Ανησυχεί ο δυτικός κόσμος για τη γενοκτονία στην Υεμένη, συγκινείται με τα φωτορεπορτάζ, υπογράφει διαμαρτυρίες και ταυτόχρονα δυσκολεύεται να καταλάβει ποιοι πολεμούν ποιους και γιατί, αναγνωρίζοντας μόνο την πολυπλοκότητα της διαμάχης και το μέγεθος της δυστυχίας που προκαλεί. Αυτά ισχύουν για τη λεγόμενη κοινή γνώμη, για το μέσο ευαίσθητο άνθρωπο, διότι για τις ηγέτιδες δυνάμεις τα πράγματα είναι μάλλον πιο απλά. Έτσι η γαλλική κυβέρνηση παραδέχθηκε την πώληση όπλων και το πλοίο σάλπαρε από τις γαλλικές ακτές άδειο, χάρη στην παρέμβαση των ακτιβιστών.
Τον περασμένο χρόνο υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών επετεύχθη ειρηνευτική συμφωνία, από την υποστηριζόμενη από τη Σαουδική Αραβία κυβέρνηση και τους υποστηριζόμενους από το Ιράν Χούτι και προβλέπει εκεχειρία και απόσυρση των στρατευμάτων από την Χοντέιντα. Οι θεσμοί κάνανε το καθήκον τους, αλλά η συμφωνία δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί. Γι αυτό και η Γαλλία, μαζί με άλλες δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, προμηθεύουν όπλα στη Σαουδική Αραβία, η οποία με την δράση της έχει οδηγήσει στον όλεθρο την Υεμένη.
Η ιστορία
Ο πόλεμος στην Υεμένη μαίνεται ανάμεσα στις φιλοκυβερνητικές δυνάμεις που υποστηρίζονται από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τους αντάρτες Χούτι που υποστηρίζονται από το Ιράν και ελέγχουν ευρείες περιοχές και κυρίως την πρωτεύουσα Σαναά. Ο εμφύλιος πόλεμος που διαρκεί τέσσερα χρόνια έχει καταστρέψει την χώρα, έχει προκαλέσει τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων, ανάμεσά τους και πολλοί άμαχοι, και έχει ωθήσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας στα πρόθυρα λιμού.
Την ίδια ώρα τεράστιες περιοχές της εμπόλεμης Υεμένης βρίσκονται αντιμέτωπες με αναζωπύρωση της επιδημίας χολέρας και οι ΜΚΟ αδυνατούν να φθάσουν στους δεκάδες χιλιάδες ασθενείς. «Ο λαός της Υεμένης έχει ήδη υποστεί τη χειρότερη επιδημία στην ιστορία», τονίζει ο Μουχσίν Σιντίκι, διευθυντής του παραρτήματος της Όξφαμ. «Εάν αφεθεί αυτή η ασθένεια να εξαπλωθεί εκ νέου απ’ άκρου σ’ άκρο της χώρας (…) αυτό θα αποτελέσει κηλίδα στη συνείδηση της ανθρωπότητας», συνέχισε απευθύνοντας έκκληση στη διεθνή κοινότητα να εξασφαλίσει άμεσα την πρόσβαση των ανθρωπιστικών οργανώσεων.
Για την ώρα η διεθνή κοινότητα παρακολουθεί το παράδειγμα της Γαλλίας. Στις 15 Απριλίου, έξι γαλλικά ΜΜΕ αποκάλυψαν έγγραφα χαρακτηρισμένα διαβαθμισμένα ως απόρρητα της άμυνας, που αποδεικνύουν την πώληση όπλων στον πόλεμο της Υεμένης. Σύμφωνα με αυτά, 48 πυροβόλα Caesar τα οποία έχει παράξει η γαλλική εταιρεία Nexter και έχουν αναπτυχθεί κατά μήκος των συνόρων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Υεμένης «στηρίζουν τις φιλοκυβερνητικές δυνάμεις, που έχουν τη βοήθεια των σαουδαραβικών ενόπλων δυνάμεων, στην προέλασή τους στην Υεμένη».
Πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις από την άλλη καταγγέλλουν τις εξαγωγές γαλλικών όπλων στις αντιμαχόμενες πλευρές στην Υεμένη, καθώς, σύμφωνα με τις ΜΚΟ, χρησιμοποιούνται και εναντίον αμάχων.
Η επίσημη γραμμή του Παρισιού, το οποίο δεν αρνείται την ύπαρξη των εγγράφων αυτών, είναι πως τα όπλα δεν χρησιμοποιούνται παρά για αμυντικούς σκοπούς στην Υεμένη.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε την Πέμπτη ότι το Ριάντ, το οποίο αποκάλεσε σύμμαχο κλειδί στη μάχη κατά της τρομοκρατίας, τον διαβεβαίωσε ότι τα όπλα τα οποία θα παραλάμβανε το πλοίο δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον αμάχων.
Τελικά, η γαλλική κυβέρνηση επιβεβαίωσε την Τετάρτη ότι ένα νέο φορτίο όπλων θα παραδοθεί στη Σαουδική Αραβία, παρά τις κατηγορίες ότι το Ριάντ χρησιμοποιεί τα όπλα στον πόλεμο της Υεμένης.
