Του Νίκου Αλεξάτου
Πληθαίνουν οι εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός και εξεύρεση διπλωματικής λύσης στο Ουκρανικό και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, ενώ η κυβέρνηση και ο στρατός των ΗΠΑ επικοινώνησαν με τους Ρώσους ομολόγους τους προκειμένου να συζητήσουν διεξόδους από τη στρατιωτική σύγκρουση της Ρωσίας με την Ουκρανία.
Ενώ μέχρι πρότινος την πρωτοβουλία ανάληψης διπλωματικών επαφών είχαν αναλάβει οι ηγέτες των τριών μεγαλύτερων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, με την τελευταία μάλιστα να παρουσιάζει και συγκεκριμένο σχέδιο τεσσάρων σημείων. Τώρα η πίεση προς αυτήν την κατεύθυνση μεταφέρεται μέσα στις ίδιες τις ΗΠΑ.
Μετά την επισήμανση του καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του πανεπιστημίου της Τζορτζτάουν, Τσάρλς Κάπτσαν, σύμβουλο των προέδρων Κλίντον και Ομπάμα και μέλος του think tank «Council of Foreign Relations», που κάλεσε προχτές τις ΗΠΑ να επιδείξουν σύνεση, να πιέσουν το Κίεβο να αναθεωρήσει τους στρατιωτικούς του στόχους και να το προετοιμάσουν να δεχτεί εδαφικές απώλειες προκειμένου να γίνει ειρήνη. Μετά την πρόταση του Ρίτσαρντ Χάας, επικεφαλής του ίδιου think tank, που πριν από μερικές μέρες επισήμανε την ανάγκη εγκατάλειψης κάθε ρητορείας περί ανατροπής του Βλαντίμιρ Πούτιν στη Ρωσία καθώς και την ανάγκη εξεύρεσης λύσης μιας και η παρατεταμένη σύγκρουση με τη Μόσχα, έστω δι’ αντιπροσώπου θα είχε αρνητικές συνέπειες στην αντιμετώπιση της πολύπλευρης παγκόσμιας κρίσης, πρώτα απ’ όλα όμως θα πήγαινε με μοιραίο τρόπο πίσω κάθε προσπάθεια ανάσχεσης της υπερθέρμανσης του πλανήτη ενώ θα μπορούσε να οδηγήσει και σε εξελίξεις όπως ο πυρηνικός εξοπλισμός του Ιράν και η περαιτέρω αναβάθμιση του πυρηνικού οπλοστασίου της Βόρειας Κορέας, ήρθαν προχτές οι New York Times, ένα από τα μέσα ενημέρωσης με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως, με τη στήλη τους Editorial Board, που παραδοσιακά απηχεί τις απόψεις των ελίτ της ανατολικής ακτής των ΗΠΑ, να καλέσουν τον πρόεδρο Μπάιντεν να αναθεωρήσει την πολτική του στο Ουκρανικό.
Σε ένα άρθρο γνώμης λοιπόν οι εκδότες της εφημερίδας ζητούν απερίφραστα από τον Μπάιντεν και τη Δύση να δείξουν στον Ζελένσκι ποια είναι τα όρια, να συνειδητοποιήσουν πως μια μακρόχρονη και ολοκληρωτική σύγκρουση με τη Ρωσία είναι ενάντια στα συμφέροντα του δυτικού κόσμου.
Χωρίς να ξεχνιέται πως πρέπει να καταδειχθεί στον Πούτιν ποιες είναι οι συνέπειες της επεκτατικής και ρεβανσιστικής πολιτικής του και ότι απέναντι σε αυτές η Δύση και το ΝΑΤΟ μπορεί να αντισταθεί, είναι απαραίτητη η επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων όσο οδυνηρή κι αν αποβεί αυτή η διαπραγμάτευση.
Οι συντάκτες φέρνουν μαζί το ζήτημα της επιπλέον βοήθειας, ύψους 40 δισ. δολαρίων, των ΗΠΑ προς το Κίεβο με τις εκτιμήσεις της επικεφαλής διευθύντριας του εθνικού προγράμματος πληροφοριών των ΗΠΑ (DNI) Άβριλ Χέινς, η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ χτύπησε καμπανάκι λέγοντας πως η συνέχιση επί μακρόν της σύγκρουσης θα έχει πραγματικά απρόβλεπτες συνέπειες.
Και αναρωτιούνται: έχει η Ουάσιγκτον σχέδιο; Ποιο είναι αυτό; Να επιτευχθεί μια ειρήνη στην Ουκρανία, με την τελευταία να παραμένει κυρίαρχο κράτος και με τις ΗΠΑ να έχουν καταστήσει δυνατές μιας κάποιας μορφής σχέσεις με τη Ρωσία; Ή να διεξάγουν έναν μακροχρόνιο πόλεμο φθοράς; Θέλουν οι ΗΠΑ να αποσταθεροποιήσουν και να ανατρέψουν τον Πούτιν; Θέλουν να τον φέρουν σε διεθνές δικαστήριο ως εγκληματία πολέμου; Η διατύπωση των ερωτημάτων προφανώς καταδεικνύει την προτίμηση των συντακτών στο πρώτο ενδεχόμενο, αυτό των διαπραγματεύσεων και της ειρήνης, ενώ ουσιαστικά αποτελεί σκληρή κριτική στη πολιτική Μπάιντεν, τον οποίο κατηγορούν πως δεν έχει σαφή στόχο. Και αυτό την ώρα που οι ΗΠΑ μαστίζονται από τον πληθωρισμό ενώ η ΕΕ έχει φτάσει σε ένα από τα πιο ασταθή σημεία της ιστορίας της, με επίσης πολλαπλές κρίσεις ενότητας, πληθωρισμού, ενέργειας, ακόμα και εφοδιασμού.
