Οι ηγέτες της Συνόδου Κορυφής συμφώνησαν να αγοράσουν από κοινού φυσικό αέριο σε μια προσπάθεια να χρησιμοποιηθεί η συλλογική ισχύς της αγοράς για να μειωθούν οι τιμές.
Η Ισπανία και η Πορτογαλία κέρδισαν στη Σύνοδο Κορυφής της Παρασκευής το δικαίωμα να λάβουν προσωρινά, μονομερή μέτρα που ενδέχεται να παραβιάσουν τους κανόνες της ΕΕ για αγορά ηλεκτρικής ενέργειας σε μια προσπάθεια να αμβλύνουν την πίεση στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας.
Η απόφαση ελήφθη στο τέλος μιας μακροχρόνιας Συνόδου Κορυφής των ηγετών της ΕΕ, όπου το θέμα της ενέργειας- πώς την αγοράζει η ΕΕ και πόσα πληρώνει για αυτήν- έκανε τους ηγέτες να συζητούν μέχρι αργά την Παρασκευή.
«Η Ιβηρική χερσόνησος έχει μια πολύ ιδιαίτερη κατάσταση… με υψηλό φορτίο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και με πολύ λίγες διασυνδέσεις», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην τελική συνέντευξη Τύπου, τονίζοντας ότι αυτές οι ιδιαιτερότητες οδηγούν σε εξαιρετικά υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην περιφέρεια.
Σύμφωνα με τα τελικά συμπεράσματα που εγκρίθηκαν από τους ηγέτες της ΕΕ στη Σύνοδο Κορυφής, η Επιτροπή «θα αξιολογήσει επειγόντως τη συμβατότητα των έκτακτων προσωρινών μέτρων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη». Οι Βρυξέλλες θα διασφαλίσουν ότι οι κυβερνήσεις της ΕΕ δεν θα εκμεταλλευτούν αθέμιτα τα μέτρα που θα υιοθετήσουν.
Οι ηγέτες συμφώνησαν επίσης, για πρώτη φορά, να αγοράσουν από κοινού φυσικό αέριο σε μια προσπάθεια να χρησιμοποιήσουν τη συλλογική τους δύναμη στην αγορά για να μειώσουν τις τιμές.
Το τρέχον σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ συνδέει την τιμή της ενέργειας στο πιο ακριβό καύσιμο που απαιτείται για την κάλυψη της ζήτησης. Τον τελευταίο καιρό, αυτό ήταν το φυσικό αέριο και αυτό οδήγησε σε σταθερά υψηλές τιμές ενέργειας. Η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο λόγω των κινήσεων της Ευρώπης να περιορίσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία, έναν βασικό προμηθευτή ενέργειας στην ήπειρο.
Ορισμένοι ηγέτες, ειδικά εκείνοι από τη Νότια Ευρώπη, πίεζαν στη Σύνοδο Κορυφής για πιο μόνιμες αλλαγές στη δομή της αγοράς —όπως η «αδέσμευση» του φυσικού αερίου από την αγορά ή η επιβολή ανώτατου ορίου στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας ή του φυσικού αερίου. Ωστόσο, αυτές οι προσπάθειες αντιμετώπισαν αδιάκοπη αντίθεση από χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, οι οποίες είναι σθεναρά κατά των παρεμβάσεων στην αγορά.
Δεδομένου ότι η εξεύρεση μόνιμης λύσης για ολόκληρο το μπλοκ αποδείχθηκε αδύνατη, η Μαδρίτη και η Λισαβόνα πίεσαν για προσωρινή ώστε να εισαγάγουν κάποια μέτρα από μόνες τους. Σε κοινή συνέντευξη Τύπου, ο Πορτογάλος Πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα και ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ δήλωσαν «ικανοποιημένοι» με το αποτέλεσμα των συνομιλιών, προσθέτοντας ότι θα παρουσιάσουν τα εθνικά τους μέτρα την επόμενη εβδομάδα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εξετάσει τώρα πώς λειτουργεί η ενεργειακή αγορά του μπλοκ, προσπαθώντας να βρει πιο μόνιμες λύσεις μέχρι τον Μάιο του 2022.