Πληθαίνουν τα ερωτήματα για την απόσυρση του εμβολίου της AstraZeneca, με τους ειδικούς να καλούνται να διασκεδάσουν τις εύλογες ανησυχίες του κόσμου πυροδοτώντας εκ νέου τον σκεπτικισμό για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων την περίοδο της πανδημίας του κορονοϊού αλλά και εν γένει.
Το εμβόλιο της εν λόγω εταιρείας εμφανίστηκε μαζί με άλλα ως σανίδα σωτηρίας για την αντιμετώπιση της Covid-19 που προκάλεσε τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά γρήγορα βρέθηκε αντιμέτωπο με καταγγελίες για σοβαρές παρενέργειες που προκαλούσε η χορήγησή του.
Αν και η εταιρεία υποστηρίζει ότι ο λόγος για την απόσυρση του εμβολίου είναι καθαρά εμπορικός, η απόφαση έρχεται τη στιγμή που ο φαρμακευτικός γίγαντας έχει μηνυθεί σε ομαδική αγωγή για πρόκληση θανάτου και σοβαρές παρενέργειες σε δεκάδες περιπτώσεις.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) ανακοίνωσε στις 7 Μαΐου ότι το εμβόλιο δεν έχει πλέον άδεια χρήσης, με την Κομισιόν να αναφέρει ότι δεν είναι ασυνήθιστες οι αποσύρσεις άδειας κυκλοφορίας φαρμάκων ή εμβολίων για τους προαναφερθέντες λόγους.
Για το θέμα, μίλησε στο «MEGA Σαββατοκύριακο» η καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου:
«Η πανδημία έδωσε τη μεγαλύτερη μείωση στο προσδόκιμο ζωής στον δυτικό κόσμο κατά 1,5 – 2 χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε ήταν μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το εμβόλιο AstraZeneca είναι εξίσου αποτελεσματικό ως προς τα άλλα εμβόλια, δεν ανησυχούμε για το αν είμαστε καλυμμένοι ως προς την σοβαρή νόσηση» σημείωσε.
Και πρόσθεσε: «Όσον αφορά στις ανεπιθύμητες ενέργειες, αφορούν τις 2 – 3 βδομάδες μετά τον εμβολιασμό και όχι το τώρα. Έχει περάσει τώρα όλος αυτός ο χρόνος. Ήταν σπάνιες οι παρενέργειες και σε πολλές περιπτώσεις θανατηφόρες όπως συνέβη και στην χώρα μας και στον κόσμο», είπε αρχικά.
Οι ειδικοί επιμένουν ότι το εμβόλιο της AstraZeneca ορθώς απεσύρθη καθώς ήταν διαφορετικής τεχνολογίας και δεν έχει επικαιροποιηθεί
Ακολούθως, η κ. Ψαλτοπούλου είπε ότι «στην Ελλάδα είναι μεγάλος ο αριθμός των πολιτών που έχει εμβολιαστεί με το AstraZeneca. Το Pfizer και το Moderna είναι εμβόλια mRNA ενώ το AstraZeneca δεν είναι mRNA. Ο ίδιος ο κορωνοϊός κάνει κατά 10% – όταν είχες νοσήσει – βαριά θρόμβωση. Ακόμα και τα άτομα που έχουν long Covid έχουν πιθανότητα θρόμβωσης 6 – 9 μήνες μετά τη νόσηση».
«Τώρα δεν έχει νόημα χρήσης γιατί δεν έχει επικαιροποιηθεί όπως τα άλλα εμβόλια. Αυτό το εμβόλιο είχε άλλα χαρακτηριστικά, δεν ήθελε βαθιά κατάψυξη, ήταν γρήγορο και βοήθησε πολύ κόσμο», κατέληξε.
Λύτρας: «Αναγνωρίστηκε νωρίς η σπάνια παρανέργεια»
Ο επιδημιολόγος του ΕΟΔΥ Θεόδωρος Λύτρας σχολιάζοντας τις τελευταίες εξελίξεις στο Χ τονίζει ότι «ήδη από τις 7 Απρίλη 2021 ο EMA επισήμανε ως πιθανή πολύ σπάνια παρενέργεια του εμβολίου AZ αυτό που αργότερα έγινε γνωστό ως σύνδρομο VITT (Vaccine-induced Immune Thrombotic Thrombocytopenia)».
Ακολούθως ανέφερε πως «ότι αναγνωρίστηκε μια τόσο σπάνια παρενέργεια αποτελεί τεράστια επιτυχία της φαρμακοεπαγρύπνησης, που αποδεικνύει ότι λειτουργεί και διασφαλίζει την ασφάλεια των εμβολίων».
Στο ερώτημα γιατί δε το είδαμε αυτό στις μελέτες απάντησε «διότι η αρχική μελέτη του εμβολίου AZ συμπεριέλαβε ~25.000 άτομα, άρα δε θα μπορούσε να ανιχνεύσει μια τόσο σπάνια παρενέργεια.
