγγειλε την “προδοσία” των πραξικοπηματιών στρατιωτών,τους οποίους κατηγόρησε ότι συνδέονται με τον ορκισμένο εχθρό του, τον Φετουλάχ Γκιουλέν, έναν ιεροκήρυκα εξόριστο εδώ και χρόνια στις ΗΠΑ.
“Αρνούμαι κατηγορηματικά αυτές τις κατηγορίες”, απάντησε αυτός ο τελευταίος σε ανακοινωσή του από τις ΗΠΑ, όπου διαμένει. “Υπέφερα από πολλά στρατιωτικά πραξικοπήματα τα 50 τελευταία χρόνια και βρίσκω συνεπώς ιδιαίτερα προσβλητικό το να κατηγορούμαι ότι έχω οποιαδήποτε σχέση μ’ αυτή την απόπειρα”.
Όσο για τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων, που σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης ήταν κρατούμενος των πραξικοπηματιών στο γενικό επιτελείο του στην Άγκυρα, ο Ερντογάν δήλωσε πως δεν γνωρίζει πού βρίσκεται. Πριν από λίγο πάντως ανακοινώθηκε πως ο στρατηγός Χουλουσί Ακάρ είχε τεθεί υπό κράτηση από τους πραξικοπηματίες, διασώθηκε και μεταφέρθηκε σε ασφαλές μέρος.
Ο Ερντογάν υποστήριξε ακόμη πως το ξενοδοχείο στο οποίο περνούσε τις διακοπές του στο Μαρμαρίς, θέρετρο στη νοτιοδυτική Τουρκία, βομβαρδίσθηκε μετά την αναχώρησή του.
“Επιστροφή στην ομαλότητα;”
Ο πρωθυπουργός Γιλντιρίμ έκανε λόγο για μια “βλακώδη” και “καταδικασμένη σε αποτυχία” απόπειρα πραξικοπήματος.
Το κοινοβούλιο, γύρω από το οποίο αναπτύχθηκαν άρματα μάχης, βομβαρδίσθηκε στην Άγκυρα, όπου τουλάχιστον 17 αστυνομικοί σκοτώθηκαν, μετέδωσε το Ανατολή.
Στην Κωνσταντινούπολη, στρατιώτες άνοιξαν πυρ εναντίον του πλήθους, προκαλώντας δεκάδες τραυματίες, διαπίστωσε φωτογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου. Αεροπλάνα F-16 κατέρριψαν επίσης ένα ελικόπτερο των πραξικοπηματιών, σύμφωνα με την τουρκική τηλεόραση.
Περίπου δύο ώρες μετά την ανακοίνωση του πραξικοπήματος, ο πρόεδρος Ερντογάν είχε προβλέψει την αποτυχία του μιλώντας με ανέκφραστη φωνή στην τηλεόραση από ένα αδιευκρίνιστο μέρος με κινητό μέσω FaceTime.
Η δημόσια τουρκική τηλεόραση είχε μεταδώσει λίγο πριν από τα μεσάνυκτα ένα ανακονωθέν των “τουρκικών ενόπλων δυνάμεων” που έκανε λόγο για κήρυξη στρατιωτικού νόμου και απαγόρευση της κυκλοφορίας σ’ όλη τη χώρα.
Οι πραξικοπηματίες δικαιολόγησαν την “πλήρη κατάληψη της εξουσίας σ’ όλη τη χώρα” εκ μέρους τους επικαλούμενοι την ανάγκη “να διασφαλιστούν και να αποκατασταθούν η συνταγματική τάξη, η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ελευθερίες και να υπερισχύσει ο ανώτατος νόμος της χώρας”.
Ο πρωθυπουργός προειδοποίησε τους πραξικοπηματίες ότι θα πληρώσουν “το υψηλότερο τίμημα”.
Οι γέφυρες πάνω από τον Βόσπορο έκλεισαν και προς τις δύο κατευθύνσεις.
Στην Κωνσταντινούπολη, οι μεγάλες αρτηρίες, κυρίως αυτές που οδηγούν στην πλατεία Ταξίμ, αποκλείσθηκαν από τις δυνάμεις της τάξης και η παρουσία της αστυνομίας ήταν μαζική.
