Ο Bruno Canard, είναι ειδικός επί των ιών στο CNRS (Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας).
Mιλά για τις ευθύνες των πολιτικών. Aναφέρεται σε ερευνητικά προγράμματα που είχαν ξεκινήσει, με την υποστήριξη κυρίως της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που ατόνησαν επειδή υπήρξαν πολιτικές αλλαγές, και μετά ακολούθησε η (χρηματοπιστωτική) κρίση του 2008…, μιλά για «έναν επιστημονικό κόσμο που ζει με χρηματοδοτικό ορό».
«Μειώσαμε ταχύτητα την στιγμή που αντίθετα η εμφάνιση των ιών μάλλον επιταχύνεται και θα επιταχύνεται όλο και περισσότερο, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, της μείωσης της βιοποικιλότητας, της αποψίλωσης», σημειώνει ο ερευνητής θέλοντας να δώσει έμφαση στις λάθος πολιτικές επιλογής. Όλα αυτά την στιγμή που υπήρχαν υποψίες ότι το Sars, το Mers και ο νέος ιός της οικογένειας γεννήθηκαν στο ζωικό κόσμο πριν περάσουν στους ανθρώπους.
Για τους ειδικούς αυτούς, αν η έρευνα για τους ιούς της οικογένειας κορώνα (κορωνοϊόί) είχε συνεχισθεί με ταχείς ρυθμούς από το 2002, θα είχαμε ίσως σήμερα ήδη ένα φάρμακο ικανό να καταπολεμήσει την ασθένεια Covid19.
Υπάρχουν υπό δοκιμή πολλά στοιχεία κατά του Covid19, που προέρχονται από αυτήν την έρευνα βάσης για το Sars και άλλους ιούς, όπως το remdesivir. «Αλλά θα μπορούσαν να έχουν γίνει τόσο πολλά περισσότερα», λέει ο Bruno Canard.
Βέβαια, οι τρεις θανατηφόροι ιοί δεν είναι ταυτόσημοι, ωστόσο είναι «αρκετά» παρόμοιοι. Ο νέος ιός «είναι μάλιστα ο δίδυμος αδελφός του ιού του 2003», λέει.
Αλλά , ακόμη και με διαφορές, η επιστήμη θα μπορούσε να έχει την ικανότητα να αναπτύξει «ένα οικουμενικό φάρμακο, αποτελεσματικό για κάθε νέο ιό τύπου κορώνα που θα εμφανιστεί», βεβαιώνει από την πλευρά του και ο Johan Neyts, καθηγητής Ιολογίας του πανεπιστημίου KU Leuven του Βελγίου.
«Γνωρίζαμε έξι μέλη της οικογένειας των ιών τύπου κορώνα, κατά συνέπεια, είχαμε ικανά στοιχεία για να προσπαθήσουμε να βρούμε ένα αποτελεσματικό φάρμακο κατά των έξι αυτών, όπως και κατά του έβδομου, του όγδοου, του ένατου…», συνεχίζει ο καθηγητής που διευθύνει μία ομάδα που εργάζεται επί ενός εμβολίου και μίας θεραπείας κατά του νέου ιού.
«Είναι μία επίθεση που θα μπορούσαμε να έχουμε αποφύγει, άνθρωποι θα πεθάνουν και είναι πραγματικά ντροπή», λέει.
Στο κείμενο – εξομολόγηση που δημοσιεύουμε παρακάτω, ο Bruno Canard αναφέρεται στην έρευνα για κορωνοϊούς που είχε ξεκινήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη από το 2003, που ομως ατόνησε μέχρι το 2006 και ξεχάστηκε τα επόμενα χρόνια. Μαζί τους ξεχάστηκαν και οι ερευνητές τη στιγμή που τα χρήματα του κράτους δεν πήγαιναν για τη στήριξη των ερευνητών που κράτους αλλά σε ιδιωτικές εταιρείες.