Παγώνη: «Καλώς απεσύρθη»
Για την απόφαση να αποσυρθεί το εμβόλιο η πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ, Ματίνα Παγώνη, είπε μιλώντας στο MEGA ότι η εταιρεία ορθώς έπραξε και εξήγησε στη συνέχεια:
«Πρώτον το απέσυρε για εμπορικούς λόγους διότι στο εμβόλιο δεν υπάρχει αναβάθμιση για τα καινούργια στελέχη. Τώρα δεν υπάρχει πρόβλημα. Οι παρενέργειες είναι από την 3η, 4η εβδομάδα μετά τη δόση» ανέφερε καθησυχάζοντας τον κόσμο που είχε κάνει το συγκεκριμένο εμβόλιο.
Όσο για το γεγονός της αρχικής απόφασης να κυκλοφορήσει, η κ. Παγώνη είπε ότι οι μελέτες είχαν αποδείξει ότι μπορούσε να βγει συμπληρώνοντας παράλληλα ότι «τονίσαμε πως στα εμβόλια και στα φάρμακα υπάρχουν παρενέργειες αλλά τα οφέλη είναι πολύ μεγάλα».
«Στα εμβόλια και στα φάρμακα υπάρχουν παρενέργειες αλλά τα οφέλη είναι πολύ μεγάλα» λέει η Παγώνη
Μαγιορκίνης: «Άσχετη η απόφαση με τις παρενέργειες»
Η απόφαση απόσυρσης δεν σχετίζεται με τις παρενέργειες, σύμφωνα με τον καθηγητή Υγιεινής και Επιδημιολογίας, Γκίκας Μαγιορκίνης.
«Είναι ένα ζήτημα που συζητείται από το 2021. Οι θρομβώσεις με θρομβοπενία είναι μια σπανιότατη παρενέργεια η οποία συνδέθηκε με το συγκεκριμένο εμβόλιο αλλά και με το εμβόλιο της Johnson and Johnson, δηλαδή εμβόλια που είχαν αδενοϊό. Η απόσυρση σχετίζεται με το γεγονός ότι το εμβόλιο παράχθηκε για να αντιμετωπίσει την πανδημία και πλέον δεν είναι αποτελεσματικό γιατί δεν σκόπευαν ποτέ να το επικαιροποιήσουν για να αντιμετωπίσουν τα επόμενα κύματα. Η εταιρεία απέσυρε την άδειά της από μόνη της όχι από τον Ρυθμιστικό Οργανισμό», σημείωσε.
«Η παρενέργεια αυτή είναι σπανιότατη. Δεν παράγεται αυτό το εμβόλιο εδώ και πολλά χρόνια. Ένα εμβόλιο έχει την άδεια όσο είναι αποτελεσματικό. Και άλλα εμβόλια έχουν αποσυρθεί γιατί δεν είναι αποτελεσματικά. Το εν λόγω εμβόλιο έγινε για να πάει σε όλον τον κόσμο. Ήταν το μόνο που δεν χρειαζόταν βαθιά κατάψυξη και για αυτό κατάφερε να φτάσει εκεί που δεν έφτασε κανένα άλλο. Δόθηκε έτσι σε δυσπρόσιτες περιοχές του αναπτυσσόμενου κόσμου ευκολότερα και φθηνότερα. Γι΄αυτό το στήριξε ο ΠΟΥ γιατί αυτό το εμβόλιο έφτασε στην Αφρική, στην Ινδία και σε περιοχές που δεν μπορούσαν να φτάσουν τα άλλα εμβόλια. Όλα τα εμβόλια έχουν παρενέργειες», συμπλήρωσε ο κ. Μαγιορκίνης.
Οπως έχει ήδη τονίσει ο κ. Μαγιορκίνης : «Λέω υπεύθυνα ότι όσοι δεν εκδήλωσαν την παρενέργεια μέσα στις πρώτες 30 ημέρες δεν έχουν να φοβούνται απολύτως τίποτα. Είναι 10 φορές πιο πιθανό να πεθάνουμε σε ατύχημα πηγαίνοντας στη δουλειά μας παρά από παρενέργειες του συγκεκριμένου σκευάσματος. Εξάλλου όλα τα εμβόλια έχουν ένα κίνδυνο για σοβαρή παρενέργεια, έναν κίνδυνο όμως πολύ μικρής στατιστικής τάξης, συγκεκριμένα τάξης 1 προς 100.000. Τα φάρμακα που παίρνουμε καθημερινά για την αντιμετώπιση ενός απλού πονοκεφάλου, έχουν πολύ υψηλότερο στατιστικό κίνδυνο εκδήλωσης σοβαρής παρενέργειας».
