Συνέντευξη: Παναγιώτης Μένεγος
Ηταν η πιο εύκολη λεζάντα της βραδιάς του δημοψηφίσματος. “Choose Life”. «Διάλεξε τη Ζωή», ίσως η πιο διάσημη λογοτεχνική φράση των 90s, από το μυθιστόρημα-πυροτέχνημά τους, το θρυλικό Trainspotting.
Ήρθε κατευθείαν στο μυαλό όταν είδαμε το tweet με το οποίο υποδέχθηκε ο Irvine Welsh, ο «ποιητής της χημικής γενιάς», το αποτέλεσμα που έβγαλαν οι ελληνικές κάλπες. Μπορείτε να το δείτε εδώ. Αλλά μπορείτε να δείτε κι αυτό που ακολούθησε, ακόμα πιο υποστηρικτικό και φιλελληνικό…
Στη σύντομη επικοινωνία μας προκείμενου να γίνει αυτη η μικρή συνέντευξη, ο Welsh υπήρξε ακόμα πιο θερμός. Παρακάτω θα διαβάσετε μερικά πράγματα που είχε να πει για το παράδειγμα που θεωρεί ότι δίνει η Ελλάδα, για τις ομοιότητες που βρίσκει ανάμεσα στο ελληνικό και το σκωτσέζικο δημοψήφισμα παρά τα διαφορετικά ερωτήματα (υπήρξε δηλωμένος υπέρμαχος του «ΝΑΙ» στην σκωτσέζικη ανεξαρτησία). τον φόβο σύμπλευσης με τον εθνικισμό όταν επικρατεί λαϊκίστικη ρητορική και το πως βλέπουν στο Νησί το ευρωπαϊκό ζήτημα. Άμεσος, αθυρόστομος, σαφής, αυθεντικά σοσιαλιστής και όπως πάντα ομιλών τη διάλεκτο της εργατικής τάξης ακόμα κι αν πια δεν ανήκει σε αυτήν. Take him or leave him, για να παραφράσουμε και μια ατάκα των ημερών…
Ποιες ήταν οι πρώτες σου σκέψεις όταν έμαθες το ΟΧΙ; Ποιοι είναι οι «απατεώνες εκβιαστές πλούσιοι μπάσταρδοι» που έστειλες να πανε να γ…; Πιστεύω ότι ήταν μια έξοχη και θαραλλέα απόφαση με δεδομένη την αμείλικτη προπαγάνδα εναντίον του ΟΧΙ, αλλά σε τελική ανάλυση πραγματιστική και λογική αφού μια διαφορετική απόφαση θα επικύρωνε δεκαετίες φτώχειας. Κανείς δε θα ψήφιζε κάτι τέτοιο. Επειδή το διεθνές τραπεζικό σύστημα και οι θεσμοί των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων λειτουργούν με έναν χαζό, παράλογο τρόπο δε σημαίνει ότι οι πολίτες πρέπει να τσιμπάνε στην ανεύθυνη παραφροσύνη τους. Ειδικά οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί μετατράπηκαν σε αθύρματα μιας φιλάργυρης διεθνούς ελίτ κροίσων. Πρέπει να επαναδιεκδικήσουμε τη δημοκρατία. Νομίζω ότι η Ελλάδα έκανε στον κόσμο μια μεγάλη χάρη, οδηγώντας τον δρόμο προς τα εκεί.
