Η κυβέρνηση Τραμπ έχει συζητήσει το ενδεχόμενο να βοηθήσει το Ιράν να αποκτήσει πρόσβαση σε έως και 30 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη ενός πυρηνικού προγράμματος πολιτικής χρήσης για παραγωγή ενέργειας, να χαλαρώσει τις κυρώσεις και να αποδεσμεύσει δισεκατομμύρια δολάρια σε δεσμευμένα ιρανικά κεφάλαια – όλα στο πλαίσιο μιας εντατικοποιούμενης προσπάθειας να επιστρέψει η Τεχεράνη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, δήλωσαν τέσσερις πηγές που γνωρίζουν το θέμα.
Σύμφωνα με το CNN, κύριοι παράγοντες από τις ΗΠΑ και τη Μέση Ανατολή έχουν συνομιλήσει με Ιρανούς παρασκηνιακά, ακόμα και εν μέσω των στρατιωτικών πληγμάτων στο Ιράν και το Ισραήλ τις τελευταίες δύο εβδομάδες, αναφέρουν οι ίδιες πηγές. Αυτές οι συνομιλίες συνεχίστηκαν και αυτή την εβδομάδα μετά από συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ τόνισαν ότι έχουν τεθεί διάφορες προτάσεις. Είναι προκαταρκτικές και βρίσκονται σε εξέλιξη, με μία αδιαπραγμάτευτη σταθερά: μηδενικός εμπλουτισμός ουρανίου από το Ιράν – κάτι που η Τεχεράνη έχει σταθερά δηλώσει ότι χρειάζεται. Ωστόσο, τουλάχιστον ένα προσχέδιο πρότασης, σύμφωνα με δύο πηγές που μίλησαν στο CNN, περιλαμβάνει αρκετά κίνητρα για το Ιράν.
Μυστικές συναντήσεις και όροι
Ορισμένες λεπτομέρειες συζητήθηκαν σε μια μυστική, πολύωρη συνάντηση μεταξύ του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και εταίρων από τον Κόλπο στον Λευκό Οίκο την προηγούμενη Παρασκευή – την παραμονή των στρατιωτικών πληγμάτων των ΗΠΑ στο Ιράν, σύμφωνα με δύο πηγές.
Μεταξύ των όρων που συζητούνται – και οι οποίοι δεν έχουν αναφερθεί στο παρελθόν – περιλαμβάνεται μια επένδυση 20-30 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ένα νέο ιρανικό πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας χωρίς εμπλουτισμό ουρανίου, που θα χρησιμοποιείται για πολιτικούς σκοπούς, σύμφωνα με αξιωματούχους και πηγές της κυβέρνησης Τραμπ. Ένας αξιωματούχος επέμεινε ότι τα χρήματα δεν θα προέλθουν απευθείας από τις ΗΠΑ, οι οποίες προτιμούν να πληρώσουν οι αραβικοί εταίροι. Η επένδυση στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις για πολιτική χρήση έχει ήδη τεθεί σε προηγούμενους γύρους συνομιλιών.
«Οι ΗΠΑ είναι πρόθυμες να ηγηθούν αυτών των συνομιλιών» με το Ιράν, δήλωσε αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ στο CNN. «Κάποιος θα πρέπει να πληρώσει για το πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά δεν θα το κάνουμε εμείς.»
Άλλα κίνητρα περιλαμβάνουν πιθανή άρση ορισμένων κυρώσεων και την πρόσβαση του Ιράν στα 6 δισ. δολάρια που βρίσκονται σε ξένες τράπεζες αλλά είναι δεσμευμένα, σύμφωνα με το προσχέδιο.
Μια ακόμη πρόταση που εξετάζεται είναι να πληρώσουν οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στον Κόλπο για να αντικαταστήσουν τις εγκαταστάσεις του Φορντό – που χτυπήθηκαν από βόμβες διάτρησης καταφυγίων το Σαββατοκύριακο – με το νέο πρόγραμμα μη εμπλουτισμού, δήλωσαν δύο πηγές. Δεν είναι ξεκάθαρο αν το Ιράν θα μπορεί να χρησιμοποιεί την τοποθεσία ούτε πόσο σοβαρά εξετάζεται η πρόταση.
