Κυκλορεί σήμερα στα βιβλιοπωλεία το νέο βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα με τίτλο «Ιθάκη», ένα εκτενές έργο 762 σελίδων που ήδη δημιουργεί θύελλα πολιτικών αντιδράσεων.
Το βιβλίο καλύπτει την περίοδο από το 2015 έως το 2024, περιλαμβάνοντας τόσο την θητεία του ως πρωθυπουργού, όσο και την περίοδο της αξιωματικής αντιπολίτευσης και τελικά την αποχώρησή του από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Αλέξης Τσίπρας παραθέτει την προσωπική του οπτική για πολιτικές αποφάσεις, πρόσωπα και γεγονότα που καθόρισαν μία δεκαετία, από τις διαπραγματεύσεις του 2015 μέχρι τις εσωκομματικές κρίσεις που ακολούθησαν.
Ο πρώην πρωθυπουργός αναφέρεται στο δημοψήφισμα του ’15, στη συμμαχία με τον Πάνο Καμμένο, στον Γιάνη Βαρουφάκη, στον Παύλο Πολάκη, αλλά και στη συνάντησή του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ακολουθούν αποσπάσματα από το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα:
Η διαπραγμάτευση του 2015 και το τηλεφώνημα του Ομπάμα
Ο Αλέξης Τσίπρας αφιερώνει εκτενές κομμάτι για τη διαπραγμάτευση του 2015 και τις σχέσεις που ανέπτυξε με τους Ευρωπαίους ηγέτες, κυρίως με την Άνγκελα Μέρκελ και τον Φρανσουά Ολάντ.
Στην πρώτη επίσκεψή του στο Παρίσι, σύμφωνα με το βιβλίο, ανέφερε στον Γάλλο πρόεδρο: «Του ξεκαθάρισα ότι δεν επιθυμούσα την έξοδο από το ευρώ, αλλά δεν μπορούσα να συνεχίσω τη λάθος συνταγή και για την οικονομία και για την κοινωνία, που βίωνε μια κατάσταση ανθρωπιστικής κρίσης».
Για το τηλεφώνημα με τον τότε Αμερικανό πρόεδρο τονίζει: «Στις Βρυξέλλες δέχθηκα τηλεφώνημα από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα. Ήμουν στο ξενοδοχείο, λίγο πριν αναχωρήσω για τη Σύνοδο. Αφού μου έδωσε συγχαρητήρια για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, μου είπε:
«Έχω ένα καλό και ένα κακό νέο να σου μεταφέρω».
«Να ξεκινήσουμε από το καλό;»
«Το καλό είναι ότι μετά τη νίκη σου στο δημοψήφισμα, είσαι ο κυρίαρχος των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα».
«Και το κακό;»
«Το κακό νέο είναι ότι έχουν συσπειρωθεί απέναντι σου δυνάμεις που θέλουν σήμερα να τορπιλίσουν τη διαπραγμάτευση και τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Υπάρχει ένα ισχυρό μπλοκ, που θέλει, για λόγους κυρίως πολιτικούς, να μην ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση σήμερα και να οδηγηθείτε στο εθνικό νόμισμα. Δεν μπορώ να σου πω λεπτομέρειες, αλλά ένα πράγμα που ζητώ, να είσαι ψύχραιμος. Και να ξέρεις ότι εμείς θα είμαστε καθ’ όλη τη διάρκεια on board, θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις και παρασκηνιακά θα παρέμβουμε αν χρειαστεί»…
Για τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρει χαρακτηριστικά: «Έπλασε για τον εαυτό του συνειδητά την εικόνα του σκληρού Γερμανού, εκείνου που «βάζει στους Έλληνες τα δυο πόδια σ΄ ένα παπούτσι». Μόνο, που στην πραγματικότητα, πίσω από αυτό το αφήγημα κρυβόταν η απροθυμία του να αναμετρηθεί με τα πραγματικά αίτια της κρίσης: τις αδυναμίες του ευρωσυστήματος, τις κοινωνικές ανισότητες, τις αστοχίες των μνημονιακών προγραμμάτων. Αντί για αυτοκριτική, διάλεξε την ηθικολογία. Αντί για λύση, την τιμωρία».