Πολλοί κάτοικοι έσπευσαν στα καταστήματα για να αγοράσουν φιάλες νερού και τρόφιμα και στα μηχανήματα αυτόματων τραπεζικών συναλλαγών για να σηκώσουν μετρητά.
Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ζήτησε να υπστηριχθεί η “δημοκρατικά εκλεγμένη” τουρκική κυβέρνηση, “να επιδειχθεί αυτοσυγκράτηση και να αποφευχθεί η βία ή ένα αιματοκύλισμα”.
Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι ζήτησε επίσης “αυτοσυγκράτηση” και “σεβασμό των δημοκρατικών θεσμών”. Ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ζήτησε να αποφευχθεί “κάθε φονική συγκρουση”.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι-Μουν δήλωε οτι “έχει κρίσιμη σημασία να αποκατασταθούν η πολιτική εξουσία και η συντταγματική τάξη γήργορα και ειρηνικά”.
Ποιοι ήταν οι ηγέτες του πραξικοπήματος στην Τουρκία
Ο συνταγματάρχης Μουχαρέμ Κιοσέ, πρώην νομικός σύμβουλος του τουρκικού στρατού, ο οποίος είχε αποπεμφθεί από τη θέση του τον Μάρτιο, έχει αναφερθεί από το πρακτορείο Anadolu ως «εγκέφαλος» του πραξικοπήματος που έλαβε χώρα στην Τουρκία το βράδυ της Παρασκευής.
Ο λόγος της αποπομπής του ήταν η φερόμενη σχέση του με το κίνημα το Φετουλά Γκιουλέν, τον οποίο ο Ερντογάν υπέδειξε ως αυτόν που βρίσκεται πίσω από το πραξικόπημα- κάτι το οποίο ο ίδιος αρνήθηκε.
Ακόμη, με την κατηγορία της «προδοσίας« συνελήφθησαν ο πρώην διοικητής της Πολεμικής Αεροπορίας πτέραρχος Ακίν Οζτούρκ και ο αντιπτέραρχος Μετίν Ιγιντίλ, μεταδίδει το Anadolu.
H σύλληψη των δύο ανωτάτων στρατιωτικών έγινε με ένταλμα του Γενικού Εισαγγελέα της Άγκυρας.
Οι δύο ανώτατοι αξιωματικοί κατηγορούνται ότι ήταν εκ των πρωτεργατών του πραξικοπήματος, αναφέρει το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων και θα δικαστούν με την κατηγορία της «προδοσίας».
Τα ονόματα άλλων στελεχών του τουρκικού στρατού που αναφέρονται από τουρκικά ΜΜΕ σε συσχετισμό με την όλη υπόθεση (αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί κάτι) είναι τα εξής: συνταγματάρχης Μεχμέτ Ογκούζ Ακούς, ταγματάρχης Ερκάν Αγκίν, αντισυνταγματάρχης Ντεριά Γιαμάν, συνταγματάρχης Ερχάν Ερμίσογλου, συνταγματάρχης Σεϊφί Μπουλντούκ, αντισυνταγματάρχης Χασάν Σαμπάν, αντισυνταγματάρχης Αλί Μουχντάτ Εσκί, αντισυνταγμάρχης Ουγκούρ Αϊντίν, ταγματάρχης Κουρτουλούς Κάγια, αντισυνταγματάρχης Ουγκούρ Ιριτσί, αντισυνταγματάρχης Νατσί Ακντεμίρ, ταγματάρχης Αλί Κοτσιγκίτ, συνταγματάρχης Φερχάν Κουσκάν, συνταγματάρχης Μπουλέντ Τσολάκ, συνταγμάτρχης Χαλούκ Καμίλ Γιαβούζ και αρκετοί υπολοχαγοί.