«Πετάγονται πολλές ιδέες από πολλούς και προσπαθούν να είναι δημιουργικοί», δήλωσε πηγή με γνώση των συνομιλιών στο CNN.
«Είναι εντελώς αβέβαιο το τι θα συμβεί», είπε άλλη πηγή, γνώστης των πέντε πρώτων γύρων διαπραγματεύσεων ΗΠΑ-Ιράν πριν τα πλήγματα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Ο Γουίτκοφ δήλωσε στο CNBC την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν μια «συνολική ειρηνευτική συμφωνία», ενώ αξιωματούχος τόνισε πως όλες οι προτάσεις έχουν ως στόχο να εμποδίσουν το Ιράν από την απόκτηση πυρηνικών όπλων.
Οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι το Ιράν μπορεί να έχει πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνική χρήση, αλλά δεν μπορεί να εμπλουτίζει ουράνιο. Αντί αυτού, πρότειναν να εισάγει εμπλουτισμένο ουράνιο. Ο Γουίτκοφ παρομοίασε το ενδεχόμενο πρόγραμμα με εκείνο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
«Το θέμα τώρα στη συζήτηση με το Ιράν είναι: πώς χτίζουμε ένα καλύτερο πολιτικό πυρηνικό πρόγραμμα για εσάς, χωρίς δυνατότητα εμπλουτισμού;», είπε στο CNBC.
Η διοίκηση μπορεί να έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει ένα σύνολο όρων στο Ιράν. Ο Πρόεδρος Τραμπ είπε την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ και το Ιράν θα καθίσουν στο τραπέζι την επόμενη εβδομάδα – αν και εκπρόσωπος του Ιρανικού ΥΠΕΞ δήλωσε άγνοια και τα σχέδια παραμένουν υπό επεξεργασία.
Πηγές δήλωσαν στο CNN ότι δεν έχουν οριστεί ημερομηνίες.
Παρά τη διπλωματία του Γουίτκοφ, ο Τραμπ δημόσια υποβάθμισε την ανάγκη συμφωνίας, λέγοντας την Τετάρτη ότι δεν τη θεωρεί απαραίτητη
«Δεν με νοιάζει αν έχουμε συμφωνία ή όχι», είπε χαρακτηριστικά.
Παρά την επιφυλακτικότητα του προέδρου, πολλοί από τους συμβούλους του πιστεύουν ότι μια μακροπρόθεσμη συμφωνία θα εξασφαλίσει τη διατήρηση της εκεχειρίας.
Οι όροι της μυστικής συνάντησης Γουίτκοφ έχουν αποτελέσει βάση για περαιτέρω συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, με τη μεσολάβηση κυρίως του Κατάρ, το οποίο διαδραμάτισε επίσης ρόλο στην επίτευξη της εύθραυστης εκεχειρίας.
Οι ΗΠΑ ελπίζουν ότι τα πλήγματα θα ωθήσουν σε συμφωνία
Η κυβέρνηση Τραμπ ελπίζει ότι μετά τα πρόσφατα γεγονότα, το Ιράν θα δεχτεί τους όρους των ΗΠΑ και θα σταματήσει τις προσπάθειες που το φέρνουν κοντά στην ανάπτυξη πυρηνικού όπλου.
Ωστόσο, Ιρανοί αναλυτές σημειώνουν ότι το καθεστώς μπορεί να θεωρήσει τώρα αναγκαία την απόκτηση πυρηνικού όπλου. Νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, το ιρανικό κοινοβούλιο ενέκρινε νόμο για τον τερματισμό της συνεργασίας με τον ΔΟΑΕ, σηματοδοτώντας πρόθεση να αποκρύψουν περαιτέρω το πυρηνικό τους πρόγραμμα.
