Δημιουργήθηκαν το 2006 στη Βαρκελώνη ως περιφερειακό, τοπικό κίνημα που πήγε κόντρα στο πολιτικό ρεύμα υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας. Πήραν το λαϊκό βάπτισμα του νέου πολιτικού φορέα μέσα από τα κινήματα των πλατειών κι όταν, το 2012, εμφανίστηκαν ως ένα από τα νέα κόμματα της Ισπανίας, πολλοί τους συνέκριναν με το ελληνικό Ποτάμι.
Σήμερα όμως, μία εβδομάδα πριν οι Ισπανοί προσέλθουν στις κάλπες σε μια από τις πιο αμφίρροπες εκλογικές αναμετρήσεις στην ιστορία της χώρας, οι πορείες των Ciudadanos και του Ποταμιού μοιάζουν διαμετρικά αντίθετες.
Άλμπερτ Ριβέρα, ο ρυθμιστής
Οι κεντρώοι Ciudadanos (Πολίτες) του Άλμπερτ Ριβέρα γίνονται, σύμφωνα τουλάχιστον με τις δημοσκοπήσεις, ο μεγάλος ρυθμιστής των εκλογών, έχουν εκτοπίσει από τη δεύτερη θέση ακόμη και το Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Στην τελευταία δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή στην ηλεκτρονική εφημερίδα El Confidencial, οι Ciudadanos συγκέντρωναν ποσοστό 23,2% έναντι 26,7% του Λαϊκού Κόμματος του Ραχόι, με τους Σοσιαλιστές και τους Podemos να ακολουθούν στην τρίτη και την τέταρτη θέση αντίστοιχα.
Σε άλλη δημοσκόπηση της εταιρίας DYM οι Ciudadanos καταλαμβάνουν την δεύτερη θέση με 23,2% και ακολουθούν στην τρίτη θέση οι Podemos με 19,1% και στην τέταρτη οι Σοσιαλιστές με 17%.
Συνολικά δε και με βάση τον μέσο όρο των δημοσκοπήσεων, οι Ciudadanos έχουν καταφέρει να ανεβάσουν τα ποσοστά τους από το 3% στο 19%, ακολουθώντας πορεία εντελώς αντίστροφη από τους Podemos.
Τα ποιοτικά στοιχεία των μετρήσεων δείχνουν επίσης ότι το κόμμα του 36χρονου Άλμπερτ Ριβέρα κόβει ψήφους τόσο από το Λαϊκό Κόμμα όσο και από τους σοσιαλιστές σπάζοντας το δίπολο του δικομματισμού στην Ισπανία για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια.
Η ρήξη με το «παλιό»
«Όλοι οι παλιοί κανόνες έχουν σπάσει πια στην Ισπανία» λέει ο ίδιος ο Ριβέρα, η καμπάνια του οποίου θυμίζει πολύ το ελληνικό μοντέλο της σύγκρουσης «παλιού» και «νέου».
«Αντί να ψηφίσουν Σοσιαλιστές ή Λαϊκό Κόμμα, οι ψηφοφόροι καλούνται να αποφασίσουν εάν θέλουν την αλλαγή ή μια επανάληψη του παλιού», είπε ο επικεφαλής των Ciudadanos σε συνέντευξή του στον Guardian.
Όπως και οι Podemos, έτσι και οι Ciudadanos, αποτελούν μέρος των κοινωνικών ζυμώσεων που οδηγούν σε πολιτικό μετασχηματισμό την Ισπανία. Ο Ριβέρα όμως τονίζει πως οι ομοιότητές τους αρχίζουν και σταματούν εδώ: «Και τα δύο κόμματα κάνουν την ίδια διάγνωση», λέει, δείχνοντας τη ρήξη με το παλιό πολιτικό σύστημα, τη διαφθορά και τη λιτότητα. «Όμως», προσθέτει, «δεν προτείνουμε τις ίδιες λύσεις».
Οι Ciudadanos υπόσχονται ριζική μεταρρύθμιση της λειτουργίας του κράτους, μέτρα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος και κόψιμο του ομφάλιου λώρου πολιτικής και δικαιοσύνης. Υπόσχονται επίσης την εισαγωγή μίας και μοναδικής σύμβασης εργασίας που θα καταργήσει τη διάκριση ανάμεσα στους χιλιάδες εργαζόμενους μερικής και προσωρινής απασχόλησης και τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης.