Ο στρατηγός Ουμίτ Ντουντάρ, προσωρινός αρχηγός των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, δήλωσε ακόμη πολλοί στρατιωτικοι διοικητές συνελήφθησαν όμηροι από πραξικοπηματίες στρατιώτες και υποστήριξε πως η Τουρκία έχει «κλείσει το κεφάλαιο των πραξικοπημάτων» για τα καλά. Ο στρατηγός Ντουντάρ αντικαθιστά προσωρινά επικεφαλής του επιτελείου τον στρατηγό Χουλουσί Ακάρ. Αυτός ο τελευταίος είχε κρατηθεί από τους αντάρτες όλη τη νύκτα, πριν απελευθερωθεί με στρατιωτική επιχείρηση που πραγματοιήθηκε εναντίον αεροπορικής βάσης σε προάστιο της Άγκυρας.
Ωστόσο η τουρκική προεδρία κάλεσε από την πλευρά της μέσω του Twitter τους πολίτες να παραμείνουν στους δρόμους και προειδοποίησε ότι μπορεί να υπάρξει «νέα ανάφλεξη».
Βερολίνο και Κίνα στηρίζουν Ερντογάν
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία πως οι εντάσεις στη χώρα αυτή δεν μπορεί να επιλυθούν με τα όπλα.
Ο Τουσκ, μιλώντας σήμερα στη Μογγολία στη διάρκεια περιφερειακής συνόδου κορυφής, δήλωσε επίσης πως οι συνέπειες της απόπειρας πραξικοπήματος θα έχουν κρίσιμη σημασία για ολόκληρη την περιοχή και για τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας.
Στη Γερμανία, ο εκπρόσωπος της καγκελαρίου Άγγελα Μέρκελ δήλωσε σήμερα πως η δημοκρατία πρέπει να γίνει σεβαστή στην Τουρκία και πως το Βερολίνο υποστηρίζει την εκλεγμένη κυβέρνηση στην Άγκυρα.
“Η δημοκρατική τάξη στην Τουρκία πρέπει να γίνει σεβαστή. Είναι ανάγκη να γίνουν τα πάντα για να προστατευθούν οι ανθρώπινες ζωές”, ανέφερε στο Twitter ο Στέφεν Ζάιμπερτ.
Η Κίνα κάλεσε την Τουρκία να αποκαταστήσει την τάξη και τη σταθερότητα το συντομότερο δυνατόν.
Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε επίσης πως δεν υπάρχουν πληροφορίες για τραυματισμό Κινέζων πολιτών στην Τουρκία, μετέδωσε η κρατική τηλεόραση.
Το Ιράν ανέστειλε όλες τις πτήσεις προς την Τουρκία μετά την εκδήλωση της απόπειρας πραξικοπήματος.
Ο υποδιευθυντής του διεθνούς αεροδρομίου Ιμάμης Χομεϊνί της Τεχεράνης δήλωσε σύμφωνα με την ιρανική κρατική τηλεόραση ότι επτά πτήσεις προς την Τουρκία ματαιώθηκαν σήμερα το πρωί.
“Θα επανεξετάσουμε την κατάσταση και θα επαναλάβουμε τις πτήσεις όταν θα έχουμε νεώτερες πληροφορίες” δήλωσε.
Στο Τόκιο, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε δήλωσε πως η δημοκρατία της Τουρκίας πρέπει να γίνει σεβαστή.
“Ελπίζω ότι η κατάσταση θα εξομαλυνθεί γρήγορα και ότι η ειρήνη και η τάξη θα αποκατασταθούν”, δήλωσε ο Άμπε, σύμφωνα με το ιαπωνικό πρακτορείο Kyodo.
Στη Νότια Κορέα, το υπουργείο Εξωτερικών συμβούλευσε σήμερα τους πολίτες να ματαιώσουν ταξίδια που σχεδιάζουν ενδεχομένως στην Τουρκία και συνέστησε στους Νοτιοκορεάτες που βρίσκονται στη χώρα αυτή να την εγκαταλείψουν.
Σε ειδική ταξιδιωτική οδηγία, το υπουργείο αναφέρει πως εξετάζει το ενδεχόμενο να στείλει μια ομάδα αξιωματούχων για να βοηθήσουν τους Νοτιοκορεάτες, που βρίσκονται στην Τουρκία, και πως εργάζεται για να διασφαλίσει την ασφάλεια τουριστών που παραμένουν στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης.