Στο κατώφλι του 2026, έτος κατά το οποίο η Κρήτη θα φέρει τον τίτλο της «Ευρωπαϊκής Περιφέρειας Γαστρονομίας», η μάχη για την ανάδειξη της τοπικής ταυτότητας μεταφέρεται και στο ψηφιακό πεδίο. Με την προθεσμία να εκπνέει στο τέλος του έτους, η Περιφέρεια απευθύνει κάλεσμα στις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου να αναδείξουν την κρητική διατροφή μέσα από τον διεθνή διαγωνισμό «TOP FOODIE WEBSITES 2026», γεφυρώνοντας την αυθεντική εμπειρία με τη σύγχρονη τεχνολογία.

Καθώς η παγκόσμια τουριστική και γαστρονομική σκηνή στρέφεται ολοένα και περισσότερο προς τις ψηφιακές πλατφόρμες για την αναζήτηση εμπειριών, η Κρήτη επιχειρεί να κατοχυρώσει τη θέση της στον παγκόσμιο ψηφιακό χάρτη. Η πρωτοβουλία αυτή δεν αποτελεί απλώς έναν διαγωνισμό τεχνολογικής αρτιότητας, αλλά μια στρατηγική κίνηση εξωστρέφειας, με στόχο να «σερβίρει» την κουλτούρα του νησιού σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Η πρόσκληση συμμετοχής, η οποία λήγει την 31η Δεκεμβρίου 2025, απευθύνεται σε δημιουργούς, επαγγελματίες και φορείς που διαχειρίζονται websites, εφαρμογές ή blogs, τα οποία λειτουργούν ως πρεσβευτές της κρητικής γαστρονομίας.

Από το χωράφι στην οθόνη: Αναζητώντας τη βιωματική εμπειρία

Ο διαγωνισμός, ο οποίος συνδιοργανώνεται από την Περιφέρεια Κρήτης, την Εκπαιδευτική – Αναπτυξιακή «ΠΛΟΗΓΟΣ» και το Ινστιτούτο IGCAT, θέτει ψηλά τον πήχη της ποιότητας. Ζητούμενο δεν είναι η απλή παράθεση πληροφοριών, αλλά η ανάδειξη πλατφορμών που προσφέρουν στον επισκέπτη μια σύγχρονη και αυθεντική ματιά στον γαστρονομικό πλούτο του νησιού.

Η επιτροπή αναζητά ψηφιακά εργαλεία που προβάλλουν τον πολυδιάστατο χαρακτήρα της κρητικής διατροφής. Στο «μενού» των κριτηρίων περιλαμβάνονται ιστοσελίδες που αναδεικνύουν γευσιγνωσίες, γαστρονομικές και οινικές διαδρομές, καθώς και επισκέψεις σε χώρους πρωτογενούς παραγωγής, όπως αγροκτήματα και οινοποιεία. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη σύνδεση της γεύσης με την εκπαίδευση και τον πολιτισμό, μέσω της προβολής μαθημάτων μαγειρικής, παραδοσιακών συνταγών, αλλά και μουσείων ή αξιοθέατων που συνδέονται άρρηκτα με τη διατροφική κληρονομιά.

Η γαστρονομία ως πολιτισμικό αποτύπωμα

Η φιλοσοφία πίσω από τη δράση «TOP FOODIE WEBSITES 2026» υπερβαίνει τη στενή έννοια της γεύσης. Όπως επισημαίνεται, η κρητική γαστρονομία αντιμετωπίζεται ως ένα κράμα Ιστορίας, Πολιτισμού και βιώματος. Σε αυτό το πλαίσιο, ενθαρρύνεται η συμμετοχή πλατφορμών που προωθούν βιωματικές εμπειρίες χειροτεχνίας, καθώς και αγορές ή εκθέσεις τροφίμων και οίνου, συνθέτοντας το παζλ της τοπικής ταυτότητας.

Οι ενδιαφερόμενοι που επιθυμούν να διεκδικήσουν μια διάκριση σε διεθνές επίπεδο, καλούνται να υποβάλουν τις συμμετοχές τους άμεσα, μέσω της ειδικής φόρμας που διατίθεται στην ιστοσελίδα της «ΠΛΟΗΓΟΣ» (ibo.crete.gov.gr).