«Στάθηκα απέναντί τους και τους είπα με ορθωμένη φωνή και χωρίς καμιά διάθεση για παζάρια: «Εντάξει, μπορείτε να γυρίσετε πίσω και να πείτε πως πήρατε την απόφαση να διώξετε την Ελλάδα από την Ευρωζώνη. Αλλά να το πείτε καθαρά: ήταν δική σας η ευθύνη. Γιατί αυτό που ζητάτε δεν είναι συμφωνία· είναι εξευτελισμός. Και δεν είμαστε μια χώρα που ηττήθηκε σε πόλεμο, είμαστε μια χώρα που διαπραγματεύεται με αξιοπρέπεια. Μην το ξεχνάτε αυτό» (…).
Δεν άντεξα άλλο. Σηκώθηκα και έφυγα χωρίς να κοιτάξω πίσω. Ανέβηκα στον επάνω όροφο, κοίταξα τους δικούς μου στα μάτια και τους είπα, απλά, κουρασμένα: «Τελείωσε».
Θυμάμαι ακόμη καθαρά, σαν να ήταν χθες, τη σκηνή μέσα στο ασανσέρ. Ήμασταν αμίλητοι, εγώ, οι αστυνομικοί και η Ελένη, η γραμματέας μου, με ένα βλέμμα γεμάτο αγωνία. Έσπασα τη σιωπή: «Αυτή τη στιγμή είμαστε στη δραχμή, παιδιά. Έχουν τελειώσει όλα» δεν ήταν απόγνωση. Ήταν πικρή συνείδηση. Ήξερα τι σήμαινε…
Μπήκα στο γραφείο της ελληνικής αντιπροσωπείας. Εκεί διαμόρφωσα μια πρώτη εικόνα για το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα που ήταν στη γραμμή «Μην κάθεσαι άλλο, σήκω και φύγε, this is a coup». Στην αίθουσα ήταν ο Δραγασάκης. Καθόταν σκυφτός σε μια καρέκλα, με τους αγκώνες στηριγμένους στο τραπέζι και τα χέρια να κρατάνε το κεφάλι του. Ήταν αποκαμωμένος και ψυχικά διαλυμένος. Του λέω: «Γιάννη, θα αντέξουν οι τράπεζες;» «Δεν ξέρω», μου απάντησε. Ο Παππάς, πιο ενθουσιώδης και εύφλεκτος από χαρακτήρα, είπε: «Πάμε να φύγουμε, να τους ξεφτιλίσουμε εμείς» (…)
Ξανακατεβαίνω κάτω. Αρχίζουν και μαζεύονται όλοι και όταν ξαναρχίζει η συνεδρίαση παίρνω τον λόγο. «Είμαστε όλοι πολύ κουρασμένοι. Έχετε άλλη πρόταση ή να φύγουμε;». Αυτοί ξανά τα ίδια. «Αυτό είναι ντροπή», τους λέω, «δεν έχει κανένα νόημα να το συνεχίσουμε» – και φεύγω ξανά. «Σταματάμε εδώ. Γεια σας!» Για δεύτερη φορά έφυγα από την αίθουσα (…)
Όπως κατευθυνόμουν για το γραφείο μας, περπατώντας στον διάδρομο, αισθάνθηκα να με ακολουθεί κάποιος τρέχοντας. Ήταν ένας εύσωμος Γάλλος αστυνομικός, που ερχόταν ασθμαίνοντας προκειμένου να με σταματήσει και από πίσω του ακολουθούσε ο Ολάντ. Μπήκαμε μαζί στο γραφείο της ελληνικής αποστολής. Καθίσαμε αποκαμωμένοι στον μικρό καναπέ, ο ένας στη μια άκρη και ο άλλος στην άλλη, και άρχισε να μου λέει: «Όχι, Αλέξη, δεν πρέπει να το κάνουμε αυτό. Πρέπει να μείνουμε να ανατρέψουμε αυτή την απόφαση» (…)