Διαβάστε το κείμενό του που πήρε μεγάλη δημοσιότητα στη Γαλλία:
Με λένε Bruno Canard, και είμαι Διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας στο Πανεπιστήμιο Aix-Marseille. Η ομάδα μου εργάζεται πάνω στους ιούς RNA, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι κορωνοϊοί.
Το 2002, η ομάδα μας δούλευε πάνω στον δάγκειο πυρετό. Με αφορμή την έρευνά μας με προσκάλεσαν σε ένα διεθνές συνέδριο όπου συζητήσαμε για τους κορωνοϊούς, μια μεγάλη οικογένεια ιών που δεν ήξερα.
Ήταν τότε, το 2003, που είχε εμφανιστεί η επιδημία SARS (σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο) και η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε μεγάλα ερευνητικά προγράμματα για να είναι έτοιμη στην περίπτωση εμφάνισή του ιού στην Ευρώπη.
Η προσέγγιση ήταν πολύ απλή: πώς μπορούμε να προβλέψουμε τη συμπεριφορά ενός ιού που δεν γνωρίζουμε; Απλά μελετώντας όλους τους ιούς που είναι γνωστό ότι μπορεί να έχουν κοινά στοιχεία, ιδίως στον τρόπο αναπαραγωγής τους. Αυτή η έρευνα είναι αβέβαιη, τα αποτελέσματα δεν μπορούν να προβλεφθούν και χρειάζεται πολύ χρόνο, ενέργεια, υπομονή.
Με την ομάδα μου συμμετείχαμε σε ευρωπαϊκά δίκτυα τα οποία οδήγησαν σε αποτελέσματα το 2004. Αλλά στην έρευνα για τους ιούς, στην Ευρώπη όπως και στη Γαλλία, η τάση είναι να ασχολιόμαστε όταν υπάρχει η επιδημία και μετά να το ξεχνάμε. Μέχρι το 2006 το πολιτικό ενδιαφέρον για τον κορωνοϊό SARS-CoV είχε εξαφανιστεί.
Η Ευρώπη είχε αποσύρει το ενδιαφέρον της για αυτά τα κρίσιμα προγράμματα εις το όνομα του φορολογούμενου. Τώρα, όταν ένας ιός εμφανίζεται, ζητούν από τους ερευνητές να κινητοποιηθούν άμεσα και να βρουν μία λύση την επόμενη μέρα. Με κάποιους Βέλγους και Ολλανδούς συνάδελφους είχαμε στείλει δύο γράμματα πριν 5 χρόνια στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να τους τονίσουμε αυτούς τους προβληματισμούς μας. Μεταξύ των δύο γραμμάτων που στείλαμε είχε εμφανιστεί ο ιός Ζίκα.
Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι η επιστήμη δε λειτουργεί υπό καθεστώς έκτακτης ανάγκης και δε μπορεί να παράγει άμεσα αποτελέσματα.
Με την ομάδα μου συνεχίσαμε να δουλεύουμε πάνω στους κορωνοϊούς, αλλά με την χρηματοδότηση να έχει περικοπεί σε τεράστιο βαθμό και με συνθήκες εργασίας άθλιες.
Όταν κάποιες φορές παραπονιόμουν μου λέγανε:
“Ναι, αλλά εσείς οι ερευνητές; Τι χρήσιμο προσφέρεται στην κοινωνία;… Άλλωστε, έχετε το πάθος σας για την έρευνα και αυτό θα έπρεπε να σας αρκεί”
Και οταν άκουγα αυτά τα λόγια σκεφτόμουν όλα τα αρχεία που είχα αξιολογήσει.
Σκεφτόμουν όλες τις έρευνες που εξέτασα για να δημοσιευτούν.
Σκεφτόμουν τις μελέτες που ετοίμαζα.
Σκεφτόμουν αν διάβαζε κανείς ποτέ τις μελέτες που ετοίμαζα..