Η πρωτοβουλία αυτή έρχεται να υπενθυμίσει πως σε έναν κόσμο που ψηφιοποιείται ταχύτατα, η παράδοση δεν αρκεί να υπάρχει· πρέπει και να επικοινωνείται. Η Κρήτη, ως Ευρωπαϊκή Περιφέρεια Γαστρονομίας για το 2026, φαίνεται αποφασισμένη να αξιοποιήσει κάθε διαθέσιμο εργαλείο για να αφηγηθεί την ιστορία της στο παγκόσμιο κοινό.

Η διαχείριση του ορεινού πλούτου της Κρήτης, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του φυσικού κεφαλαίου του νησιού, εισέρχεται σε μια κρίσιμη φάση επαναπροσδιορισμού. Η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Σαμαριάς και Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Κρήτης του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να ανοίξει τον φάκελο της «Βιώσιμης Ανάπτυξης», επιχειρώντας να γεφυρώσει την απόσταση ανάμεσα στην περιβαλλοντική προστασία και την οικονομική δραστηριότητα.

Σε μια περίοδο όπου οι ορεινοί όγκοι δέχονται πολλαπλές πιέσεις —από την κλιματική αλλαγή έως τις άναρχες παρεμβάσεις— η ανάγκη για έναν συγκροτημένο σχεδιασμό φαντάζει επιτακτική. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) διοργανώνει μια στοχευμένη δράση στα Χανιά, θέτοντας επί τάπητος το ζήτημα της συνύπαρξης ανθρώπου και φύσης στα υψόμετρα της Κρήτης.

Στρογγυλή τράπεζα για τις προκλήσεις του αύριο

Η εκδήλωση, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου 2025 και ώρα 09:30 στο Συνεδριακό Κέντρο του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων (ΜΑΙΧ), δεν φιλοδοξεί να είναι άλλη μια τυπική ημερίδα. Η επιλογή της διοργάνωσης συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης υποδηλώνει τη διάθεση για ουσιαστική διαβούλευση και όχι για μονόλογους.

Στόχος είναι η καταγραφή των πραγματικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι ορεινές περιοχές, αλλά και η αναζήτηση κοινών στόχων. Η διαδικασία αυτή αποσκοπεί στην ανάδειξη κρίσιμων θεμάτων που αφορούν το μέλλον του τόπου, επιδιώκοντας να θέσει τις βάσεις για μια συστηματική συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών.

Συνέργειες: Το κλειδί της επιτυχίας

Το κάλεσμα του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. απευθύνεται σε ένα ευρύ φάσμα φορέων, αναγνωρίζοντας ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι υπόθεση των λίγων. Στο τραπέζι του διαλόγου καλούνται να καθίσουν αναπτυξιακοί και περιβαλλοντικοί φορείς, εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, καθώς και μέλη της τοπικής επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Το ζητούμενο είναι η εύρεση της «χρυσής τομής». Πώς μπορεί να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των ορεινών κοινοτήτων χωρίς να υποβαθμιστεί το φυσικό τοπίο; Πώς θα προχωρήσει η ανάπτυξη με σεβασμό στην βιοποικιλότητα; Μέσα από τον ανοιχτό διάλογο, οι διοργανωτές προσβλέπουν στη διατύπωση προτάσεων για συνέργειες και κοινές δράσεις, που θα μετατρέψουν τη θεωρία της βιώσιμης ανάπτυξης σε πράξη.

Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για τη χάραξη μιας ενιαίας στρατηγικής για τους ορεινούς όγκους της Κρήτης, υπενθυμίζοντας πως η προστασία της φύσης και η ευημερία των κατοίκων είναι έννοιες αλληλένδετες και όχι συγκρουόμενες.