Μετά τον Ολάντ, ήρθε στο γραφείο μας ο Τουσκ, για να μου πει πως θα έπαιρνε άμεσα πρωτοβουλία να γεφυρώσει τις διαφορές και να καταλήξουμε σε συμφωνία. «Δεν πρόκειται να φύγουμε», μου είπε, «αν δεν κλείσουμε τη συμφωνία» (…)
Όταν τελείωσαν οι διαπραγματεύσεις και καταφέραμε να φτάσουμε σε συμφωνία, ήρθε η Μέρκελ στο γραφείο της ελληνικής αντιπροσωπείας, αποκαμωμένη και χλομή από την κούραση και μου είπε: «Αλέξη, έχω κάνει στη ζωή μου χιλιάδες ώρες διαπραγματεύσεων. Έχω βρεθεί σε διαπραγμάτευση για την Ουκρανία, έξω να έχει βομβαρδισμούς, διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν… αυτό το πράγμα όμως δεν το έχω ξαναζήσει».
Κεφάλαιο: Γιάνης Βαρουφάκης
Σημαντικό μέρος του βιβλίου αναφέρεται στη συνεργασία με τον Γιάνη Βαρουφάκη και τα γεγονότα του 2015. Ο πρώην πρωθυπουργός παραδέχεται ότι η επιλογή του για το υπουργείο Οικονομικών υπήρξε λανθασμένη.
«Πολύ γρήγορα ο Βαρουφάκης από «asset» μετατράπηκε σε αρνητικό πρωταγωνιστή. Που δεν τον άντεχαν στο Eurogroup όχι μόνο οι απέναντι, αλλά ούτε οι πιθανοί μας σύμμαχοι, ακόμα και οι ίδιοι του οι συνεργάτες».
«Παιδί μου, καλά τα πας, αλλά πρέπει να ξέρεις ότι καμία Κυβέρνηση δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς Υπουργό Οικονομικών. Χρειάζεσαι έναν κανονικό Υπουργό Οικονομικών», του είχε πει ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Μητσοτάκης για τον Βαρουφάκη, όπως αφηγείται στο βιβλίο του.
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, σύμφωνα με όσα αναφέρει στην «Ιθάκη», ήταν η φωτογράφιση του ζεύγους Βαρουφάκη στο Paris Match. «Το δημοσίευμα περιαλέμβανε φωτογραφίες του ίδιου και της συζύγου του Δανάης Στράτου στο σπίτι τους στην Αθήνα σε ένα σκηνικό που παρέπεμπε περισσότερο σε glossy lifestyle παρά σε έναν υπουργό Οικονομικών μιας Αριστερής κυβέρνησης σε μια χώρα που περνούσε περίοδο εθνικής δοκιμασίας. Η φωτογραφία που προκάλεσε τις πιο έντονες αντιδράσεις ήταν εκείνη με τον Γιάνη και τη Δανάη μπροστά σε ένα τραπέζι στρωμένο με ψάρια και θαλασσινά και με φόντο την Ακρόπολη».
Το κόκκινο – αλλά τελικά μαύρο – τηλέφωνο και η μακαρονάδα με κιμά στο Μαξίμου
«Ο Αντώνης Σαμαράς δεν άντεξε να με δει», αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας για το γεγονός ότι δεν έγινε παράδοση – παραλαβή στο Μέγαρο Μαξίμου, είθισται, κάνοντας λόγο για «επιτομή της στάσης του κατεστημένου πολιτικού συστήματος απέναντί μου», που τον αντιμετώπιζε ως «καταληψία που κάθεται στα σαλόνια τους και τα μολύνει με τη χρηματοπιστωτική ασφυξία».