Η υπουργός Άμυνας Φλωράνς Παρλί δήλωσε στο τηλεοπτικό κανάλι BFM ότι τα όπλα θα φορτωθούν σε ένα Σαουδικό φορτηγό πλοίο που έφτασε την την Τετάρτη στο γαλλικό λιμάνι της Χάβρης. Αρνήθηκε να προσδιορίσει το είδος των όπλων, αλλά επανέλαβε τη θέση της Γαλλίας ότι έχουν χρησιμοποιηθεί μόνο για αμυντικούς σκοπούς από τη Σαουδική Αραβία από τότε που άρχισε την επίθεση της στην Υεμένη το 2015.
Η Παρλί δήλωσε συγκεκριμένα ότι «…από όσο είναι σε θέση να γνωρίζει η γαλλική κυβέρνηση, δεν έχουμε αποδείξεις ότι τα θύματα στην Υεμένη είναι αποτέλεσμα της χρήσης γαλλικών όπλων».
Όμως λογάριαζαν χωρίς τις γαλλικές οργανώσεις υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες κατάφεραν να επιβάλλουν μπλόκο στο φορτηγό πλοίο της Σαουδικής Αραβίας που ετοιμαζόταν να δέσει στο λιμάνι της Χάβρης στη Βόρεια Γαλλία.
Οι ακτιβιστές πέτυχαν να παγώσει η διαδικασία με την κατάθεση αγωγής βάσει της συνθήκης εμπορίας όπλων του ΟΗΕ.
Συγκεκριμένα, φοβούμενοι ότι η νέα αποστολή όπλων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εναντίον του άμαχου πληθυσμού της Υεμένης, η γαλλική ομάδα δικαιωμάτων των Χριστιανών για την κατάργηση των βασανιστηρίων ACAT-France κινήθηκε νομικά την Πέμπτη για να εμποδίσει τη φόρτωση μιας νέας παρτίδας γαλλικών όπλων στο σαουδαραβικό σκάφος Bahri Yanbu, αναφέροντας ότι παραβιάζεται το άρθρο της συνθήκης του ΟΗΕ για το εμπόριο όπλων.
«Το άρθρο λέει ότι μια χώρα δεν μπορεί να επιτρέψει τη μεταφορά όπλων, αν κατά τη στιγμή της εξουσιοδότησης η χώρα γνώριζε ότι τα όπλα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να διαπράξουν εγκλήματα πολέμου», δήλωσε ο δικηγόρος Joseph Brehem, μιλώντας εξ ονόματος της ACAT.
Ενώ η ACAT δεν κέρδισε την νομική προσφυγή, το πλοίο παρόλα αυτά δεν ελλιμενίστηκε για να παραλάβει τα όπλα, αλλά μετακινήθκε στην Ισπανία. Ένας γάλλος δικαστής κατέρριψε αυτή τη νομική προσφυγή, αλλά το Bahri-Yanbu απέπλευσε για το Santander, δήλωσαν αξιωματούχοι και έδειξαν τα στοιχεία παρακολούθησης πλοίων.
Η ACAT επαίνεσε την εξέλιξη, λέγοντας ότι αυτό δεν συνέβη ως αποτέλεσμα μιας δικαστικής απόφασης αλλά λόγω ενεργοποιημένων πολιτών. Είναι σαφές, δήλωσε ο Bernadette Forhan, πρόεδρος της οργάνωσης, «ότι η γαλλική κοινωνία των πολιτών μπορεί να αποτελέσει πραγματική αντιπολιτευτική δύναμη για τα διεθνή συμφέροντα που υπονομεύουν τα θεμελιώδη δικαιώματα εκατομμυρίων ανθρώπων».
Ταυτόχρονα βέβαια, οι δηλώσεις της Φλωράνς Παρλί πυροδότησαν νέα ανησυχία μεταξύ των ΜΚΟ. Αυτό «δείχνει και πάλι την επιμονή της Γαλλίας να συνεχίσει τις μεταφορές όπλων της σε αυτήν τη χώρα παρά τον αναμφισβήτητο κίνδυνο και είναι απολύτως γνωστό στις γαλλικές αρχές ότι χρησιμοποιούνται εναντίον πολιτών», σχολίασε ο Benedict Jeannerod.
Έτσι, εννέα ΜΚΟ, συμπεριλαμβανομένου του Παρατηρητηρίου των εξοπλισμών, ζητούν «τη δημιουργία μόνιμης κοινοβουλευτικής επιτροπής για τον έλεγχο των πωλήσεων όπλων, όπως στη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Κάτω Χώρες».
Όσο για τις λοιπές ευρωπαϊκές δυνάμεις είναι διχασμένες σε ό,τι αφορά την πώληση στρατιωτικού εξοπλισμού στη Σαουδική Αραβία, με τη Γαλλία και τη Βρετανία να έχουν συνασπιστεί εναντίον της Γερμανίας η οποία επιθυμεί αυστηρότερο κανονιστικό πλαίσιο για τις πωλήσεις. Από την πλευρά του το Βέλγιο είναι έτοιμο να αναστείλει τις πωλήσεις όπλων στη Σαουδική Αραβία, αν αυτά χρησιμοποιούνται σε συγκρούσεις σε άλλες χώρες, όπως ανακοίνωσαν το Σάββατο οι βελγικές αρχές.