«Δεν είναι αποτελεσματικό γιατί δεν σκόπευαν ποτέ να το επικαιροποιήσουν για να αντιμετωπίσουν τα επόμενα κύματα» τονίζει ο Μαγιορκίνης
Βασιλακόπουλος: «Ήταν διαφορετικής τεχνολογίας»
Από την πλευρά του ο Θεόδωρος Βασιλακόπουλος, καθηγητής Πνευμονολογίας και Εντατικής θεραπείας, σημείωσε ότι «δεν κινδυνεύει κανένας αυτή τη στιγμή. Ο όποιος εξαιρετικά ελάχιστος κίνδυνος, υπήρξε τις πρώτες 30 ημέρες μετά τη χορήγηση της δόσεως. Δηλαδή όποιος δεν εμφάνισε επιπλοκή τις πρώτες 30 ημέρες που ακολούθησαν την χορήγηση δεν έχει τον παραμικρό κίνδυνο σήμερα, ούτε πρόκειται να έχει κάποιον κίνδυνο στο μέλλον».
Ο ίδιος επανέλαβε πως οι λόγοι της απόσυρσης ήταν εμπορικοί: «Αυτή τη στιγμή υπάρχει τρομερή διαθεσιμότητα mRNA εμβολίων που είναι διαφορετικής τεχνολογίας από το AstraZeneca. Τα εμβόλια mRNA δεν εμφανίζουν την εξαιρετικά σπάνια επιπλοκή των θρομβώσεων».
Στην συνέχεια εξήγησε ότι «εξαιτίας αυτής της εξαιρετικά σπάνιας επιπλοκής η AstraZeneca δεν επικαιροποίησε το εμβόλιο για να αντιμετωπίσει τα στελέχη του ιού που έχουμε σήμερα κι άρα αυτό το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό για το αρχικό στέλεχος του ιού κι ως εκ τούτου δεν θα έχει κι αποτελεσματικότητα σήμερα. Έτσι δεν έχει εμπορικό ενδιαφέρον».
Μανωλόπουλος: «Οποιοσδήποτε κίνδυνος αφορούσε τις πρώτες εβδομάδες»
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΕΟΦ, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, έχει εξηγήσει μιλώντας στην ΕΡΤ ότι «για τη χώρα μας η απόσυρση του εμβολίου δεν σημαίνει απολύτως τίποτε, διότι το εμβόλιο χρησιμοποιήθηκε για λίγο καιρό και ειδικά τον πρώτο διάστημα της πανδημίας. Στην Ελλάδα έχει πάψει να χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια και ουσιαστικά ξεπεράστηκε λόγω των νέων εμβολίων του κορονοϊού».
Σχετικά με τις παρενέργειες επισήμανε: «Είναι πολύ σπάνιο να προκαλέσει θρομβώσεις σε άτομα με θρομβοπενία, δηλαδή με πολύ μειωμένα λευκοκύτταρα και αιμοπετάλια» και πρόσθεσε «Οποιοσδήποτε κίνδυνος υπήρχε για παρενέργειες αφορούσε τις πρώτες δύο με τρείς εβδομάδες, από εκεί και πέρα δεν υπάρχει καμία παρενέργεια».
«Έπαθα 2 θρομβώσεις 12 μέρες μετά τον εμβολιασμό»
Ο Αλέξανδρος Μεταξάκης που εμβολιάστηκε κατά την περίοδο της πανδημίας του κορονοϊού με το εμβόλιο της AstraZeneca είναι ένας από τους ανθρώπους στον οποίο εκδηλώθηκε η σπάνια παρενέργεια της εκδήλωσης θρόμβων και ο πρώτος Έλληνας που έχει καταθέσει μήνυση κατά της εταιρείας.
«Η περιπέτειά μου ξεκίνησε περίπου 12 μέρες μετά τον εμβολιασμό μου, υπέστην την πρώτη θρόμβωση στο αριστερό μου άκρο, στην κεντρική αρτηρία. Χρειάστηκε ένα πολύωρο χειρουργείο ώστε να επανέλθει το πόδι. Στην αρχή μπήκα στο χειρουργείο για ακρωτηριασμό αλλά στην συνέχεια πήγαν όλα καλά. Τέσσερις μέρες αργότερα παρουσιάστηκε μια δεύτερη θρόμβωση κατά τις εξετάσεις» λέει ο ίδιος.
Ο κ. Μεταξάκης χρειάστηκε ακόμα ένα πολύωρο χειρουργείο: «Είχα κάνει το AstraZeneca την πρώτη δόση. Δεν με είχαν ενημερώσει για τυχόν παρενέργειες του εμβολίου. Τώρα είμαι καλά, και είμαστε και όλοι καλά».
Η περιπέτειά του κράτησε εννέα μήνες, ενώ έχει ήδη καταθέσει αγωγή κατά της εταιρείας και του ελληνικού δημοσίου, η οποία εκδικάζεται στις 10 Οκτωβρίου.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Αθηνά Λινού, καθηγήτρια Επιδημιολογίας, έχουν καταγραφεί τρεις θάνατοι γυναικών και τα περιστατικά των επιπλοκών υπολογίζονται σε πάνω από εκατό. Σημειώνεται ότι χορηγήθηκαν περίπου 400.000 δόσεις από το εμβόλιο.