«Αντί για τον Σαμαρά, συνάντησα στο πλατύσκαλο του Μεγάρου τον Τζανακόπουλο». «Γεια σας κύριε Σαμαρά, τι κάνετε; Ευχαριστώ που είχατε την καλοσύνη να με υποδεχτείτε, αλλά σαν να αραίωσαν λίγο τα μαλλιά σας!», του είπε και γέλασαν και οι δύο.
«Και σε αυτό το κρύο, μουντό και σκοτεινό κτήριο μπήκα και δεν βρήκα έναν άνθρωπο να μου εξηγήσει ούτε πώς λειτουργεί το περιβόητο κόκκινο τηλέφωνο. Που, παρεμπιπτόντως, δεν ήταν κόκκινο , μαύρο ήταν. Η Ελένη Σταυρακάκη ή γραμματέας μου έφερε κάτι συντρόφους από το τμήμα πληροφορικής του ΣΥΡΙΖΑ που είχαν επιστρατευθεί και μου εξήγησαν πως λειτουργεί εκείνο το δήθεν κόκκινο τηλέφωνο».
«Και πριν προλάβουν να φύγουν από το γραφείο, μόλις έμεινα μόνος, ξαφνικά αυτό το αναθεματισμένο άρχισε να χτυπάει». «Στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν ο Στρατηγός Κωσταράκος, τότε Αρχηγός ΓΕΕΘΑ», που τον ενημέρωσε για ένα τρομερό δυστύχημα με αεροσκάφος της πολεμικής αεροπορίας. «Μάλιστα, Αρχηγέ, λυπάμαι πολύ. Να μεταβιβάσετε τα συλλυπητήρια μου στους δικούς τους. Αλλά πείτε μου σας παρακαλώ, εάν έχετε την καλοσύνη εγώ τι πρέπει να κάνω;» αναφέρει ο Αλέξης Τσίπρας.
«Θυμάμαι πως συνέχισα να δουλεύω χωρίς να πάρω ανάσα….. οι ώρες πέρασαν και τότε συνειδητοποίησα ότι δεν είχα φάει τίποτα όλη μέρα ! Ρε παιδιά θα παραγγείλετε κάτι να φάμε; Αλλά πριν προλάβει κάποιος να απαντήσει ένας καλοσυνάτος σερβιτόρος του Μεγάρου Μαξίμου μου λέει κύριε Πρόεδρε να σας φτιάξω μια μακαρονάδα με κιμά;». «Ήταν μια απλή ζεστή μακαρονάδα με κιμά….. και αυτή τη μακαρονάδα τη θυμάμαι ακόμη. Ίσως ήταν και το μόνο που θυμάμαι με θετικά συναισθήματα από αυτήν την πρώτη μέρα».
Οι συγκρούσεις και η Ζωή Κωνσταντοπούλου
Ο Τσίπρας αφιερώνει μέρος του βιβλίου και στην επιλογή της Ζωής Κωνσταντοπούλου ως προέδρου της Βουλής, την οποία, όπως αναφέρει, γρήγορα μετάνιωσε.
«Η διαχείρισή της ήταν από τις πλέον επώδυνες εμπειρίες εκείνης της περιόδου. Είχα ήδη μετανιώσει για την πρόταση που της είχα απευθύνει να αναλάβει την θέση της προέδρου της βουλής σε μια προσπάθεια να δώσουμε εικόνα ανανέωσης και μαχητικότητας».
