Του Βαγγέλη Τριάντη
Δύο εκθέσεις του Σώματος Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ) οι οποίες σχετίζονται με τον πρωταγωνιστή της υπόθεσης Novartis και αναπληρωτή κοσμήτορα και καθηγητή της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) Νίκο Μανιαδάκη δημοσιεύει αποκλειστικά το Documento.
Η πρώτη έκθεση αφορά τα έργα και τις ημέρες του Ν. Μανιαδάκη όταν ήταν διοικητής στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ) Κρήτης και ειδικότερα την προμήθεια ιατρικού υλικού σε τιμές μέχρι και 305% υψηλότερες σε σχέση με τις αντίστοιχες σε άλλα νοσοκομεία. Η δεύτερη αφορά την εταιρεία Χριστίνα Φαρμάκη και Σία η οποία ανήκε στον Ν. Μανιαδάκη και στη σύζυγό του και το κατά πόσο αυτό δημιουργούσε ασυμβίβαστο με την ιδιότητά του ως καθηγητή της ΕΣΔΥ. Ο Ν. Μανιαδάκης για μια ακόμη φορά απασχολεί τις ελεγκτικές αρχές και για υποθέσεις άσχετες με τη Novartis, που έχουν να κάνουν όμως με τη μέχρι τώρα προσωπική του διαδρομή.
Τον Φεβρουάριο του 2016 έφτασε στα γραφεία του ΣΕΕΔΔ στη Συγγρού μια καταγγελία αναφορικά με τον Ν. Μανιαδάκη. Η καταγγελία αφορούσε την προμήθεια ιατρικού υλικού στο ΠΑΓΝΗ σε τιμές υψηλότερες από αυτές της αγοράς την περίοδο που ο κ. Μανιαδάκης ήταν διοικητής του νοσοκομείου.
Ο επικεφαλής του ΣΕΕΔΔ, καθηγητής Νομικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) Δημοσθένης Κασσαβέτης έδωσε εντολή να διερευνηθεί το περιεχόμενο των καταγγελιών. Κατά πόσο δηλαδή επί των ημερών του Ν. Μανιαδάκη το ΠΑΓΝΗ είχε προμηθευτεί όντως ιατρικό υλικό σε υπερβολικές τιμές. Οι ελεγκτές του ΣΕΕΔΔ ζήτησαν από το ΠΑΓΝΗ στοιχεία αναφορικά με τις σχετικές συμβάσεις. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην έκθεση ελέγχου του ΣΕΕΔΔ, το ΠΑΓΝΗ δεν χορήγησε πλήρη στοιχεία διότι δεν κατέστη δυνατό λόγω… βλάβης του server. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην απάντηση που απέστειλαν προς το ΣΕΕΔΔ, σε ό,τι αφορά τα έτη πριν από το 2008 «είναι αδύνατη η εξαγωγή στοιχείων, ο server για τα στοιχεία παρελθόντων ετών έχει ανεπανόρθωτη βλάβη και έχει αποσταλεί στην εταιρεία Unisystems η οποία μας ενημερώνει ότι είναι αδύνατη η αποκατάσταση της βλάβης», μολονότι όφειλε να διατηρεί τα πρακτικά των επιτροπών προμήθειας–παραλαβής επί 20ετία.
Επιπλέον οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι υπάρχουν ενδείξεις πιθανής επιβάρυνσης του δημοσίου από τις συμβάσεις προμήθειας χειρουργικών ραμμάτων το 2006. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι τιμές προμήθειας σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν έως και 305% ακριβότερες σε σχέση με τις αντίστοιχες τιμές προμήθειας άλλου νοσοκομείου. Γεγονός που εγείρει πολλά ερωτήματα.