Ένα χρονικό προαναγγελθείσας έντασης εκτυλίχθηκε την Τρίτη 16 Δεκεμβρίου στα Χανιά, με τον καλλιτεχνικό και εργατικό κόσμο της πόλης να βρίσκεται επί ποδός. Η παράσταση διαμαρτυρίας που πραγματοποιήθηκε έξω από τα γραφεία της ΔΥΠΑ, με πρωτοβουλία του Σωματείου Επισιτισμού και τη δυναμική συμμετοχή του Μουσικού Συλλόγου Χανίων, των Ιδιωτικών Υπαλλήλων και της Ταξικής Ενότητας των Ξενοδοχοϋπαλλήλων, ανέδειξε το βαθύ χάσμα που χωρίζει τις κυβερνητικές εξαγγελίες από την εργασιακή πραγματικότητα.

Στο επίκεντρο της κινητοποίησης βρέθηκε η αγωνία για την επιβίωση ενός κλάδου που τα τελευταία χρόνια βλέπει τα εργασιακά του δικαιώματα να συρρικνώνονται. Οι εκπρόσωποι των σωματείων, καταθέτοντας υπομνήματα στον διευθυντή της τοπικής υπηρεσίας, έθεσαν επί τάπητος ζητήματα που υπερβαίνουν την απλή γραφειοκρατία και αγγίζουν τον πυρήνα της κοινωνικής πολιτικής: τους αποκλεισμούς από τα επιδόματα και την αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να εφαρμόσει ψηφισμένους νόμους.

Η «μέγγενη» των κριτηρίων και η νομική δεσμευση

Κυρίαρχο θέμα στη συνάντηση με τη διοίκηση της ΔΥΠΑ αποτέλεσαν οι λεγόμενοι «κόφτες» στο Εποχικό Βοήθημα και στα Επιδόματα Ανεργίας. Σύμφωνα με τον Μουσικό Σύλλογο, παρατηρείται μια δραματική μείωση, έτος με το έτος, στον αριθμό των δικαιούχων που λαμβάνουν τελικά την ενίσχυση, ενώ οι απορρίψεις αιτήσεων αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο.

Παράλληλα, τέθηκε το ζήτημα της σύγχυσης που επικρατεί μεταξύ της καταβολής του εποχικού επιδόματος και της δυνατότητας διεκδίκησης του τακτικού επιδόματος ανεργίας, μια πρακτική που τα σωματεία χαρακτηρίζουν «απαράδεκτη». Η απάντηση του διοικητή της υπηρεσίας, αν και αναγνώρισε την ύπαρξη του προβλήματος, περιορίστηκε στην επίκληση της ισχύουσας νομοθεσίας, δηλώνοντας δέσμιος του θεσμικού πλαισίου.

Ψηφιακό κράτος σε «αναμονή»

Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί η καταγγελία για τη μη ενεργοποίηση του δικαιώματος της σποραδικής απασχόλησης χωρίς τη διακοπή της καταβολής του επιδόματος ανεργίας. Πρόκειται για μια ρύθμιση που, αν και έχει ψηφιστεί νομοθετικά ήδη από το 2023, παραμένει ανενεργή στην πράξη.

Η αιτιολογία που προέβαλε η διοίκηση της τοπικής ΔΥΠΑ αφορούσε την μη ολοκλήρωση του συστήματος μηχανογράφησης εδώ και δύο χρόνια. Το γεγονός αυτό σχολιάστηκε σκωπτικά από τους εκπροσώπους των εργαζομένων, οι οποίοι αντέτειναν πως εν μέσω πανηγυρισμών για την ψηφιακή πολιτική της κυβέρνησης, η αδυναμία υλοποίησης μιας ψηφισμένης ρύθμισης ανάγεται τελικά σε ζήτημα έλλειψης πολιτικής βούλησης και όχι τεχνικής ανεπάρκειας.

Στο τραπέζι του διαλόγου τέθηκαν και οι μεγάλες καθυστερήσεις που παρατηρούνται στις απαντήσεις της υπηρεσίας προς τα αιτήματα των εργαζομένων, και δη στις ενστάσεις. Ενώ η υπηρεσιακή πλευρά επικαλέστηκε τον μεγάλο φόρτο εργασίας λόγω του πλήθους των αιτημάτων, τα σωματεία υπέδειξαν ως πραγματική αιτία τη σοβαρή υποστελέχωση της ΔΥΠΑ, η οποία καθιστά δυσχερή την έγκαιρη εξυπηρέτηση των πολιτών.

