Το στεγαστικό κόστος εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πηγές οικονομικής πίεσης για τα ελληνικά νοικοκυριά, με τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat να επιβεβαιώνουν ότι η χώρα παραμένει σταθερά στην κορυφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς το βάρος που απαιτείται για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών. Η εικόνα αυτή αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα σε μια περίοδο όπου οι τιμές καταναλωτή παραμένουν υψηλές και οι απολαβές αυξάνονται με αργότερο ρυθμό σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Το 2024, τα ελληνικά νοικοκυριά διέθεσαν το 35,5% του διαθέσιμου εισοδήματός τους για τη στέγαση — ποσοστό που δεν συναντάται σε άλλη χώρα της Ένωσης και απέχει σημαντικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 19,2%. Αν και χαμηλότερο από το 42,5% του 2014, το ποσοστό έχει ανακάμψει τα τελευταία δύο χρόνια, καταδεικνύοντας ότι το κόστος κατοικίας κινείται ανοδικά σε ταχύτερη πορεία από τους μισθούς. Η Δανία καταγράφει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό, στο 26,3%, επιβεβαιώνοντας το πόσο έντονη είναι η ελληνική ιδιαιτερότητα.

Στα αστικά κέντρα η πίεση είναι ακόμη πιο έντονη: σχεδόν ένας στους τρεις κατοίκους πόλεων στην Ελλάδα δαπανά πάνω από το 40% του εισοδήματός του για τη στέγη, όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη το ποσοστό υποχωρεί σε μονοψήφια επίπεδα. Η απόσταση αυτή δείχνει ότι η πρόσβαση σε προσιτή κατοικία αποτελεί αισθητά δυσκολότερη υπόθεση για τους Έλληνες σε σχέση με τους Ευρωπαίους.

Κρίσιμη παράμετρος παραμένουν και οι ληξιπρόθεσμες στεγαστικές υποχρεώσεις: το 2024, το 42,8% των πολιτών είχε εκκρεμείς οφειλές σε ενοίκια, δάνεια ή λογαριασμούς ενέργειας — το υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. Την ίδια στιγμή, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι οφειλές μειώνονται σταθερά τα τελευταία 14 χρόνια, στην Ελλάδα παρουσιάζουν αύξηση, παρά το γεγονός ότι οι σωρευτικές αυξήσεις τιμών στη στέγαση από το 2010 μέχρι σήμερα ήταν από τις χαμηλότερες στην Ένωση.

Η χώρα παραμένει η μοναδική στην οποία τα ενοίκια είναι χαμηλότερα σε σχέση με το 2010· ωστόσο αυτό δεν αποτυπώνει μια πραγματική αποκλιμάκωση του κόστους. Αντίθετα, οι αυξήσεις των τελευταίων ετών, ειδικά σε περιοχές υψηλής ζήτησης, έχουν επιβαρύνει ουσιαστικά τους ενοικιαστές. Για την αγορά ακινήτων, τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι οι τιμές έχουν επιστρέψει στα επίπεδα προ δεκαπενταετίας, μετά από έντονη ανοδική πορεία την τελευταία πενταετία.

Σε επίπεδο συνθηκών διαβίωσης, η χώρα εμφανίζει σταδιακή υποχώρηση της ιδιοκατοίκησης, που πλέον βρίσκεται στο 69,7%, ενώ πάνω από το 30% του πληθυσμού διαμένει με ενοίκιο. Παράλληλα, η Ελλάδα έχει από τους χαμηλότερους δείκτες χώρων ανά κάτοικο: σε ένα μέσο νοικοκυριό αντιστοιχούν 1,3 δωμάτια ανά άτομο, έναντι 1,7 στην Ε.Ε., ενώ το 27% ζει σε υπερπλήρεις κατοικίες. Η αδυναμία θέρμανσης αποτελεί επίσης πρόβλημα: ένας στους πέντε δηλώνει ότι δεν μπορεί να διατηρήσει ζεστό το σπίτι του τον χειμώνα, ποσοστό υπερδιπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου.

Τα δεδομένα της Eurostat υπογραμμίζουν ότι το στεγαστικό δεν περιορίζεται σε ένα ζήτημα κόστους, αλλά σε ένα πολυδιάστατο πρόβλημα που επηρεάζει την καθημερινή διαβίωση, την κοινωνική συνοχή και τη δυνατότητα νοικοκυριών να διαχειριστούν βασικές υποχρεώσεις. Με τις τιμές στην αγορά κατοικίας και στα ενοίκια να παραμένουν σε υψηλή πορεία και τους μισθούς να ανακάμπτουν αργά, η πρόσβαση σε αξιοπρεπή και προσιτή στέγη συνεχίζει να αποτελεί ιδιαίτερα απαιτητική υπόθεση για μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

topontiki.gr