«Ωστόσο προκύπτουν ενδείξεις ενδεχόμενης επιβάρυνσης του δημοσίου, καθόσον σε συμβάσεις προμήθειας χειρουργικών ραμμάτων έτους 2006 του ΠΑΓΝΗ που ανευρέθησαν και απεστάλησαν από το νοσοκομείο (χωρίς όπως προαναφέρθηκε να χορηγηθούν επαρκή στοιχεία, διαγωνιστική διαδικασία κ.λπ.) οι συμβατικές τιμές προμήθειας παρουσιάζονται σε ορισμένες περιπτώσεις υψηλότερες έως και 305% σε σχέση με τις συμβατικές τιμές προμήθειας άλλου νοσοκομείου (Σύρου), για είδη που αναφέρονται με τον ίδιο κωδικό, κατά την ίδια χρονική περίοδο και από την ίδια προμηθεύτρια εταιρεία» επισημαίνεται χαρακτηριστικά στην έκθεση ελέγχου του ΣΕΕΔΔ.
Να σημειωθεί ότι ο Ν. Μανιαδάκης την περίοδο που ήταν διοικητής στο ΠΑΓΝΗ είχε απασχολήσει την Εισαγγελία Πρωτοδικών Ηρακλείου για δύο ακόμη υποθέσεις, όπως αναφέρεται στην έκθεση ελέγχου του ΣΕΕΔΔ. Η πρώτη δικογραφία είχε να κάνει με «υπόθεση ρύπανσης και υποβάθμισης του περιβάλλοντος» και η δεύτερη με «καθυστέρηση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών». Επίσης είχε άλλη μία μήνυση σε βάρος του για «παράβαση καθήκοντος». Ωστόσο και στις δύο περιπτώσεις ο Ν. Μανιαδάκης αθωώθηκε, ενώ η μήνυση απορρίφθηκε από τον εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Ηρακλείου.
Η δεύτερη καταγγελία και η ΕΣΔΥ
Αυτή όμως δεν ήταν η μοναδική καταγγελία σε βάρος του Ν. Μανιαδάκη. Τον Ιούλιο του 2017 έφτασε στο ΣΕΕΔΔ μία ακόμη καταγγελία αναφορικά με τη συμμετοχή του σε ετερόρρυθμη εταιρεία και κατά πόσο αυτό δημιουργούσε ασυμβίβαστο με τη συμμετοχή του στην ΕΣΔΥ ως αναπληρωτή κοσμήτορα. Πρόκειται για την εταιρεία Χριστίνα Φαρμάκη και Σία ΕΕ, για την οποία το Hot Doc είχε αποκαλύψει το 2012 ότι ανήκε στον Ν. Μανιαδάκη και στη σύζυγό του και γνωστή τραγουδίστρια
Χριστίνα Φαρμάκη. Από την έρευνα των ελεγκτών του ΣΕΕΔΔ προέκυψε ότι πράγματι ο Ν. Μανιαδάκης συμμετείχε στη συγκεκριμένη εταιρεία, η οποία άρχισε να λειτουργεί το 2007 και σταμάτησε τον Οκτώβριο του 2012. Ο Ν. Μανιαδάκης κατείχε το 90% των μετοχών της εταιρείας και το υπόλοιπο 10% ανήκε στη σύζυγό του. Η εταιρεία δεν φαίνεται να έλαβε κάποιο έργο από την ΕΣΔΥ. Ωστόσο, όπως είχε αποκαλύψει το Hot Doc στις 6 Σεπτεμβρίου του 2012, η εταιρεία φέρεται να είχε συνάψει αρκετές συμφωνίες με φαρμακοβιομηχανίες που αφορούσαν διάφορα έργα μελέτης. Μέσω της εταιρείας ο Ν. Μανιαδάκης φέρεται να έχει εισπράξει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ από φαρμακοβιομηχανίες είτε υπογράφοντας συμβάσεις έργων είτε παρέχοντας υπηρεσίες επί πληρωμή.