Στην κρίσιμη στιγμή της υπογραφής του τρίτου μνημονίου, ο Αλέξης Τσίπρας περιγράφει, η διαχείριση της πρώην προέδρου της Βουλής αποτέλεσε «μία από τις πλέον επώδυνες εμπειρίες. Είχα ήδη μετανιώσει για την πρόταση που της είχα απευθύνει». Τα όσα έγιναν τότε, λέει ο Τσίπρας, «προσβάλλουν κάθε έννοια σοβαρότητας» και έδειχναν «εξουσιαστική μανία» εκ μέρους της -επί της ουσίας άφησε να εννοηθεί ότι οι χειρισμοί της δυσχέραναν δραματικά μια ήδη οριακή κατάσταση. «Η διαρκής αναβολή, οι τεχνητές καθυστερήσεις, η ασυνήθιστη διαδικαστική αυστηρότητα σε σημείο υπερβολής έδειχναν μια ανώριμη πολιτική συμπεριφορά (…) είχε μετατραπεί σε παράγοντα γελοιοποίησης», ανέφερε. «Η πολιτική και η Αριστερά μαγνητίζουν τους νάρκισσους όπως το φως τα έντομα».
Πώς οδηγήθηκε στη συγκυβέρνηση με τον Πάνο Καμμένο
Το βιβλίο περιγράφει και κρίσιμες στιγμές που οδήγησαν στη συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.
Ο Αλέξης Τσίπρας περιγράφει το ραντεβού των δύο, παραθέτοντας τη συζήτηση που είχαν: «Εγώ θέλω το Υπουργείο Άμυνας και δεν θα σου βάλω κανέναν όρο, δεν θέλω να είμαι Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Θέλω το Υπουργείο Άμυνας γιατί αυτό ήταν το όνειρό μου. Θέλω να συμμετέχω σε αυτή την προσπάθεια. Μαζί θα φτιάξουμε μια νέα εθνική ενότητα. Εσύ θα είσαι ο Άρης Βελουχιώτης και εγώ ο Ναπολέων Ζέρβας», ανέφερε ο Καμένος.
«Ηρέμησε Πάνο! Σ’ ευχαριστώ και μου ακούγεται πολύ ωραίο όλο αυτό για την εθνική συμφιλίωση, αλλά τώρα χρειάζομαι τη μέγιστη δυνατή στήριξη και πλειοψηφία. Καταλαβαίνεις γιατί. Σκέφτομαι, λοιπόν, να προτείνω και στον Θεοδωράκη να συμμετάσχει στην Κυβέρνηση», του απάντησε ο Τσίπρας.
«Μην τον φέρεις αυτόν. Θα μας διαλύσει, θα τα δίνει όλα στους έξω».
Οι πρώτες ημέρες της διακυβέρνησης και το σοκ των αγορών
Ο Τσίπρας στο βιβλιο περιγράφει την απειρία ορισμένων στελεχών μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης.
«Το πιο σοβαρό, όμως πρόβλημα δεν ήταν η ενδυμασία, αλλά οι δηλώσεις τους πριν και μετά την ορκωμοσία. Μέχρι να προσέλθουν στο Υπουργικό Συμβούλιο, ορισμένοι πρέπει να είχαν ανεβάσει ο καθένας τους από μια μονάδα τουλάχιστον τα spreads των ελληνικών ομολόγων. Ο ένας κοινωνικοποιούσε υπηρεσίες, ο άλλος προσλάμβανε απολυμένους, ο τρίτος έδιωχνε τους Κινέζους από τον Πειραιά. Επικρατούσε η αισιοδοξία της βούλησης και απουσίαζε η απαισιοδοξία της νόησης».
Ο διάλογος με τον Πούτιν
Από το βιβλίο του δεν θα μπορούσε να απουσιάζει και η συνάντηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στη Μόσχα την περίοδο της διαπραγμάτευσης και την σκληρή απάντηση του Ρώσου προέδρου στο αίτημα να αγοράσει η Ρωσία έντοκα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου 200-300 εκατομμύρια.