Σκεφτόμουν τις θέσεις ερευνητών που είχαν χαθεί και δεν ανανεώθηκαν, από ερευνητές που συνταξιοδοτήθηκαν κι από άλλους που πήγαν αλλού να δουλέψουν.
Σκεφτόμουν την έρευνα της Σοφίας που πήρε 11 ολόκληρα χρόνια και όλα αυτά τα χρόνια δε μπορούσε να νοικιάσει ένα σπίτι για να μείνει ή να πάρει ένα δάνειο από την τράπεζα.
Σκεφτόμουν το θάρρος του Πέδρο που παραιτήθηκε από τη θέση του ως ερευνητής και έγινε παραγωγός οργανικών προϊόντων.
Σκεφτόμουν τα δεκάδες χιλιάδες ευρώ που πλήρωνα από την τσέπη μου για να συμμετέχω σε ακριβά όμως αναγκαία διεθνή συνέδρια.
Θυμάμαι τον εαυτό μου να τρώει ένα μήλο και ένα σάντουιτς έξω από ένα συνεδριακό κέντρο ενώ οι συνάδελφοί μας στην φαρμακευτική βιομηχανία είχαν ολόκληρο συμπόσιο.
Σκέφτομαι ότι ενώ εμείς δεν είχαμε τα βασικά για να δώσουμε τη μάχη, ο Σαρκοζί καθιέρωνε τον φόρο για την έρευνα που αύξανε τα χρήματα προς ιδιωτικές εταιρείες που κάνουν έρευνα από το 1,5 δις στα 6 δις ετησίως – 2 φορές το μπάτζετ του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας
Σκεφτόμουν μετά την Πρόεδρο Ολάντ και μετά τον Πρόεδρο Μακρόν που ενώ γνώριζαν συνέχισαν δίχως να αλλάξουν τίποτα.
Σκεφτόμουν όλους τους συναδέλφους μου που έπρεπε να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τις ελλείψεις.
Σκεφτόμουν όλα τα ερευνητικά μου προγράμματα που δεν επιλέχθηκαν.
Σκεφτόμουν ένα συγκεκριμένο ερευνητικό πρόγραμμα που αποτελούσε συνεργασία Γάλλων και Γερμανών ερευνητών που δεν είχε ούτε μία αρνητική αξιολόγηση αλλά του οποίου η αξιολόγηση κράτησε τόσο καιρό ώστε στο τέλος μας είπαν να την καταθέσουμε ξανά τον επόμενο χρόνο και όταν την καταθέσαμε τον επόμενο χρόνο μας την απορρίψανε επειδή, είπανε, ότι δεν υπήρχαν κεφάλαια για την χρηματοδοτήσουν.
Σκεφτόμουν ότι θα μπορούσα να σταματήσω αυτά τα προγράμματα αλλά μετά σκεφτόμουν όλους αυτούς τους σπουδαίους ανθρώπους που εργάζονται υπό επισφαλείς συνθήκες εργασίες στην ομάδα μου.
Σκεφτόμουν ότι με όλα αυτά δεν είχα πια καθόλου χρόνο για να κάνω την έρευνα για την οποία θα έπρεπε να εργάζομαι.
Σκεφτόμουν ότι είχαμε χάσει το παιχνίδι.
Σκεφτόμουν αν τελικά όλα όσα κάναμε ήταν χρήσιμα για την κοινωνία και αν είχα ακόμα το οποιοδήποτε πάθος για το επάγγελμά μου.
Σκεφτόμουν ότι ίσως θα έπρεπε να αλλάξω επάγγελμα, ότι θα έπρεπε να διαλέξω κάτι το οποίο θα πληρώνει καλύτερα.
Όμως δεν το έπραξα.
Ελπίζω ότι η φωνή μου θα ακουστεί. Είναι ο θυμός που υπάρχει παντού σε όλη την ακαδημαϊκή κοινότητα και σε όλους όσους κάνουν έρευνα στο δημόσιο τομέα.