Κοινό μέτωπο με τους αγρότες

Η κινητοποίηση δεν περιορίστηκε στα γραφεία της ΔΥΠΑ. Μετά την ολοκλήρωση της παρέμβασης, οι μουσικοί και οι ιδιωτικοί υπάλληλοι κατευθύνθηκαν προς τη ΔΟΥ Χανίων, όπου βρισκόταν σε εξέλιξη ο αποκλεισμός της υπηρεσίας από αγρότες, κτηνοτρόφους και μελισσοπαραγωγούς.

Η ένωση των δύο μετώπων διαμαρτυρίας, με τη συμμετοχή και φοιτητών που διαδήλωναν κατά του κρατικού προϋπολογισμού, προσέδωσε στην ημέρα χαρακτηριστικά γενικευμένης κοινωνικής αντίδρασης. Μια συμβολική αλλά και ουσιαστική κίνηση αλληλεγγύης απέναντι σε πολιτικές που, όπως καταγγέλλουν οι φορείς, έχουν αντιλαϊκό πρόσημο.

Ο Μουσικός Σύλλογος Χανίων, κλείνοντας την παρέμβασή του, διαμηνύει πως η κινητοποίηση της Τρίτης δεν ήταν παρά μόνο η αρχή. Με το βλέμμα στραμμένο στην Αθήνα και σε συντονισμό με την Ομοσπονδία, προαναγγέλλονται νέες δράσεις ώστε να μην παγιωθούν οι αποκλεισμοί των συναδέλφων από ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας που χαρακτηρίζεται πλέον «ξηλωμένο και αναποτελεσματικό».

Ακολουθεί το υπόμνημα:

 ΥΠΟΜΝΗΜΑ

Προς τη Διοίκηση της ΔΥΠΑ Χανίων

Ζητήματα επιδότησης ανεργίας, εποχικού βοηθήματος και εφαρμογής της νομοθεσίας για τους εργαζόμενους μουσικούς

Το Παράρτημα Χανίων του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου καταθέτει το παρόν υπόμνημα στο πλαίσιο της κινητοποίησης που πραγματοποιείται την Τρίτη 16 Δεκεμβρίου έξω από τη ΔΥΠΑ Χανίων, μαζί με άλλα εργατικά σωματεία, προκειμένου να αναδείξει τα οξυμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μουσικοί και γενικότερα οι εργαζόμενοι στην Τέχνη και τον Πολιτισμό σε σχέση με την επιδότηση ανεργίας και το ειδικό εποχικό βοήθημα.

1. Γενική κατάσταση – επιδότηση ανεργίας

Ο κλάδος των μουσικών χαρακτηρίζεται από επισφάλεια, έντονη εποχικότητα και ασυνεχή εργασία. Για τους εργαζόμενους αυτούς, τα επιδόματα ανεργίας και τα εποχικά βοηθήματα δεν αποτελούν προνόμιο, αλλά απαραίτητο όρο επιβίωσης.

Παρόλα αυτά, κάθε χρόνο ερχόμαστε αντιμέτωποι με ανεπαρκή επιδόματα περιορισμένης διάρκειας, διαρκώς αυξανόμενους «κόφτες» και περιοριστικές προϋποθέσεις, καθυστερήσεις στην καταβολή της πρώτης δόσης και του δώρου, μαζικούς αποκλεισμούς δικαιούχων, ακόμη και όταν πληρούνται ουσιαστικά οι ίδιες προϋποθέσεις με προηγούμενα έτη. Η εικόνα αυτή επιτείνεται από τη χρόνια υποστελέχωση των υπηρεσιών της ΔΥΠΑ, γεγονός που οδηγεί σε καθυστερήσεις στην εξέταση των αιτήσεων και αφήνει χιλιάδες ανέργους χωρίς κανένα εισόδημα για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

2. Φορολόγηση και προπληρωμένη κάρτα

Επιπλέον, θεωρούμε ιδιαίτερα προβληματικά, τη φορολόγηση του επιδόματος ανεργίας και την επιβολή της προπληρωμένης κάρτας, με δέσμευση του 50% του ποσού και καθορισμό του τρόπου δαπάνης του.

