Ενα πολιτιστικό θαύμα συντελείται στο χωριό Χουδέτσι Ηρακλείου, όπου πραγματοποιείται φέτος το 6ο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Τροπικών Παραδοσιακών Μουσικών (από την Πέμπτη έως την Κυριακή). Μια υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου διοργάνωση, η οποία δεν έχει καμία σχέση με το φολκλόρ, αλλά με πρωτότυπη δημιουργία μονοφωνικής μουσικής που καλύπτει μία περιοχή από τη βόρεια Αφρική έως τη δυτική Κίνα.
Ψυχή του εγχειρήματος είναι ο οραματιστής και δημιουργός Ρος Ντέιλι, ο οποίος διευθύνει το Μουσικό Εργαστήρι «Λαβύρινθος». Για να αντιληφθεί κάποιος το μέγεθος της επιτυχίας, πέρυσι σε ένα χωριό οκτακοσίων κατοίκων πέρασαν στις τέσσερις ημέρες του φεστιβάλ, με ανύπαρκτη διαφήμιση, τριάντα τρεις χιλιάδες επισκέπτες! Αυτή τη χρονιά θα μετέχουν εξήντα μουσικά συγκροτήματα, δημιουργώντας μια βαθιά μυσταγωγία πνευματικής αναγέννησης. Ηδη σημαντικοί καλλιτέχνες αυτής της μεγάλης διαπολιτισμικής συνεύρεσης είναι μαθητές αυτού του εκπληκτικού εγχειρήματος.
• Πώς εξελίσσεται το Παγκόσμιο Φεστιβάλ Παραδοσιακής Μουσικής;
Παρόλο που δεν θα έπρεπε να πηγαίνει καλά, πηγαίνει. Φέτος είναι η έκτη χρονιά που γίνεται και διαρκώς σημειώνεται άνοδος σε όλα τα επίπεδα. Το κύριο αντικείμενο του δικού μας φεστιβάλ είναι οι λεγόμενες τροπικές μουσικές παραδόσεις, από την λέξη τρόπος.
• Τι ακριβώς σημαίνει αυτό;
Με αυτόν τον όρο προσδιορίζουμε τη μονοφωνική μουσική, όπως είναι η βυζαντινή, σε ένα γεωγραφικό πλάτος το οποίο καλύπτει ένα τεράστιο εύρος, από τη βορειοδυτική Αφρική μέχρι και τη δυτική Κίνα. Ολα αυτά τα μουσικά ιδιώματα έχουν πολύ βαθιές ιστορικές ρίζες καθώς και σχέσεις αλληλεπίδρασης μεταξύ τους. Στο Μουσικό Εργαστήρι «Λαβύρινθος» ασχολούμαστε με αυτή τη μουσική τόσο ιστορικά όσο και με την εξέλιξή της στα σημερινά μουσικά δρώμενα.
• Ποια είναι η εξέλιξη αυτών των μουσικών παραδόσεων με την κοινή βάση;
Υπάρχει μία εξαιρετικά πλούσια σημερινή δημιουργία και βλέπουμε πως αυτός ο μουσικός χώρος διακρίνεται από βαθιά ιστορικότητα αλλά ταυτόχρονα και από μία σημαντική σύγχρονη μουσική εξέλιξη, η οποία δεν έχει καμία σχέση με το φολκλόρ. Το Φεστιβάλ του Χουδετσίου αποτελεί ένα βήμα για τους δασκάλους μας, τους μαθητές μας και για τους φίλους μας τους μουσικούς να παρουσιάσουν το έργο τους πάνω σε όλες αυτές τις διαστάσεις. Επίσης μπορούν να δείξουν τη δουλειά τους τα παρά πολλά μουσικά σύνολα που προκύπτουν εδώ από τις συναντήσεις δασκάλων και μαθητών. Πολλά από αυτά έχουν διαπολιτισμικό χαρακτήρα με εξαιρετικά αποτελέσματα. Το φετινό φεστιβάλ θα έχει πέντε μουσικές σκηνές και κάθε μία θα φιλοξενεί τρία μουσικά σχήματα κάθε βράδυ, δηλαδή δεκαπέντε συγκροτήματα την ημέρα, εξήντα συνολικά τις τέσσερις ημέρες. Τα συγκροτήματα είναι από τις χώρες που συμπεριλαμβάνονται στο γεωγραφικό τόξο που σας περιέγραψα, Ινδία, Ισπανία, Ελλάδα, Ιράν, Παλαιστίνη, Αφγανιστάν, Τουρκία κ.λπ.
• Σε ποιες περιοχές υπάρχει τώρα υψηλή σύγχρονη δημιουργία μονοφωνικής μουσικής;
Σχεδόν παντού. Είναι δυστυχώς λίγο κρίμα ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων, που προβάλλεται μία τοπική ή εθνική κουλτούρα, υπερτονίζεται το στοιχείο αυτό και όχι η σημερινή δημιουργική διάσταση. Ισως να γίνεται αυτό επειδή η έννοια και το αντικείμενο παραδοσιακή μουσική χρησιμοποιείται κυρίως ως στοιχείο ορισμού εθνικής ταυτότητας και δεν αντιμετωπίζεται ως μορφή τέχνης που υπερβαίνει τέτοια πράγματα. Αυτή η χρήση της παραδοσιακής μουσικής για εμένα λειτουργεί αρνητικά και παραμορφωτικά, γιατί καθένας θέλει να αποδείξει την καθαρότητά του, ενώ η δημιουργικότητα ως συνήθως προέρχεται από τις επαφές με τους άλλους.
• Ποια είναι τέτοια χαρακτηριστικά παραδείγματα;
Κορυφαίο παράδειγμα είναι η Ινδία. Αν ρωτήσεις τους Ινδούς, τονίζουν πάντα το γεγονός ότι έχουν μια μουσική παράδοση έξι χιλιάδων ετών, αλλά ποτέ δεν αναφέρονται στη δημιουργική μουσική έκρηξη των τελευταίων εξήντα ετών που είναι εκπληκτική. Αυτό ισχύει και σε άλλες μουσικές παραδόσεις. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, η ηπειρώτικη ή η κρητική παραδοσιακή μουσική είναι σχεδόν στάσιμες. Υπάρχουν όμως, από την άλλη πλευρά, νέοι καλλιτέχνες οι οποίοι δεν είναι καθεαυτό παραδοσιακοί μουσικοί. Εχουν ασχοληθεί με διάφορες μουσικές παραδόσεις και κάνουν μία συνθετική δουλειά σε υψηλό επίπεδο δημιουργίας. Μάλιστα πολλοί από αυτούς τους μουσικούς είναι μαθητές του Εργαστηρίου μας και κάπως αυτό το γεγονός μάς δικαιώνει. Γιατί η επαφή με διάφορα παραδοσιακά μουσικά ακούσματα μπορεί να παράγει καταπληκτικά αποτελέσματα.
• Τα υψηλού επιπέδου σεμινάρια του Εργαστηρίου σας συνεχίζονται;
Βεβαίως, συνεχίζουμε συστηματικά τα σεμινάρια, χειμώνα-καλοκαίρι, για δασκάλους και προχωρημένους μαθητές με συμμετοχή ανθρώπων από όλο τον κόσμο, από τριάντα οκτώ διαφορετικές χώρες. Αυτό είναι σημαντικό για τον νέο κόσμο.
Info:
Το Φεστιβάλ γίνεται από το Μουσικό Εργαστήριο «Λαβύρινθος» με τη στήριξη του Δήμου Αρχανών-Αστερουσίων, την Περιφέρεια Κρήτης κ.ά.