Όλοι συμφωνούμε ότι υπάρχει μεγάλο ζήτημα δημοκρατικότητας, ότι δεν είναι αυτή η Ευρώπη που θέλουμε, ότι οι δανειστές μας είναι υπέρμετρα σκληροί. Αλλά οι ελληνικές τράπεζες είναι κλειστές και τώρα ζητάμε εκ νέου μια επώδυνη συμφωνία για να επαναχρηματοδοτηθούν. Ποια είναι η εναλλακτική αφήγηση; Κάποιος κυνικός ήρωάς σου θα έλεγε ότι η περηφάνεια δε θα ταϊσει όσους ζουν στα όρια της φτώχειας… Μα, αυτό δεν είναι θέμα μόνο της Ελλάδας, είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίσει όλος ο κόσμος, όχι μόνοι σας. Έχουμε δηλαδή καταντήσει να ζούμε σε καθεστώς σκλαβιάς υπό αυτούς τους θεσμούς ή επιτέλους θα καταφέρουν να δουλέψουν μαζί με τις δημοκρατίες για να δεχθούν το ρόλο τους ως «τράπεζες» και όχι ως συνταγογράφοι οικονομικής πολιτικής;
Βλέπεις κάποιες ομοιότητες με το σκωτσέζικο δημοψήφισμα; ΟΚ διαφορετικά ερωτήματα, αλλά διακρίνεις ίδια κίνητρα ή αφετηρίες στους ψηφοφόρους π.χ. η τάξη τους, ο ευρωσκεπτικισμός κτλ.; Αρκετές είναι οι ομοιότητες. Εμείς δεν κληθήκαμε να απαντήσουμε σε μια κρίση, αλλά να παράξουμε μια θετική απόφαση, όμως τέθηκαν τα ίδια υπαρξιακά ερωτήματα. Ποιοι είμαστε; Ποιος μας κυβερνά; Είναι δημοκρατικό; Ειναι αποδεκτό; Επαναλαμβάνω όλα αυτά είναι ερωτήματα επανάκτησης της δημοκρατίας και άπαξ και τίθενται δε γίνεται να ακυρωθούν. Κοινή και στις δύο περιπτώσεις η προπαγάνδα των ελίτ μέσα από τα μίντια – μια προπαγάνδα μοχθηρή κι αδυσώπητη που αναζητά αποδιοπομπαίους τράγους για να προωθήσει ένα διαρρηγμένο, εκμεταλλευτικό και μη λειτουργικό κατεστημένο.
Θέλω να μείνουμε λίγο στον ευρωσκεπτικισμό. Στάση υπέρ του ΟΧΙ στο ελληνικό δημοψήφισμα δεν κράτησε μόνο η αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αλλα και οι νεοναζί της Χρυσής Αυγής, όπως και οι κυβερνητικοί της εταίροι ΑΝ.ΕΛ. που κινούνται στα όρια του εθνικισμού και της ακροδεξιάς (και μάλιστα επικρίθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ γι’ αυτό). Θυμάμαι ότι και στο σκωτσέζικο δημοψήφισμα να ασκείται ανάλογη κριτική. Φοβάσαι τη θεωρία του Δούρειου Ίππου σε τέτοιες συμπλεύσεις; Νομίζω ότι ο λόγος που δεν υπάρχει σοβαρή αντιπολίτευση στην ΕΕ εντός Μεγάλης Βρετανίας είναι ότι την έχουν μονοπωλήσει κραυγάζοντας ακροδεξιά κόμματα σαν τους φασίστες τοιυ UKIP. Όντως υπάρχει το έδαφος να στηθεί Δούρειος Ίππος εθνικισμού σε τέτοιες συνθήκες, όμως αυτά τα πολιτικά μορφώματα – όπως και η ίδια η ΕΕ – είναι από τη φύση τους υπερ του νεοφιλελευθερισμού. Εκεί υπάρχει και το περιθώριο για να φανεί η διαφορά, στη διαφωνία με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές. Αυτές δεν μπορούν ουσιαστικά να τις πολεμήσουν τα συντηρητικά κόμματα παρά μόνο οι ριζοσπαστικές πολιτικές δυνάμεις.
Πώς εξηγείς το αυξημένο ενδιαφέρον των βρετανικών μίντια για ότι γίνεται στην Ελλάδα, ως κομμάτι της ευρωπαϊκής εικόνας, όταν στις πρόσφατες εκλογές η ευρωπαϊκή προοπτική του Νησιού ήταν πολύ χαμηλά στην ατζέντα των ψηφοφόρων; Το ενδιαφέρον δεν είναι μόνο για την Ευρώπη ή αποκλειστικά για την τύχη της ΕΕ. Είναι για την επεναβεβαίωση των δημοκρατικών αξιών, για την ανανέωσή τους. Οι άνθρωποι στη βρετανική Αριστερά εμπνέονται από αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα. όχι γιατί μισούν κατ΄ ανάγκη την ΕΕ, αλλά γιατί απεχθανονται την κυβέρνηση του Γουεστμίνστερ που αποτελείται από ανθρώπους των τραπεζιτών με συγκεκριμένα συμφέροντα.
Πιθανολογώ, αν κρίνω και από το πόσο πρωτοφανώς ταξική ήταν η ψήφος στην Ελλάδα, ότι οι περισσότεροι working class heroes των μυθιστορημάτων σου θα ήταν με το ΟΧΙ. Κάποιον που θα ψήφιζε ΝΑΙ, μπορείς να βρεις; Ο Wee Jonty, ήρωας του τελευταίου μου μυθιστορήματος A Decent Ride, μπορεί να ψήφιζε εναντίον του ΟΧΙ. Μόνο και μόνο επειδή είναι λίγο… αργός.