Τα μέτρα αυτά αντιμετωπίζουν τους ανέργους ως «ύποπτους», υπονομεύουν την αξιοπρέπειά τους και ενισχύουν το επικίνδυνο αφήγημα ότι τα επιδόματα αποτελούν «χαρίσματα» και όχι κατακτημένα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα.

3. Ζήτημα ολιγοήμερης – σποραδικής απασχόλησης και μη εφαρμογή του ΦΕΚ 2023

Ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα για τον κλάδο μας αποτελεί η αυτόματη αναστολή της επιδότησης ανεργίας ακόμη και με ένα ένσημο, λόγω περιστασιακής εργασίας.

Υπενθυμίζουμε ότι τον Δεκέμβριο του 2023 ψηφίστηκε σχετικό ΦΕΚ, το οποίο προέβλεπε ότι το ηλεκτρονικό σύστημα της ΔΥΠΑ θα αναγνωρίζει τη σποραδική/ολιγοήμερη απασχόληση και δεν θα αναστέλλει αυτομάτως την επιδότηση ανεργίας. Παρόλα αυτά, το ΦΕΚ αυτό δεν έχει εφαρμοστεί έως σήμερα, γεγονός που δημιουργεί τεράστια ανασφάλεια στους μουσικούς.

Παρά τις επανειλημμένες επιστολές του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου και της Ομοσπονδίας μας προς τα κεντρικά της ΔΥΠΑ, δεν έχει δοθεί καμία ουσιαστική απάντηση για τους λόγους μη εφαρμογής της ψηφισμένης νομοθεσίας.

4. Εποχικό επίδομα – κόφτες και αυθαίρετες απορρίψεις

Καθώς βρισκόμαστε λίγο μετά το τέλος της περιόδου υποβολής αιτήσεων για το εποχικό επίδομα, διαπιστώνουμε για ακόμη μία χρονιά παρερμηνείες της εγκυκλίου από τα ΚΠΑ2 και απορρίψεις με αιτιολογίες που δεν συνάδουν με το ασφαλιστικό και εργασιακό καθεστώς των μουσικών.

Όσον αφορά τις επιχειρήσεις, προσλαμβανόμαστε ως μισθωτοί και στις συμβάσεις που συνυπογράφουμε ορίζεται ο χρόνος διάρκειας της σύμβασης, ο ημερήσιος χρόνος απασχόλησης και το ημερομίσθιο. Επί των δεδομένων αυτών, συντάσσονται από την επιχείρηση-εργοδότη οι ΑΠΔ (Ασφαλιστικές Περιοδικές Δηλώσεις) για την απόδοση εισφορών και ενσήμων.

Τονίζουμε ότι οι μουσικοί δεν υπήρξαν ποτέ ασφαλισμένοι σε ΤΕΒΕ ή ΟΑΕΕ, η νομοθεσία προβλέπει ρητά τη δυνατότητα αμοιβής με Τ.Π.Υ. σε συγκεκριμένες μορφές απασχόλησης, με πλήρη υπαγωγή στο ασφαλιστικό καθεστώς του ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ).

Επιπλέον, μουσικοί αντιμετωπίζονται ως εν δυνάμει απατεώνες, οι οποίοι μπορεί να εκμεταλλευτούν μια ισχύουσα σύμβαση ώστε να διεκδικήσουν το εποχικό βοήθημα, και, σε επόμενο χρόνο, να την τερματίσουν, ώστε να ενταχθούν στην τακτική επιδότηση ανεργίας. Με αυτόν τον τρόπο, τοποθετούνται ενώπιον ενός προσβλητικού οξυμώρου, να αποκλείονται από το εποχικό λόγω του ότι πληρούν τις προϋποθέσεις για το επίδομα ανεργίας που τελικά δεν θα λάβουν.

Η απόρριψη αιτήσεων με βάση αυτά τα στοιχεία είναι παράλογη και αδικαιολόγητη.

5. Ενστάσεις και δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης

Επιπλέον, έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις όπου δεν τηρείται η συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της προηγούμενης ακρόασης κατά την εξέταση ενστάσεων, οι απαντήσεις είναι γενικόλογες και δεν αιτιολογούν συγκεκριμένα τους λόγους απόρριψης.