Η ιδεολογική ευελιξία των Ciudadanos
Με όλες τις έρευνες να δείχνουν ότι κανένα κόμμα δεν θα πάρει την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή, η συμμετοχή των Ciudadanos δείχνει αυτή τη στιγμή απαραίτητη για να υπάρξει σχηματισμός κυβέρνησης στην Ισπανία. Μέχρι στιγμής το κόμμα έχει αποδειχθεί αρκετά ευέλικτο ιδεολογικά, παρέχοντας την στήριξή του στους Σοσιαλιστές στην τοπική κυβέρνηση της Ανδαλουσίας και στο Λαϊκό Κόμμα στην περιφέρεια της Μαδρίτης. Όμως, σε εθνικό επίπεδο ο Ριβέρα δηλώνει ότι το κόμμα του δεν θα μετάσχει σε καμία κυβέρνηση της οποίας δεν θα ηγείται ο ίδιος.
Για να στηρίξει, δε, την αξίωσή του αυτή επικαλείται το προηγούμενο της κυβερνητικής σύμπραξης των Φιλελεύθερων του Νικ Κλεγκ με τον Ντέηβιντ Κάμερον στη Βρετανία. «Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα», λέει για τον Κλεγκ, «κατάφερε να χάσει μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας του. Ο δικός μας στόχος δεν είναι μόνον να έχουμε ένα νέο κοινοβούλιο ή μια νέα νέα κυβέρνηση – πάνω απ’ όλα είναι να γυρίσουμε μια νέα σελίδα στην ιστορία μας».
Ραχόι: Είναι άπειροι και αυτοσχεδιάζουν
Ο Μαριάνο Ραχόι απαντά και αποκρούει αυτή τη θέση καταλογίζοντας στους Ciudadanos απειρία και ανεπάρκεια σε δυνατότητα άσκησης της διακυβέρνησης. «Η διακυβέρνηση δεν είναι υπόθεση αυτοσχεδιασμών», είπε χαρακτηριστικά ο Ισπανός πρωθυπουργός στην τελευταία ομιλία του στη Βαλένθια.
Ο Ριβέρα, ωστόσο, αντιτείνει πως το διακύβευμα των εκλογών δεν είναι η εμπειρία αλλά η υπευθυνότητα. «Αυτό σημαίνει», λέει, «πως δεν μπορείς να χτίζεις αεροδρόμια που μένουν άδεια… δεν μπορείς να έχεις διεφθαρμένους πολιτικούς στο κόμμα σου. Εάν οι σοσιαλιστές και το Λαϊκό Κόμμα δεν έκαναν τίποτα λάθος, τότε δεν θα υπήρχαμε ούτε εμείς, ούτε οι Podemos».
Η πτώση των Podemos
Η σταθερή και ταχύτατη άνοδος των Ciudadanos έρχεται την ώρα που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν καθήλωση των Podemos. «Όταν αναδύθηκαν οι Podemos ήταν το προϊόν της αγανάκτησης απέναντι στην πολιτική και οικονομική κατάσταση», λέει ο αναλυτής της εταιρίας δημοσκoπήσεων Metroscopia.
O ίδιος υποστηρίζει ότι η αγανάκτηση ούτε τέλειωσε, ούτε εκτονώθηκε, αλλά δίνει τη θέση της σε μια ευρύτερη διαδικασία την οποία χαρακτηρίζει «οξυγόνωση» – μια διαδικασία όπου, όπως λέει, οι ψηφοφόροι επιλέγουν να ανανεώσουν το σύστημα αντί να το ξαναχτίσουν εκ βάθρων και εκ των ερειπίων. «Οι ψηφοφόροι», λέει, «θέλουν να τιμωρήσουν το Λαϊκό Κόμμα και τους σοσιαλιστές και αναζητούν εναλλακτικές. Κι ένα μεγάλο μέρος των μετριοπαθών αγανακτισμένων που προσδιορίζει εαυτόν στο μέσον, στο κέντρο του πολιτικού φάσματος δείχνει να βρίσκει στέγη στους Ciudadanos».
Iγκλέσιας: Θα επιστρέψουμε…
Ο ηγέτης των Podemos Πάμπλο Ιγκλέσιας αμφισβητεί, από την πλευρά του, αυτή την οπτική, όπως αμφισβητεί και τις δημοσκοπήσεις: «Παρ’ ότι σεβόμαστε τις δημοσκοπήσεις», είπε σε πρόσφατη συνέντευξή του, «δεν υπήρξαν ποτέ δίκαιες μαζί μας. Καμία δημοσκόπηση δεν κατάφερε να προβλέψει ότι η Άντα Κολάου θα κέρδιζε τη Βαρκελώνη ή ότι η Μανουέλα Καρμένα θα έπαιρνε τη Μαδρίτη».
Ο Ιγκλέσιας επιμένει ακόμη ότι οι Podemos θα πετύχουν το μεγάλο comeback. «Περάσαμε από αρκετές δύσκολες καταστάσεις και στο παρελθόν», λέει και προσθέτει: «Το παιχνίδι όμως είναι σαν το μπάσκετ. Μπαίνουμε σ’ αυτό το τελευταίο δεκάλεπτο με δύναμη και εμπειρία και οι προσδοκίες μας για νίκη παραμένουν αλώβητες».