«Η απάντησή του ήταν όχι απλώς ειλικρινής, αλλά θα έλεγα ωμή. Θα προτιμούσε, μου είπε, εκείνα τα χρήματα που ζητήσαμε να τα έδινε σε ένα ορφανοτροφείο γιατί αν τα έδινε στην Ελλάδα θα ήταν σαν να τα πετούσε σε έναν σκουπιδοντενεκέ».
Για τη στιγμή της παραίτησής του
Ο Αλέξης Τσίπρας αποκαλύπτει ότι είχε προτείνει στην Έφη Αχτσιόγλου να είναι η επόμενη πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, με εκείνη να του απαντά ότι νιώθει ανέτοιμη.
Στη συνέχεια στράφηκε στον Αλέξη Χαρίτση.
«Καθίσαμε στο μπαλκόνι, ήταν απόγευμα, την ώρα που δύει ο ήλιος, αλλά έκανε ακόμα πολλή ζέστη. Χωρίς περιστροφές του ανακοίνωσα την απόφασή μου να παραιτηθώ. Και του ζήτησα να δεχθεί να είναι υποψήφιος για επόμενος πρόεδρος του κόμματος. Του εξήγησα ότι θα ήταν μια επιλογή που θα μπορούσε να κρατήσει το κόμμα ενωμένο. Του εκμυστηρεύτηκα όσα είχαν συμβεί με την Έφη και κατέληξα: «μόνο η δική σου υποψηφιότητα μπορεί να βρει ευρύτερη αποδοχή».
Στο άκουσμα της απόφασής μου να φύγω και ακόμα περισσότερο στην πρότασή μου να θέσει υποψηφιότητα, σκοτείνιασε. Μου είπε, τελικά, ότι δεν αισθάνεται έτοιμος να αναλάβει ένα τόσο μεγάλο βάρος. Και μου ζήτησε να μην παραιτηθώ».
«Για τον Λαφαζάνη απορούσα αν αντιλαμβάνονταν έστω και στοιχειωδώς την κατάσταση»
Ο Τσίπρας για τον Παναγιώτη Λαφαζάνη αναφέρει ότι δεν αντιλαμβανόταν στοιχειωδώς την κατάσταση για το 2015. Αναφέρει ότι μαζί με τους Νάντια Βαλαβάνη και Κώστα Ησυχο αποκαλούσαν τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ «σύντροφε πρωθυπουργέ» σε μια επίσκεψη στην Μόσχα.
«Για μερικούς συντρόφους μου είχα πάντα την απορία αν αντιλαμβάνονταν έστω και στοιχειωδώς την κατάσταση. Ο Λαφαζάνης ήταν ένας από αυτούς», αναφέρει ο Τσίπρας. Η κρίσιμη στιγμή έρχεται λίγο πριν την προκήρυξη του δημοψηφίσματος, στο υπουργικό συμβούλιο, όταν ο Λαφαζάνης εισηγείται έλεγχο των «βασικών κρίκων του κράτους» και μετάβαση σε εθνικό νόμισμα.
Ευκλείδης Τσακαλώτος
«Άβυσσος η ψυχή των ανθρώπων», σχολίασε στην «Ιθάκη» ο πρώην πρωθυπουργός για την απουσία του Τσακαλώτου από την περίφημη εκδήλωση στο Ζάππειο για την ελάφρυνση του χρέους.
Μετά την ήττα του 2019, την περίοδο που η εσωκομματική τάση με εκφραστή τον Πολάκη απέδιδε στην τακτική του «μαξιλαριού» την απομάκρυνση της μεσαίας τάξης από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Βούτσης, ο Τσακαλώτος, ο Βίτσας, ο Παπαδημούλης, ο Λάμπρου και ο Δρίτσας ανακοίνωσαν στον Τσίπρα την δημιουργία της εσωκομματικής τάσης «Ομπρέλα», η οποία ήταν αντίθετη, κατά τον πρώην πρωθυπουργό «στον μετασχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ» και στον ίδιο, που τον στήριζε. Απέναντι στην «Ομπρέλα» δραστηριοποιήθηκε ένα άλλο μπλοκ (Παππάς, Πολάκης, Τζάκρη), που υποτίθεται συμφωνούσαν με το σχέδιο επανεκκίνησης, αλλά βασικά συγκρούονταν με την «Ομπρέλα».