Δεν υφίσταται θέμα για τους καθηγητές της ΕΣΔΥ
Προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο η συμμετοχή του Ν. Μανιαδάκη στη συγκεκριμένη εταιρεία δημιουργούσε ασυμβίβαστο στην ΕΣΔΥ, το 2012 πραγματοποιήθηκε ένορκη διοικητική εξέταση. Το σχετικό πόρισμα υποβλήθηκε στο συμβούλιο των καθηγητών της ΕΣΔΥ από τριμελή επιτροπή η οποία είχε αναλάβει τη διερεύνηση του θέματος. Η συγκεκριμένη επιτροπή έκρινε ότι δεν υπήρξε ασυμβίβαστο καθώς ο Ν. Μανιαδάκης είχε ιδιότητα ετερόρρυθμου εταίρου στην εταιρεία και «συνεπώς δεν απέκτησε την εμπορική ιδιότητα». Την ιδιότητα αυτή, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο πόρισμα της ΕΣΔΥ, αποκτά μόνο ο ομόρρυθμος εταίρος της εταιρείας. Στην προκειμένη δηλαδή περίπτωση η σύζυγος του Ν. Μανιαδάκη. Επομένως για την ΕΣΔΥ, εφόσον ο Ν. Μανιαδάκης δεν ήταν ομόρρυθμος εταίρος, δεν προέκυπτε ασυμβίβαστο.
«…Η συμμετοχή καθηγητή της ΕΣΔΥ σε ετερόρρυθμη εταιρεία, ενώ καταρχήν δεν απαγορεύεται, δεν θα πρέπει να γίνεται υπό συνθήκες που ο ετερόρρυθμος εταίρος ενεργεί ως εκπρόσωπος και διαχειριστής της εταιρείας, γιατί τότε μεταπίπτει σε καθεστώς ομόρρυθμου εταίρου και αποκτά τη μη επιτρεπόμενη εμπορική ιδιότητα του εμπόρου» αναφερόταν στο πόρισμα της ΕΣΔΥ. Μάλιστα η τριμελής επιτροπή κατέληγε ότι «…κατά την άποψή μας θεωρούμε ότι δεν υφίσταται μείζον ζήτημα και το θέμα θα πρέπει να θεωρείται λήξαν». Με λίγα λόγια για την ΕΣΔΥ κάθε καθηγητής της σχολής μπορεί να ιδρύει εταιρεία μαζί με τη σύζυγό του και να αποκτά εισοδήματα, αρκεί να μην έχει την ιδιότητα του ομόρρυθμου εταίρου. Ως προς το αν η οικογένεια του καθηγητή της σχολής μπορεί να έχει έσοδα από τη δραστηριότητα αυτής της εταιρείας και μάλιστα από φαρμακευτικές εταιρείες οι οποίες συνεργάζονται με την ΕΣΔΥ δεν υφίσταται ζήτημα.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν στην έκθεσή τους οι ελεγκτές του ΣΕΕΔΔ, οι διενεργούντες την ΕΔΕ δεν διερεύνησαν «εάν ο Νί- κος Μανιαδάκης στο διάστημα από τον διορισμό του και μέχρι τη λήξη της εταιρείας είχε ενεργήσει ως εκπρόσωπος της εταιρείας, οπότε και θα αποκτούσε την ιδιότητα του ομόρρυθμου εταίρου και συνεπώς τη μη επιτρεπόμενη εμπορική ιδιότητα του εμπόρου». Γεγονός που εγείρει πολλά ερωτήματα για τον τρόπο με τον οποίο κινήθηκε η τριμελής επιτροπή της ΕΣΔΥ.
Στο υπουργείο Υγείας και στον εισαγγελέα Εφετών
Να σημειωθεί ότι οι εκθέσεις ελέγχου του ΣΕΕΔΔ έχουν ήδη διαβιβαστεί στον αρμόδιο εισαγγελέα Εφετών προκειμένου να διαπιστώσει αν υπάρχουν τυχόν ποινικές ευθύνες. Την ίδια ώρα η έκθεση που αφορά την ΕΣΔΥ έχει διαβιβαστεί και στο υπουργείο Υγείας «προκειμένου να εξετάσει τη δυνατότητα διενέργειας ελέγχου ως προς τυχόν άσκηση από τον Νίκο Μανιαδάκη, ετερόρρυθμο εταίρο της εταιρείας Χριστίνα Φαρμάκη και Σία ΕΕ, κατά το διάστημα από τον διορισμό του μέχρι και τη λύση της εταιρείας, πράξεων διαχείρισης/εκπροσώπησης αυτής και της ως εκ τούτου απόκτησης της ιδιότητας του εμπόρου, ασυμβίβαστης με την ιδιότητα του καθηγητή της ΕΣΔΥ».