Το σχέδιο της Ρωσίας
Από την άλλη πλευρά τώρα, φαίνεται καθαρά ποιο είναι σε γενικές γραμμές το σχέδιο του ρωσικού επιτελείου. Και αυτό είναι που οδηγεί σε εκκλήσεις για αναδίπλωση στη Δύση. Πέρα από την οικονομική κατάσταση που διαμορφώνεται στην Ευρώπη, όπου για παράδειγμα στη Γερμανία η ανασφάλεια και ο φόβος βαθιάς ύφεσης διαπερνά τον πληθυσμό, από τις φτωχογειτονιές του Ρουρ μέχρι τα σαλόνια των βιομηχάνων, έρχονται και οι στρατιωτικές εξελίξεις να καταδείξουν ποια είναι η στρατηγική της Μόσχας.
Ο ρωσικός στρατός ενώ εξασφάλιζε τις περιοχές που ελέγχονταν από τις Λαϊκές Δημοκρατίες στο Ντονμπάς και δημιουργούσε νωρίς μια ζώνη προστασίας γύρω από την Κριμαία θέτοντας υπό έλεγχο το μεγαλύτερο μέρος της ουκρανικής ακτής στη Μαύρη Θάλασσα, εφάρμοσε μια κλασική τακτική αντιπερισπασμού: κινήθηκε με μονάδες στην κατεύθυνση του Κίεβου και του Χάρκοβου. Εκεί δέσμευσε πολλές αξιόμαχες δυνάμεις του ουκρανικού στρατού, τις έφθειρε ενώ ταυτόχρονα δημιουργούσε όρους ευνοϊκούς στο νότιο και το ανατολικό μέτωπο. Όταν ο σκοπός στο νότο επετεύχθη οι Ρώσοι υποχώρησαν από εκεί. Με τις ουκρανικές δυνάμεις να έχουν προφανώς πεπερασμένες υλικές και έμψυχες δυνατότητες διεξήγαγε έναν διμέτωπο αγώνα που κατέληξε στην πλήρη κατάληψη της Μαριούπολης και στον αφανισμό του ναζιστικού Τάγματος Αζόφ.
Αυτή τη στιγμή οι ουκρανικές δυνάμεις στο μέτωπο του Ντονμπάς δέχονται σε όλη τη γραμμή σφυροκόπημα πυροβολικού και αεροπορίας που προλειαίνει το έδαφος για την τελική επίθεση των Ρώσων, ενώ από δύο πλευρές, βόρεια και νότια, στη γραμμή άμυνας των Ουκρανών στο Ντονμπάς δημιουργούνται ρωσικά προγεφυρώματα με στόχο τη δημιουργία κλοιού και την τελική διάσπαση των γραμμών άμυνας ενώ η προώθηση στρατευμάτων προετοιμάζει την επιχείρηση περικύκλωσης του ουκρανικού στρατού στο πεδίο αυτό. Αυτές είναι και οι σημαντικότερες δυνάμεις του Κιέβου.
Ταυτόχρονα ο ουκρανικός στρατός φαίνεται να πάσχει σοβαρά από εφεδρείες καθώς πληροφορίες φέρουν μονάδες τοπικών στρατιωτικών σχηματισμών από τα μετόπισθεν να μεταφέρονται στο μέτωπο. Αυτές οι μονάδες σχηματίστηκαν για να προστατεύουν τις περιοχές τους και όχι για να πολεμήσουν κατά μέτωπο εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τους τομείς ευθύνης τους και αποτελούνται κατά πολύ από άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας. Τέλος ο ανεφοδιασμός με υλικά και καύσιμα πάσχει μιας και η ρωσική αεροπορία και το πυροβολικό έχουν πλήξει καίρια διυλιστήρια, δρόμους, γέφυρες και σιδηροδρομικές γραμμές σε όλη την ουκρανική επικράτεια, ενώ πολύ στρατιωτικό υλικό καταστρέφεται σε αποθήκες και καθ΄ οδόν.
Η έλλειψη καυσίμων γίνεται αισθητή και στον άμαχο πληθυσμό, ενώ ο Ζελένσκι υπέγραψε διατάγματα περιορισμού των συνδικαλιστικών ελευθεριών και των εργασιακών δικαιωμάτων με την πρόφαση της έκτακτής πολεμικής κατάστασης. Αυτά όμως μόνο επιπλέον υποστήριξη στο καθεστώς δεν εγγυώνται.