Το γεγονός αυτό πλήττει σοβαρά την εμπιστοσύνη των εργαζομένων προς τη δημόσια διοίκηση και το κράτος δικαίου.

ΑΙΤΗΜΑΤΑ

Το Παράρτημα Χανίων του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου ζητά:

Άμεση καταβολή της πρώτης δόσης των επιδομάτων και του δώρου πριν τα Χριστούγεννα, χωρίς καθυστερήσεις και αποκλεισμούς.

Άμεση στελέχωση των υπηρεσιών της ΔΥΠΑ Χανίων, ώστε να εξετάζονται έγκαιρα οι αιτήσεις.

Κατάργηση όλων των άδικων «κοφτών» στο εποχικό βοήθημα και στην επιδότηση ανεργίας.

Αποσύνδεση του εποχικού βοηθήματος από την τακτική επιδότηση ανεργίας.

Πλήρη εφαρμογή του ΦΕΚ του 2023 για τη σποραδική/ολιγοήμερη απασχόληση χωρίς αναστολή του ταμείου ανεργίας.

Δυνατότητα περιστασιακής εργασίας κατά τη διάρκεια της επιδότησης χωρίς απώλεια του δικαιώματος.

Ένταξη όλων των εποχικά και επισφαλώς εργαζόμενων μουσικών στο ταμείο ανεργίας, χωρίς άδικους όρους και προϋποθέσεις.

Επίδομα ανεργίας 600€ για όλο το διάστημα της ανεργίας.

Αφορολόγητο επίδομα ανεργίας.

Κατάργηση της προπληρωμένης κάρτας.

Το παρόν υπόμνημα κατατίθεται με την προσδοκία ουσιαστικής ανταπόκρισης και άμεσων ενεργειών, καθώς τα ζητήματα που θέτουμε αφορούν την ίδια την επιβίωση χιλιάδων εργαζομένων στον Πολιτισμό.

Σε καθεστώς νομικής αβεβαιότητας και οικονομικής απόγνωσης βυθίζονται χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων σε ολόκληρη την επικράτεια, καθώς η εφαρμογή του Προεδρικού Διατάγματος 194/2025 απειλεί να καταστήσει ανενεργή τη μικρή ιδιοκτησία στους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων. Το ζήτημα, που λαμβάνει διαστάσεις χιονοστιβάδας στην ελληνική περιφέρεια, επαναφέρει στο προσκήνιο η Βουλευτής Λασιθίου του ΠΑΣΟΚ, Κατερίνα Σπυριδάκη, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τις δραματικές επιπτώσεις στην αξία της γης και την κοινωνική συνοχή.

Μέσω νέας κοινοβουλευτικής Ερώτησης προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας —την οποία συνυπογράφει ο Τομεάρχης Περιβάλλοντος του Κινήματος, Μανώλης Χριστοδουλάκης— η κα Σπυριδάκη περιγράφει ένα σκηνικό «πλήρους ανασφάλειας δικαίου». Το πάγωμα των οικοδομικών αδειών και η οργή των πολιτών συνθέτουν την εικόνα της επόμενης μέρας για την ελληνική ύπαιθρο, με το αρμόδιο Υπουργείο να τηρεί σιγή ιχθύος, έχοντας αφήσει αναπάντητη προηγούμενη σχετική παρέμβαση.

Ο «χάρτης» της απαξίωσης και τα 100 δισ. ευρώ

Η κοινοβουλευτική παρέμβαση δεν περιορίζεται σε πολιτικές διαπιστώσεις, αλλά εδράζεται σε συντριπτικά τεχνικά δεδομένα που προέρχονται από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Τμήμα Ανατολικής Κρήτης (ΤΕΕ/ΤΑΚ). Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, το νέο θεσμικό πλαίσιο οδηγεί σε βίαιη ανατροπή των δεδομένων δεκαετιών: δραστική συρρίκνωση των ορίων των οικισμών, ακύρωση οριοθετήσεων που ίσχυαν επί 40 έτη και απώλεια της οικοδομησιμότητας σε ποσοστό που αγγίζει το 80% των μικρών ιδιοκτησιών.

