Γράφει ο Ευάγγελος Πάλλας | Η ελευθερία είναι πάντα η ελευθερία για κείνον που σκέφτεται διαφορετικά, ενώ όταν γίνεται προνόμιο, παύει να είναι ελευθερία. Σήμερα στην Ελλάδα η ελευθερία του λόγου τείνει να συρρικνωθεί στους οπαδούς του καθεστώτος και στους απολογητές του χρήματος.
Υπάρχει μια γλώσσα με πολλές φωνές, δηλαδή μια πολυφωνική μονογλωσσία.
Αυτή η διαδικασία συρρίκνωσης των δημοκρατικών ελεύθερων συντελείται, όχι με ανοιχτή και ωμή βία, αλλά με τρόπο αυτόματο από τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς ενσωμάτωσης ή αποκλεισμού των μη αρεστών ιδεών.
Ο καθεστωτικός πολιτισμός των ΜΜΕ κυριαρχεί σήμερα, με αποτέλεσμα να λειτουργεί ο καθένας σαν αστυνόμος του εαυτού του, αλλά και των άλλων.
Την παραγωγή και την διοχέτευση αυτού του «πολιτισμού» έχει αναλάβει ένα ιερατείο διανοουμένων και δημοσιογράφων.
Έτσι μέσα από το ελεγχόμενο τοπίο μετάδοσης μηνυμάτων, και από λειτουργίες της ψυχαγωγίας, της διασκέδασης και της ενημέρωσης εκπαιδεύονται οι πολίτες με τις «αξίες», τα πρότυπα και τους κώδικες του συστήματος.
Τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα η βαριά βιομηχανία της ενημέρωσης αποτελούν τα μοντέλα προπαγάνδας της ιδεολογίας του χρήματος. Η βάση αυτής της ιδεολογίας είναι ο ολοκληρωτισμός της αγοράς. Η βαριά βιομηχανία της ενημέρωσης, ως οικονομική συγκρότηση προσανατολισμένη στο κέρδος και ως εξουσία πολιτικά διαπλεκόμενη αντανακλά τη δικτα¬τορία της αγοράς στο επίπεδο της πληροφόρησης.
Ο λόγος των ΜΜΕ είναι ο λόγος της κυριαρχίας και της ενσωμά¬τωσης. Για να εκπληρωθεί, όμως, αυτός ο ρόλος μέσα σε έναν κόσμο έντονων οικονομικών ανισοτήτων, κοινωνικών αδικιών και σφοδρών ταξικών αντιθέσεων απαιτείται ένα καλοδουλεμένο σύστημα προπαγάνδας. Τα ΜΜΕ αποτελούν τους διαύλους και τα φίλτρα αυτής της προπαγάνδας. Η πληροφόρηση φιλτράρεται και οι αντίπαλες αντιλήψεις περιθωριο¬ποιούνται.
Προβάλλονται συστηματικά και διογκώνονται τα μηνύματα των κυρίαρχων ιδιωτικών συμφερόντων και του πολιτικού κατεστημένου. Οι πρώτες ύλες των ειδήσεων περνούν «μέσα από δραστικά φίλτρα που αφήνουν μόνο το καθορισμένο υπόλειμμα που αρμόζει να δημοσιευτεί» (Τσόμσκι).
Σήμερα που επιβάλλεται και κυριαρχεί ο ιμπεριαλιστικός αυτοκρατορικός λόγος αυτή η προπαγανδιστική λογική των «φίλτρων» της ενημέρωσης και του διαλόγου φτάνει στα έσχατα όριά της. Φυσικά αυτά τα προπαγανδιστικά «φίλτρα» για να γίνουν πιο αποτελεσματικά πρέπει να ντυθούν με ηθικά αποδεκτά ρούχα.
ΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ μέσα στην οποία ζούμε, κυκλοφορεί μια απειλή γενικού εκβιασμού που απλώνεται σε κάθε σπίτι κι αδυνατούμε να την αντιμετωπίσουμε. Οι επιπτώσεις απ’ αυτό τον εκβιασμό είναι ποικίλες: Το κυριότερο είναι η τρομοκράτηση του πολίτη, ο οποίος στέκει ανήμπορος και αμήχανος μπροστά στο βομβαρδισμό των εικόνων και των λόγων της ραδιοτηλεοπτικής αγυρτείας. Ο Σενέκας έλεγε ότι το να μπορεί κάποιος να σταματά, ν’ ακινητεί και να μένει με τον εαυτό του είναι ένδειξη πνεύματος ισορροπημένου.
Είναι η δημοσιογραφία, που λιβανίζει το μονόλογο, που ανεβοκατεβάζει ινδάλματα και δημιουργεί ανθρώπινα ψυχολογικά κράματα, τα οποία, σε τελευταία ανάλυση, αντιστρατεύονται την πίστη σε ήθη και αξίες. Είναι λάθος να αποδεχόμαστε και να ικανοποιούμαστε με σχήματα προκατασκευασμένα, που είναι προϊόντα μιας αγοράς, όπου κυριαρχεί το αλισβερίσι των ιδεών.
Όταν κρατάς ένα μολύβι στο χέρι ή έχεις τον προσωπικό υπολογιστή μπροστά σου κι έχεις στη διάθεσή σου καθημερινά ένα χώρο στην εφημερίδα, είναι μια μεγάλη υπόθεση. Έχεις δύναμη, αλλά και υποχρεώσεις. Πρέπει να έχεις το θάρρος να πεις την αλήθεια. Το θάρρος και την εντιμότητα ν’ αρνηθείς να γίνεις στιλβωτής μιας φασματικής υμνολογίας, που μόνο οικονομικά κέρδη αποφέρει. Χρειάζεται τελικά ήθος. Γιατί αν το έχεις και το απεμπολήσεις, ύστερα είναι αναμφισβήτητο ότι χάνεις ακόμα και τη γεύση του…
Τα αστικά ΜΜΕ αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο του μηχανισμού επιβολής της πολιτικής και της ιδεολογίας της πλουτοκρατίας στο λαό. Αυτή λειτουργεί δίπλα και παράλληλα με τα κόμματά της.
«Δεν είναι τυχαίο/ που το ξημέρωμα κάθε μέρας
Αρχίζει με το λάλημα του πετεινού
που μαρτυράει από παλιά/μια προδοσία».
(Μπρεχτ)