Πριν από τη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ στο Ιράν, οι ΗΠΑ και το Ιράν είχαν πραγματοποιήσει πέντε γύρους διαπραγματεύσεων για νέο πυρηνικό πλαίσιο. Η έκτη συνάντηση επρόκειτο να γίνει στο Ομάν, αλλά ματαιώθηκε λόγω των επιθέσεων.
Το Σάββατο, πριν από τα αμερικανικά πλήγματα σε τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, η διοίκηση Τραμπ επικοινώνησε με το Ιράν μέσω μεσαζόντων. Το μήνυμα είχε δύο σκέλη: ότι τα πλήγματα θα είναι περιορισμένα, αλλά και ότι οι όροι των ΗΠΑ για συμφωνία είναι ξεκάθαροι – κανένας εμπλουτισμός ουρανίου.
Ο Τραμπ δήλωσε επιφυλακτικός για το ενδεχόμενο συμφωνίας, λέγοντας σε δημοσιογράφους: «Μπορεί να υπογράψουμε μια συμφωνία, δεν ξέρω.»
«Μπορώ να πάρω μια δήλωση ότι δεν θα πάνε πυρηνικά, αυτό πιθανόν θα ζητήσουμε», είπε στη σύνοδο του ΝΑΤΟ την Τετάρτη.
Πρόσθεσε ότι η κυβέρνησή του θα ζητήσει τα ίδια πράγματα όπως πριν την πρόσφατη σύγκρουση με το Ιράν.
Ο ΥΠΕΞ και σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε πως οποιαδήποτε συμφωνία θα εξαρτηθεί από τη διάθεση του Ιράν να διαπραγματευτεί άμεσα με τις ΗΠΑ και όχι μέσω τρίτων.
«Θέλουμε ειρηνικές σχέσεις με κάθε χώρα. Αυτό όμως εξαρτάται από τη βούληση του Ιράν να διαπραγματευτεί άμεσα με εμάς», είπε.
Ο Γουίτκοφ δήλωσε την Τετάρτη ότι υπάρχουν «σημάδια» ότι μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία.
«Συνομιλούμε με τους Ιρανούς. Πολλοί δίαυλοι επικοινωνίας έχουν ανοίξει», είπε στο CNBC. «Νομίζω ότι είναι έτοιμοι.»
Το ξέρουμε…
Το να βλέπετε αυτά τα μηνύματα μπορεί να είναι κουραστικό. Και να είστε σίγουροί ότι ούτε κι εμείς βρίσκουμε κάποια ευχαρίστηση από το να τα γράφουμε... Όμως αυτό το μήνυμα δεν αφορά εμάς. Αφορά κάτι πολύ πιο σημαντικό: την επιβίωση της ανεξάρτητης, μαχητικής δημοσιογραφίας στην Kρήτη.
Η στήριξη σας είναι σημαντική γιατί μας επιτρέπει να:
- 1. Κάνουμε ρεπορτάζ χωρίς φόβο και εξαρτήσεις. Κανείς δεν μας υπαγορεύει τι να πούμε ή τι να αποσιωπήσουμε.
- 2. Κρατάμε τη δημοσιογραφία μας προσβάσιμη σε όλους, ακόμη και σε αυτούς που δεν έχουν την ικανότητα να πληρώσουν. Χωρίς paywall, χωρίς προνόμια μόνο για όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα.
Η απλή αλήθεια είναι ότι τα έσοδα διαρκώς συρρικνώνονται. Παλιότερα, εσείς οι αναγνώστες μας, αναγνωρίζατε την προσπάθειά μας και στηρίζατε το έργο μας αγοράζοντας την εφημερίδα από τα περίπτερα. Στην ψηφιακή εποχή που ζούμε σας ζητάμε να κάνετε ξανά το ίδιο με μία μικρή μηνιαία συνδρομή. Αν πιστεύετε ότι μια πραγματικά ελεύθερη ενημέρωση είναι ζωτικής σημασίας για τη δημοκρατία και τον έλεγχο της εξουσίας, τότε δώστε μας τη δύναμη να συνεχίσουμε.
Σας ευχαριστούμε θερμά.
