Τo πρόβλημα με τη στάση της Εκκλησίας, και για την ακρίβεια μέρους κυρίως του κατώτερου κλήρου, απέναντι στην πανδημία ήταν γνωστό εδώ και πολύ καιρό, σχεδόν από το Πάσχα του 2020. Κι αν η αποκήρυξη της μάσκας ή άλλων μέτρων είχε ελεγχόμενο αντίκτυπο στην εξάπλωση της πανδημίας (με κάποιες δυσάρεστες εξαιρέσεις, όπως με τον εορτασμό του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη ή σε επιμέρους περιοχές και εκδηλώσεις), με το εμβόλιο η «ιερή άρνηση» τείνει να επιδράσει πολύ σοβαρά στο εμβολιαστικό πρόγραμμα της χώρας. Εκτιμάται δε ότι τα απροσδόκητα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμών σε ορισμένους νομούς συνδέονται ευθέως με τον ρόλο των τοπικών εκκλησιών, ενώ σε άλλες περιοχές της χώρας με ξεχωριστή σημασία για τον τουρισμό, όπως η Κρήτη, η κατάσταση είναι εξόχως ανησυχητική πρωτίστως λόγω της αναχρονιστικής δράσης ιερέων.
Τόσο ανησυχητική που αύριο σπεύδουν στη Διαρκή Ιερά Σύνοδο ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας και ο επικεφαλής της επιτροπής των επιστημόνων Σωτήρης Τσιόδρας, ο οποίος παρεμβαίνει πλέον έτσι ανοιχτά στη διαχείριση της πανδημίας μόνο σε εξαιρετικά δύσκολες περιπτώσεις.
Νωρίτερα, στα τέλη Ιουνίου, είχε επισκεφτεί τον Αρχιεπίσκοπο ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και λίγες ημέρες μετά κατέβηκε στην Αγίας Φιλοθέης 21 ο υφυπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας, μήπως καταφέρει να συντονίσει τους φορείς της Εκκλησίας με τους δήμους, μέσα από ένα πλέγμα δράσεων για την ενίσχυση του ρυθμού των εμβολιασμών. Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι με την ηγεσία της Εκκλησίας, ούτε με τους μητροπολίτες, η μεγάλη πλειονότητα των οποίων είτε ανοιχτά είτε με προσοχή υποστηρίζουν τα εμβόλια ή έστω δεν φέρουν κανένα πρόσκομμα στην όλη προσπάθεια. Ο πονοκέφαλος προέρχεται αφενός από ελάχιστους μητροπολίτες, όπως οι Κυθήρων Σεραφείμ και Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμάς, που ήδη παραπέμπονται στο πειθαρχικό όργανο, και αφετέρου από μια σειρά ιερέων που κάνουν μεγάλη ζημιά στις ενορίες τους, καθώς είναι εκείνοι που έρχονται σε στενή επαφή με το χριστεπώνυμο πλήθος.
Mήνυμα στους ιερείς
Πηγές κοντά στο αρχιεπισκοπικό περιβάλλον διαβεβαιώνουν ότι οι κύριοι Σεραφείμ και Κοσμάς θα τιμωρηθούν αναλογικά με παραδειγματικές ποινές -αν και δεν προβλέπεται κάτι αξιόποινο από το Εκκλησιαστικό Δίκαιο- ώστε να σταλεί μήνυμα στους απλούς ιερείς ότι θα υποστούν επίσης σοβαρές συνέπειες εάν συνεχίσουν να υποσκάπτουν την προσπάθεια της Πολιτείας και της επιστημονικής κοινότητας με έμμεση ή ευθεία αποκήρυξη του εμβολίου.
Οι μητροπολίτες Κυθήρων και Αιτωλίας και Ακαρνανίας παραπέμπονται για απειθαρχία, ηθική αυτουργία για απειθαρχία των πιστών σε σχέση προς τις υποδείξεις της Πολιτείας και της Εκκλησίας σε θέματα υγείας, θεολογική πλάνη, καταφρόνηση της προϊσταμένης εκκλησιαστικής αρχής. Οι κατηγορίες αφορούν κυρίως τα όσα έκαναν (ή δεν έκαναν) την περίοδο του Πάσχα -η Αιτωλοακαρνανία, για παράδειγμα, πλήρωσε ακριβά την αγνόηση εκ μέρους του κ. Κοσμά κάθε είδους μέτρου για τον κορωνοϊό-, αλλά η συζήτηση σχετίζεται πλέον και με το θέμα των εμβολίων.
