Χιλιάδες πρόσφυγες παραμένουν εγκλωβισμένοι στη Λέσβο. Οι συνθήκες διαβίωσης στον προσφυγικό καταυλισμό της Μόριας είναι άθλιες και κάποιοι καταφεύγουν σε απεργία πείνας. Όπως τα αδέρφια Αράς και Αμίρ Χαμπέι.
Ο Αράς Χαμπέι από το Ιράν είναι ένας από τους χιλιάδες ανθρώπους που βρίσκονται εδώ και μήνες στη Λέσβο, χωρίς διέξοδο. Όταν έμαθε ότι ο αδερφός του και μερικοί ακόμη πρόσφυγες ξεκίνησαν απεργία πείνας μέσα στο κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης της Μόριας, δεν δίστασε ούτε λεπτό να τους ακολουθήσει. Ο ίδιος βέβαια έκανε τη δική του απεργία πείνας στην κεντρική πλατεία της Μυτιλήνης. Σταμάτησε να τρώει στις αρχές Ιουνίου ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στη Μόρια κρατώντας ένα πανό με το σύνθημα: «Οι πρόσφυγες δεν είναι εγκληματίες». Θέλησε να τραβήξει έτσι την προσοχή του κόσμου.
Φρικτές συνθήκες που θυμίζουν φυλακή
Ο Αράς ήρθε στην Ελλάδα με τον αδερφό του Αμίρ. Ο πρώτος έλαβε τελικά άσυλο, ενώ ο δεύτερος όχι. Ο Αμίρ προσέβαλε την απόφαση απόρριψης της αίτησης ασύλου του και έκτοτε παραμένει εγκλωβισμένος στη Μόρια. Μαζί με άλλους δύο πρόσφυγες από τη Συρία και το Ιράκ αποφάσισαν να ξεκινήσουν απεργία πείνας για να καταγγείλουν την άτυπη φυλάκισή τους για διοικητικούς λόγους στον «τομέα Β» της Μόριας, όπου στέλνονται όλοι οι πρόσφυγες και μετανάστες, των οποίων οι αιτήσεις ασύλου απορρίπτονται.
Ο Αράς από τον άλλη, παρ’ όλο που ο ίδιος κατάφερε να λάβει άσυλο, δεν σταματά τον αγώνα για τον αδερφό του. «Ανησυχώ για την υγεία του αδερφού μου» λέει ο Αράς δείχνοντας φωτογραφίες του αδερφού του και των άλλων απεργών πείνας. Και ο Αράς κάνει πια απεργία πείνας, αλλά όπως τονίζει, μπορεί ανά πάσα στιγμή να καλέσει έναν γιατρό, αφού βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Οι υπόλοιποι απεργοί πείνας μέσα στη Μόρια όμως όχι. Είναι αποκλεισμένοι σε έναν χώρο που ήταν στο παρελθόν φυλακή, πάνω στην κορυφή ενός βουνού, ώστε να μη φθάνουν τα βλέμματα των νησιωτών και των τουριστών.
Θύματα της προσφυγικής πολιτικής
Η προσφυγική συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας τέθηκε σε ισχύ τον Μάρτιο του 2016. Τότε έκλεισε και η λεγόμενη Βαλκανική Οδός για τους πρόσφυγες. Έκτοτε χιλιάδες πρόσφυγες άρχισαν να εγκλωβίζονται στην Ελλάδα, συνολικά περί τους 14.000 –αν και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες κάνει λόγο για μικρότερο αριθμό. Όσοι πρόσφυγες βρίσκονται στα νησιά δεν μπορούν τα ταξιδέψουν προς άλλον προορισμό μέχρι η ελληνική κυβέρνηση να τους χορηγήσει ειδική προσφυγική ταυτότητα, κάτι που διαρκεί μήνες.
Ωστόσο κάποιοι πρόσφυγες καταγγέλλουν ότι τέτοιες ταυτότητες μπορούν να αγοραστούν και στη μαύρη αγορά με 700 και 1000 ευρώ. Στο μεταξύ, όσοι πρόσφυγες εξακολουθούν να μένουν στα υπερπλήρη προσφυγικά καταλύματα, όπως αυτό στη Μόρια, υποφέρουν. Οι αφίξεις σε αυτά μάλιστα αυξάνονται παρά το γεγονός ότι ο αριθμός των προσφύγων που φθάνουν στην Ελλάδα μέσω του Αιγαίου έχει μειωθεί δραστικά μετά την έναρξη ισχύος της συμφωνίας ΕΕ και Τουρκίας.
Η ιστορία του Αράς και του Αμίρ αντανακλά τη γενική εικόνα
Η ιστορία των δύο αδερφών Χαμπέι είναι ενδεικτική της κατάστασης που ζουν πολλοί πρόσφυγες. Όταν απορρίφθηκε η αίτηση ασύλου του Αμίρ, ο ίδιος εστάλη στη Μόρια με σκοπό να επαναπροωθηθεί στην Τουρκία. Τελικά την τελευταία στιγμή, με προσωρινή απόφαση του ΕΔΔΑ, πάγωσε η όλη διαδικασία επαναπροώθησης. Από την άλλη πλευρά ο αδερφός του, Αράς, γνωστός ακτιβιστής, φωτογράφος και σκηνοθέτης στο Ιράν, ο οποίος λόγω της πολιτικής του δράσης στην πατρίδα του υπέστη διώξεις και βασανιστήρια, έφτασε στη Λέσβο τον Σεπτέμβριο του 2016. Ήθελε να βρει ένα ασφαλές καταφύγιο και αντ’ αυτού βρήκε την κόλαση του προσφυγικού καταυλισμού στη Μόρια. «Δεν είχαμε ρεύμα, ούτε θέρμανση.
Μια μητέρα με την κόρη της κάηκαν στη σκηνή τους στην προσπάθειά τους να ζεσταθούν. Γρήγορα καθάρισαν το σημείο και έστησαν νέα σκηνή. Κανείς δε ζήτησε συγγνώμη», αναφέρει ο Αράς. Τους πέντε μήνες που ο ίδιος έζησε στη Μόρια μέχρι να γίνει δεκτή η αίτηση ασύλου του έκανε απόπειρα αυτοκτονίας. Στη συνέχεια κατάφερε να μεταφερθεί σε ένα κανονικό διαμέρισμα στη Μυτιλήνη, χωρίς όμως τον αδερφό του. Η δική του απεργία πείνας στο κέντρο του νησιού γίνεται σε ένδειξη αλληλεγγύης στους απεργούς πείνας μέσα στη Μόρια και γενικά τους πρόσφυγες των νησιών που ζουν ακόμη τη δική τους Οδύσσεια.