Το οικονομικό αποτύπωμα αυτής της πολιτικής προκαλεί ίλιγγο, καθώς εκτιμάται ότι η πανελλαδική απαξίωση της περιουσίας υπερβαίνει τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ. Ιδιαίτερα για την Κρήτη, ο αντίκτυπος χαρακτηρίζεται καταλυτικός, δεδομένου ότι το 92% των οικισμών του νησιού εμπίπτει στην κατηγορία των κάτω των 2.000 κατοίκων, καθιστώντας τις συνέπειες πολλαπλασιαστικές για την τοπική οικονομία.

Επιστροφή στο… 1923 και «εξωφρενικοί» όροι δόμησης

Στον πυρήνα της κριτικής βρίσκεται η αρχιτεκτονική του Π.Δ., το οποίο εισάγει ζώνες (Α, Β και Β1) επαναφέροντας τα όρια των οικισμών σε δεδομένα του 1923 και του 1983. Όπως επισημαίνουν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, η προσέγγιση αυτή αγνοεί επιδεικτικά την περίοδο 1985–2011, το χρονικό διάστημα δηλαδή κατά το οποίο διαμορφώθηκε η πραγματική, σύγχρονη οικιστική και οικοδομική φυσιογνωμία της χώρας.

Επιπλέον, τίθενται ζητήματα ανέφικτων προϋποθέσεων αρτιότητας. Η απαίτηση για εμβαδό 2.000 τ.μ., ακόμη και εντός ιστορικών πυρήνων οικισμών, χαρακτηρίζεται ως «εξωφρενική», καθώς καθιστά πρακτικά αδύνατη την αξιοποίηση της μικρής ιδιοκτησίας. Το πρόβλημα οξύνεται περαιτέρω σε περιοχές με παραδοσιακά μικρό κλήρο, όπως ο Νομός Λασιθίου, όπου η γη κατακερματίζεται σε μικρότερες ιδιοκτησίες.

Η «νυχτερινή» τροπολογία και το φορολογικό παράδοξο

Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στους κυβερνητικούς χειρισμούς για την εκτόνωση της κρίσης. Η πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση μέσω τροπολογίας χαρακτηρίζεται «πρόχειρη» και ανεπαρκής, καθώς βασίστηκε σε ένα αυθαίρετο πληθυσμιακό όριο 700 κατοίκων. Αποτέλεσμα αυτής της ρύθμισης είναι να παραμένουν παντελώς ακάλυπτοι οι οικισμοί με πληθυσμό από 701 έως 2.000 κατοίκους, αφήνοντας χιλιάδες μικροϊδιοκτήτες εκτεθειμένους.

Παράλληλα, αναδεικνύεται ένα κραυγαλέο φορολογικό και νομικό παράδοξο που κλονίζει τη σχέση εμπιστοσύνης κράτους-πολίτη: Μικρά οικόπεδα μετατρέπονται αιφνιδίως σε μη οικοδομήσιμα αγροτεμάχια, ωστόσο οι ιδιοκτήτες τους καλούνται να συνεχίσουν να πληρώνουν ΕΝΦΙΑ σαν να κατείχαν οικόπεδα.

Κίνδυνος για δημογραφική αιμορραγία

Πέραν των τεχνικών και νομικών ζητημάτων —όπως οι αντιφάσεις και οι αυθαίρετες κατατμήσεις που καταγγέλλει το ΤΕΕ/ΤΑΚ— η Ερώτηση των βουλευτών θέτει και το ζήτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η μετατροπή νόμιμων και άρτιων περιουσιών σε μη αξιοποιήσιμη γη ευνοεί τη συγκέντρωση του ακίνητου πλούτου σε «λίγους και ισχυρούς», ενώ επιφέρει καίριο πλήγμα στη δημογραφική συνοχή της υπαίθρου.

Με τις Πολεοδομίες να έχουν ουσιαστικά αναστείλει την έκδοση αδειών και τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια να τίθενται εν αμφιβόλω, το αίτημα για άμεση απόσυρση ή ριζική αναθεώρηση του Π.Δ. 194/2025 προβάλλει πλέον ως μονόδρομος για την αποκατάσταση της κανονικότητας στην αγορά ακινήτων.