Μέσα στη Βουλή των Κοινοτήτων της Μ. Βρετανίας ο Ζελένσκι καταχειροκροτήθηκε, όταν μίλησε χρησιμοποιώντας φράσεις που είχαν ακουστεί από το στόμα του Τσώρτσιλ στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: «Θα πολεμήσουμε παντού, δεν θα παραδοθούμε ποτέ» τους είπε ανάμεσα στα άλλα. Με τις φράσεις που άκουσαν από το στόμα του Ουκρανού Προέδρου οι Βρετανοί βουλευτές ήταν σαν να ξαναβίωναν σκηνές ηρωισμού μιας άλλης εποχής, δικής τους. Και συγκινήθηκαν. Λίγη συγκίνηση άλλωστε δεν βλάπτει κανέναν. Το σήκωνε η στιγμή, η υπενθύμιση του περασμένου μεγαλείου τους.
Στη συνέχεια ο Βρετανός Πρωθυπουργός πήρε το λόγο και ξεστόμισε ακόμα πιο εντυπωσιακά λόγια. Πώς ο πόλεμος των Ουκρανών αποτελεί έμπνευση για εκατομμύρια ανθρώπους. Πως η Βρετανία θα παρέχει στρατιωτική βοήθεια και δεν θα σταματήσει τις κυρώσεις και την πίεση στη Ρωσία, για να διασφαλίσει την ανεξαρτησία της Ουκρανίας. Καταχειροκροτήθηκε και εκείνος με τη σειρά του.
Οι Βρετανοί άλλωστε έχουν πολλούς Ρώσους ολιγάρχες που εδώ και χρόνια ζουν στο Βρετανικό έδαφος και στους οποίους μπορούν να επιβάλουν κάθε είδους κυρώσεις. Mένει να φανεί τι θα κάνουν στην πράξη. Μέχρι στιγμής οι κυρώσεις είναι ελάχιστες.
Ναι, η Βρετανική κυβέρνηση είναι στο πλευρό της Ουκρανίας ηθικά, όμως πρακτικά δεν κάνει καμία ουσιαστική προσπάθεια να βοηθήσει τον άμαχο πληθυσμό που προσπαθεί να ξεφύγει από την εμπόλεμη ζώνη. Και κει φαίνεται ολοκάθαρα η υποκρισία που κυριαρχεί από μέρος της. Mόνο 50 βίζες εγκρίθηκαν αρχικά από τους Βρετανούς για Ουκρανούς πρόσφυγες. Η μικρή Ιρλανδία των 5,000,000 κατοίκων άνοιξε τα σύνορά της για 2,000 πρόσφυγες χωρίς να χρειάζονται βίζα. Οι Βρετανοί κατηγόρησαν την Ιρλανδία ότι με αυτή τη στάση έβαλε σε κίνδυνο την ασφάλεια των δύο νησιών.
Τα σύνορά τους για τους Ουκρανούς πρόσφυγες άνοιξαν και όλες οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Χωρίς βίζες. Στην Πολωνία οι Ουκρανοί πρόσφυγες έχουν ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο. Χώρες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα που έχει η Βρετανία, ανοίγουν τα σύνορά τους και δέχονται τον άμαχο πληθυσμό που μπορεί να φύγει από το έδαφος της Ουκρανίας. Οι Βρετανοί αύξησαν σε 300 σήμερα τις βίζες για τους Ουκρανούς. Μα η γραφειοκρατική διαδικασία υποβολής βίζας κάθε άλλο παρά εύκολη είναι.
Οι όροι που θέτουν οι Βρετανοί-ανάμεσα στους οποίους το να έχουν συγγενείς που ζουν στη Μ. Βρετανία- δείχνουν ξεκάθαρα ότι η συντηρητική κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί, ώστε να δυσκολέψει με κάθε τρόπο τους Ουκρανούς πρόσφυγες να φτάσουν στο Βρετανικό έδαφος. Οι 300 βίζες είναι πολύ μικρός αριθμός για όλους αυτούς τους ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από την εμπόλεμη ζώνη. Είναι πολύ μικρός αριθμός για την Βρετανία των 60,000,000 κατοίκων. Μα τα σύνορα της Μ. Βρετανίας έχουν πια κλείσει και η χώρα με την τόσο συντηρητική κυβέρνηση, απομονώνεται όλο και περισσότερο ενισχύοντας την ξενοφοβία της.
Δεν είναι μόνο το Brexit που ευνοεί αυτή τη στάση. Είναι κάτι που ήδη προϋπήρχε και που οδήγησε τελικά στο Βrexit. Μόνο που πριν η ξενοφοβία ήταν καλυμμένη. Τώρα πια είναι φανερή και απροκάλυπτη. Ευτυχώς η ξενοφοβία δεν χαρακτηρίζει όλους τους κατοίκους της Μ.Βρετανίας. Χαρακτηρίζει όμως τη συντηρητική της κυβέρνηση, την οποία ένα μεγάλο ποσοστό του κόσμου ψήφισε.
Η Μ. Βρετανία το έχει αποδείξει άλλωστε και σε προηγούμενους πολέμους, σε κάποιους από τους οποίους έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο ότι ο ανθρωπισμός δεν της περισσεύει. Το αντίθετο μάλιστα. Ελάχιστοι πρόσφυγες από εμπόλεμες ζώνες μπόρεσαν με νόμιμους τρόπους να βρεθούν σε Βρετανικό έδαφος. Ας μην ξεχνάμε ότι ο ανθρωπισμός δεν περίσσευε ούτε όταν έπρεπε να προστατευτούν όσοι Αφγανοί εργάστηκαν για τους Βρετανούς στο Αφγανιστάν.
Oι περισσότεροι εγκαταλείφθηκαν στο έλεός τους, όταν τα Βρετανικά στρατεύματα αποχώρησαν από τη χώρα. Ο ανθρωπισμός δεν τους περισσεύει, ούτε όταν παιδιά που μεγάλωσαν στο Βρετανικό έδαφος στέλνονται πίσω στις χώρες καταγωγής των γονέων, τις οποίες δεν έχουν επισκεφτεί τα ίδια ποτέ, όταν οι άδειες παραμονής λήγουν. Τα βάζουν με συνοδεία φρουρών σε αεροπλάνα, λες και είναι κοινοί εγκληματίες, και τα στέλνουν σε χώρες που για αυτά δεν σημαίνουν τίποτα.
Σαφώς και η Βρετανία έχει το δικαίωμα να ακολουθήσει την στάση που έχει επιλέξει. Η απομόνωση όμως και η ξενοφοβία δεν βοηθά καμία χώρα. Ούτε τα εύκολα λόγια που δεν έχουν ουσιαστικό αντίκρισμα βοηθούν κανένα και σίγουρα δεν βοηθούν τους πρόσφυγες της Ουκρανίας, αλλά και κάθε χώρας που βρίσκεται σε παρόμοια κατάσταση. Το μόνο που κάνει είναι να υποτιμά την νοημοσύνη αυτών των ανθρώπων, αλλά και της παγκόσμιας κοινότητας. Είναι μεγάλη ντροπή να παίζονται τέτοια παιχνίδια στην πλάτη αμάχων.
*Διδάκτωρ του Παν/μίου του Birmingham.