«Ο πόλεμος γίνεται εδώ. Χρειάζομαι πυρομαχικά, όχι ένα όχημα διαφυγής». Φράση που αποδίδεται στον Πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε τηλεγράφημα του πρακτορείου Associated Press, στις 25 Φεβρουαρίου.
Είναι μία από τις πιο πολυσυζητημένες και πολυδιαβασμένες φράσεις αφότου άρχισε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η φράση που «έφτιαξε» έναν «ήρωα»
Και ποιο αποτέλεσμα παρήγαγε: Την οικοδόμηση της εικόνας ενός Προέδρου που στέκεται απτόητος μπροστά στη ρωσική πολεμική μηχανή, αποφασισμένος να υπερασπιστεί την πατρίδα του. Ενός προέδρου που απορρίπτει την αμερικανική πρόταση για διαφυγή σε ασφαλές μέρος, μακριά από το Κίεβο.
Εκατοντάδες άρθρα και αναλύσεις έχουν στηριχθεί σε αυτή την φράση και την έχουν αναπαράγει.
Έγινε όμως στην πραγματικότητα αυτή η δήλωση; Μέχρι τώρα η μόνη πηγή στην οποία στηρίζονται όλα τα ΜΜΕ που την αναπαράγουν είναι κάποιος Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος υπό το καθεστώς της ανωνυμίας φέρεται να είπε ότι αυτή ήταν η απάντηση του Ουκρανού Προέδρου στο αμερικανικό σχέδιο διαφυγής του. Δεν έχει επιβεβαιωθεί ούτε από την αμερικανική κυβέρνηση, ούτε καν από το γραφείο του Ζελένσκι, όπως γράφει η Washington Post.
Τα γεγονότα
Το πρακτορείο Associated Press μεταδίδει στις 25 Φεβρουαρίου ότι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έκανε αυτή την δήλωση απορρίπτοντας αμερικανική πρόταση για άμεση απομάκρυνσή του από το Κίεβο. Πρόταση που λέγεται ότι διατυπώθηκε σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ουκρανό Πρόεδρο.
Οι ΗΠΑ λέγεται ότι προτείνουν στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να φύγει από το Κίεβο, αλλά εκείνος το απορρίπτει. Φέρεται (σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο) να απαντά: «Ο πόλεμος γίνεται εδώ. Χρειάζομαι πυρομαχικά, όχι ένα όχημα διαφυγής». Ο αξιωματούχος αυτός, που δεν γνωρίζουμε ποιος είναι, υποτίθεται ότι έχει άμεση γνώση της συζήτησης που γίνεται με τον Ζελένσκι, τον οποίον περιγράφει ως αμετακίνητο. Από αυτή, την μία και μοναδική –υποτίθεται- πηγή, οικοδομείται το προφίλ του Ζελένσκι.
Κυβερνητικοί αξιωματούχοι στις ΗΠΑ εκφράζουν όμως επιφυλάξεις ακόμα και για το κατά πόσο προτάθηκε στον Ζελένσκι να φύγει από το Κίεβο. Απαντούν ότι δεν γνωρίζουν σε ποιο τηλεφώνημα αναφέρεται το πρακτορείο Associated Press.
Ο ρεπόρτερ Τζέιμς ΛαΠόρτα, είναι ένας πρώην πεζοναύτης με πολύ καλές πηγές, που καλύπτει θέματα εθνικής ασφάλειας για το Associated Press. Ο ρεπόρτερ αυτός, λοιπόν, λέει ότι δεν έγινε τηλεφώνημα εκ μέρους του Αμερικανού Προέδρου, Τζο Μπάιντεν στον Ζελένσκι.
Συνήθως πολλοί ειδησεογραφικοί οργανισμοί δεν αρκούνται στην επίκληση μίας και μόνης πηγής, στην οποία μάλιστα αναφέρεται κάποιος ανταγωνιστικός ειδησεογραφικός οργανισμός. Όμως αυτή η δήλωση που αποδίδεται στον Ζελένσκι είναι εξαίρεση. Εξάλλου η πρεσβεία της Ουκρανίας στη Βρετανία, στις 26 Φεβρουαρίου, δίνει «υπόσταση» σε αυτή τη φράση, τουιτάροντας: «“The fight is here; I need ammunition, not a ride.” — @ZelenskyyUa on the US evacuation offer. Ukrainians are proud of their President.”
Η φράση που αποδίδεται στον Ζελένσκι είναι αρκετός λόγος για «να είναι υπερήφανοι οι Ουκρανοί για τον Πρόεδρό τους», σύμφωνα με την ουκρανική πρεσβεία. Τώρα πλέον οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί μπορούν να επικαλούνται ως πηγή την ουκρανική πρεσβεία.
Αυτό ακριβώς κάνουν το CNN και οι New York Times και βέβαια κανένας δεν μπορεί να αμφιβάλει για την πηγή. Είναι τουιτάρισμα της ουκρανικής πρεσβείας στο Λονδίνο.
Οι New York Times γράφουν: «Η απάντηση του κυρίου Ζελένσκι στην αμερικανική πρόταση για να τον απομακρύνουν – ΄΄Χρειάζομαι πυρομαχικά και όχι ένα όχημα διαφυγής΄΄- είναι πολύ πιθανό να μείνει στην ουκρανική ιστορία είτε ο ίδιος επιβιώσει από αυτή τη σφαγή, είτε όχι».
Η ουκρανική πρεσβεία στην Βρετανία δεν έχει απαντήσει σε αιτήματα που υποβάλλονται με e-mail, για κάποιο σχόλιο σε σχέση με το κατά πόσο υπήρξε ανεξάρτητη πληροφόρηση για την δήλωση που αποδίδεται στον κύριο Ζελένσκι, ή εάν και η πρεσβεία στηρίζεται στο τηλεγράφημα του Associated Press.
«Προσωπικά δεν την άκουσα. Ίσως να ειπώθηκε σε κάποια ιδιωτική συνομιλία», είπε ο Σέρχι Νικιφόροφ, εκπρόσωπος Τύπου του Ζελένσκι, όταν εκλήθη να επιβεβαιώσει ότι ο πρόεδρος έχει όντως πει αυτή την φράσει. Ο Σέρχι Νικιφόροφ επιβεβαίωσε πάντως ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι «ανησυχούν για την ασφάλεια του κ. Ζελένσκι». Αλλά ο κ. Νικιφόροφ έσπευσε να προσθέσει ότι «ακόμα κι αν δεν είπε (αυτή την φράση), όλες οι ενέργειές του και τα αιτήματά του έχουν αυτό το νόημα».
Με την δήλωση Νικιφόροφ ο κύριος Ζελένσκι διατηρείται στην … σωστή πλευρά της ιστορίας και η δήλωση που αποδίδεται στον Ουκρανό πρόεδρο, αποκτά υπόσταση- έστω δια της πλαγίας.
Προφανώς ο ίδιος ο κύριος Ζελένσκι δεν μπορεί να επιβεβαιώσει κατά πόσο είπε αυτή την φράση που του έχει αποδοθεί. «Μάλλον είναι πολύ απασχολημένος τώρα», σχολιάζει η Washington Post.