«Οι μεν υποστήριζαν ένα ακόμα κλειστό μεν, αλλά σοβαρό και μετρημένο. Οι δε πρότειναν μία πιο λαϊκή, σκληρή, αντιδεξιά γραμμή, βασισμένη κυρίως την ανάδειξη σκανδάλων και την καταγγελία. Οι μεν πρόσφεραν μια πιο ψύχραιμη επιχειρηματολογία, αλλά συχνά δυσνόητη και ελιτιστική. Οι δε μιλούσαν μια γλώσσα κατανοητή, αλλά εξέπεμπαν ένα λόγο επιθετικό, συχνά τοξικό, σε μια περίοδο που οι πολίτες ήθελαν ηρεμία και όχι οξύτητα. Μια σύγκριση του Πολάκη με τον Τσακαλώτο μπορεί ίσως να αποδώσει καλύτερα αυτή τη διαφορά ύφους και κουλτούρας», αναφέρει ο Τσίπρας, μιλώντας για προσωπικές στρατηγικές και φιλοδοξίες είτε φορούσαν επαναστατικό μπερέ είτε κοστούμι «αστικής αυτοπεποίθησης».
«Ο Παππάς έπρεπε να αποσύρει την υποψηφιότητά του»
Σε ό,τι αφορά στις τηλεοπτικές άδειες, ο Αλέξης Τσίπρας αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για μια «επιδεικτικά επιθετική διαδικασία» («η οργή», που εξηγεί πως είχαν στον ΣΥΡΙΖΑ από την κακομεταχείριση των ΜΜΕ, «δεν είναι καλός σύμβουλος»), αλλά αποδίδει εμφανώς ένα κομμάτι των χειρισμών στον ίδιο τον Παππά, όχι μόνο για τις λεπτομέρειες του διαγωνισμού (όπως ο αριθμός των αδειών και η επιθετική προσέγγιση) αλλά κυρίως για την υπόθεση Καλογρίτσα, που οδήγησε και στην καταδίκη του.
Μετά το 13-0, σύμφωνα με τον Τσίπρα, «δεν έδειξε καμία διάθεση να θέσει ζήτημα παραίτησης, προσωρινής αποχής ή έστω να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποσυρθεί από την πρώτη γραμμή, ενόψει εκλογών. Ούτε και εγώ απ’ την πλευρά μου προχώρησα σε τέτοια συζήτηση (…) Εκ των υστέρων, εκτιμώ ότι έπρεπε τότε να του ζητήσω να διευκολύνει, κυρίως το κόμμα, αλλά και τον εαυτό του, αποσύροντας ο ίδιος την υποψηφιότητά του. Και αυτό, γιατί είχε επιδείξει σε όλη αυτή τη διαδικασία απαράδεκτη επιπολαιότητα».
Στις εσωκομματικές συγκρούσεις, ο Παππάς τοποθετείται απέναντι από την «Ομπρέλα», στους ίδιους άξονες με τον Πολάκη, σε μια κόντρα ύφους και κουλτούρας που συνέβαλε στον εκφυλισμό των εσωτερικών διαδικασιών. Υπενθυμίζεται πως οι δυο τους στήριξαν τον Στέφανο Κασσελάκη απέναντι στην Εφη Αχτσιόγλου, στον δεύτερο γύρο των πρώτων εσωκομματικών εκλογών της μετά-Τσίπρα εποχής.