Η προσοχή στρέφεται σε πιο ειδικές περιπτώσεις. Στην Κρήτη, για παράδειγμα, όπου υπάρχει Αυτοκέφαλη Εκκλησία, συμβαίνουν απίστευτα πράγματα – πρόσφατα βρέθηκε γι’ αυτό τον λόγο στην Κρήτη ο κ. Κικίλιας. Ο καθηγητής Νίκος Τζανάκης αποκάλυψε ότι δέχεται καταγγελίες πολιτών για κληρικούς που τους απειλούν ότι αν εμβολιαστούν θα αρνούνται τη μετάληψη και την εξομολόγηση! Στη Χαλκιδική άλλος ιερέας διακήρυξε ότι όποιος φοράει μάσκα ή έχει κάνει εμβόλιο δεν θα μπει στην εκκλησία, ενώ στη Θεσσαλονίκη ιερέας απομακρύνθηκε από την ενορία του επειδή δεν τηρούσε τα μέτρα προφύλαξης. Ανάλογες συμπεριφορές εντοπίζονται και σε πολλές άλλες περιοχές και γι’ αυτό όλη η κυβέρνηση έχει πέσει πάνω στην Εκκλησία, με την κυρία Αριστοτελία Πελώνη να καλεί τους ιεράρχες να παροτρύνουν το ποίμνιο να εμβολιαστεί και τον κ. Μάκη Βορίδη να ζητά από την Ιερά Σύνοδο να ενθαρρύνει τον εμβολιασμό και να περιορίσει όσους ιερείς έχουν αντίθεση άποψη και χρησιμοποιούν τη θέση τους για να επηρεάσουν αρνητικά τους πολίτες.
Και για λόγους αρχής και άποψης, αλλά και υπό τον φόβο να βρεθεί η Εκκλησία να απολογείται για προβλήματα στο εμβολιαστικό πρόγραμμα, ο κ. Ιερώνυμος διαβεβαίωσε τον κ. Μητσοτάκη στην τελευταία συνάντησή τους ότι θα συνδράμει, καθώς είναι και δική του πεποίθηση ότι δεν μπορεί η πίστη να είναι αντίθετη με την επιστήμη και πως το τείχος προστασίας χτίζεται με τον εμβολιασμό – ο πρωθυπουργός τού ζήτησε ευθέως να παροτρύνει τους ιερείς ώστε μέσω των κηρυγμάτων τους να πειστούν οι καχύποπτοι και να εμβολιαστούν. Στη γραμμή του Αρχιεπισκόπου, ο οποίος άλλωστε και νόσησε από τον κορωνοϊό και εμβολιάστηκε (στις αρχές Μαΐου), στρατεύονται ανοιχτά και επιφανείς μητροπολίτες, αν και ο Μεσσηνίας Χρυσόστομος το έκανε με ισχυρή δόση υπερβολής. Χαρακτήρισε «αμαρτία το να μην κάνει κάποιος το εμβόλιο» και τάχθηκε υπέρ της υποχρεωτικότητας.
«Δεν μπορεί εν ονόματι της ικανοποίησης του ατομικού μου δικαιώματος και της ελευθερίας μου να μη συμβάλλω στη διατήρηση του δικαιώματος της ζωής, γιατί τότε αυθαιρετώ και ασυδοτώ έναντι του κοινού συμφέροντος όλων των συνανθρώπων μου. Ο εμβολιασμός συνιστά έκφραση έμπρακτης ανθρωπιάς και πράξη υψηλής ηθικής επιταγής», σημείωσε ο κ. Χρυσόστομος, ο οποίος παρεμπιπτόντως χτίζει και ένα διακριτό προφίλ, εν όψει της μάχης για τον αρχιεπισκοπικό θρόνο, όποτε κι αν ανοίξει αυτή. Σε πιο μειλίχιους και προσεκτικούς τόνους ο εκ των νεαρότερων μητροπολιτών, ο Νέας Ιωνίας Γαβριήλ τονίζει μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» ότι «είναι ιατρικό θέμα το εμβόλιο, πρέπει να καταλάβει ο κόσμος ξεκάθαρα ότι είναι άλλος ο ρόλος του πνευματικού και άλλο τα ιατρικά θέματα. Ενώνω τη φωνή μου με όλες τις λογικές φωνές που θέλουν την προστασία, την υπευθυνότητα. Η αλληλεγγύη είναι μια πράξη ανθρωπισμού. Αλλά δεν χαρακτηρίζω αμαρτία την έλλειψη εμβολιασμού, είναι τραβηγμένο».
Ο Μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος διαμήνυσε στους πιστούς ότι «οι επιστήμονες δεν έχουν κανέναν λόγο να μας ξεγελάσουν» και ότι «το θέμα δεν είναι ούτε θεολογικό ούτε εκκλησιαστικό, αλλά υγείας, και δεν μπορεί να βγει η Εκκλησία με σημαία αντεμβολιαστική».