Υποψήφια… πρωθυπουργός η Εφη Αχτσιόγλου
Μετά την πρώτη ήττα του 2023, ο Τσίπρας αποκαλύπτει πως είχε ήδη αποφασίσει πως θα παραιτηθεί. Στράφηκε τότε στην Αχτσιόγλου για να της προτείνει να αναλάβει επικεφαλής της καμπάνιας, ως μελλοντική επικεφαλής της ΚΟ και ως υποψήφια πρωθυπουργός – ο Τσίπρας θα παρέμενε πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τις καταστατικές διαδικασίες.
Εκείνη ζήτησε χρόνο να το σκεφτεί και μετά αρνήθηκε, επικαλούμενη ότι δεν αισθανόταν έτοιμη και το γεγονός ότι είχε ένα μικρό παιδί.
«Απογοητεύτηκα (…) Αργότερα κατάλαβα πως η Έφη αρνήθηκε γιατί πίστευε πως μόνη της, παίρνοντας αποστάσεις από μένα, θα μπορούσε να υπερβεί τα προβλήματα εντός του ΣΥΡΙΖΑ και να πείσει τα μέλη του παρουσιάζοντας μια φρέσκια υποψηφιότητα», σχολιάζει. «Χωρίς να δίνει την εντύπωση πως ήταν υπό την κηδεμονία μου. Αποδείχτηκε ότι υποτίμησε την κατάσταση και την σημασία της δικής μου στήριξης».
Αργότερα παρά τις εκκλήσεις τα παρέμβει στην μάχη μεταξύ Κασσελάκη και Αχτσιόγλου, ο Τσίπρας δεν πήρε θέση. Όταν δημοσιοποιήθηκε η ψευδής είδηση πως η Αχτσιόγλου είχε στείλει απειλητικό μήνυμα στον πρώην πρωθυπουργό, ο ίδιος στην αρχή αντιστάθηκε στις πιέσεις να το διαψεύσει: «Αν δεν μπορεί να νικήσει τον Κασσελάκη, πώς θα μπορέσει να νικήσει τον Μητσοτάκη;», είπε, επισημαίνοντας πως κάποιοι «έψαχναν άλλοθι σε μένα για τις δικές τους αδυναμίες». Τελικά, διέψευσε την απειλή μέσω διαρροής, αλλά δεν στάθηκε ικανό να αλλάξει το αποτέλεσμα.
Δεύτερο «όχι» από τον Χαρίτση
Μετά τις δεύτερες εκλογές του 2023, τον Ιούνιο, ο Τσίπρας συνέχισε να ψάχνει λύση ομάλης μετάβασης και στράφηκε στον Αλέξη Χαρίτση, τον οποίο φώναξε στο Σούνιο για να του ζητήσει να κατέβει υποψήφιος πρόεδρος στις εσωκομματικές.
«Καθίσαμε στο μπαλκόνι, ήταν απόγευμα, την ώρα που δύει ο ήλιος, αλλά έκανε ακόμα πολλή ζέστη. Χωρίς περιστροφές του ανακοινώσω την απόφαση μου να παραιτηθώ. Και του ζήτησα να δεχτεί να γίνει υποψήφιος για επόμενος πρόεδρος του κόμματος», αφηγείται ο Τσίπρας. «Του εξήγησα ότι θα ήταν μια επιλογή που θα μπορούσε να κρατήσει το κόμμα ενωμένο. Το εκμυστηρεύτηκα όσα είχαν συμβεί με την Έφη και κατέληξα: “Μόνο η δική σου υποψηφιότητα μπορεί να βρει ευρύτερη αποδοχή”».
Ούτε αυτή τη φορά τα πράγματα πήγαν όπως τα ήθελε ο πρώην πρωθυπουργός, μιας που ο Χαρίτσης αρνήθηκε: «Στο άκουσμα της απόφασης μου να φύγω και ακόμα περισσότερο στην πρόταση μου να θέσει υποψηφιότητα, σκοτείνιασε. Μου είπε, τελικά, ότι δεν αισθάνεται έτοιμος να αναλάβει ένα τόσο μεγάλο βάρος. Και μου ζήτησε να μην παραιτηθώ».
