Του Περικλή Κοροβέση
Τι να ξέρει άραγε για την Ευρώπη η μεγάλη πλειονότητα αυτού του λαού, και πιο συγκεκριμένα για την Ε.Ε. και τους θεσμούς της; Δεν έχουμε κάποια δημοσκόπηση ή μια έρευνα για να δούμε τι γνωρίζει ο Νεοέλληνας γι’ αυτήν την υπερεθνική δύναμη που καθορίζει τη ζωή του και ανά πάσα στιγμή μπορεί να τον στείλει να κοιμάται στον δρόμο και να τρώει από τα σκουπίδια. Ποια είναι η Κομισιόν που μας κυβερνάει χωρίς να ελέγχεται από κανένα; Τι αρμοδιότητες έχει το Ευρωκοινοβούλιο, που αρνείται να το ψηφίσει το περίπου 60% των πολιτών της Ε.Ε.; Ποιο είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και σε τι διαφέρει από το Συμβούλιο της Ε.Ε.; Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Δικαστηρίου της Ε.Ε. που εποπτεύει το Εθνικό Δίκαιο; Σε ποιον ανήκει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα; Τι να λένε άραγε όλες αυτές οι συνθήκες που έχουμε υπογράψει; Το ευρώ είναι εθνικό νόμισμα ή συνάλλαγμα;
Πριν από την κρίση, και σύμφωνα με τις δικές μου εμπειρικές παρατηρήσεις, οι πιο πολλοί συμπατριώτες μας πίστευαν πως το ευρώ ήταν για να μας εξυπηρετεί όταν κάνουμε οργανωμένα ταξίδια στην Ευρώπη, και για να μας απαλλάξει από τους υπολογισμούς να μετράμε ισοτιμίες (όταν θέλαμε να ψωνίσουμε φτηνά). Οι πιο διανοούμενοι από τους καταναλωτές πίστευαν πως η Ε.Ε. με το μαγικό της ραβδί θα μας έδινε το επίπεδο ζωής της Ευρώπης και θα είχαμε όλα τα καλά, σε κάθε τομέα της υλικής ή πνευματικής ζωής. Και η προσγείωση ήρθε απότομα.
Στα πέντε χρόνια της κρίσης, η Ε.Ε. επέφερε στην Ελλάδα μια καταστροφή σε όλα τα επίπεδα, που ο Σερζ Χαλιμί τη συγκρίνει με την καταστροφή που υπέστη η Γαλλία κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Και αυτό μας εξουσιοδοτεί να κάνουμε μια άλλη σκέψη. Μήπως η σημερινή Ε.Ε., όπως έχει διαμορφωθεί αντικειμενικά, είναι η σύγχρονη μορφή του κλασικού ιμπεριαλισμού της Ευρώπης; Οταν οι βαρβαρικές πολεμικές ορδές διαμέλισαν τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που είχε φτάσει στην πλήρη παρακμή της, δημιούργησαν κράτη. Τη σημερινή Ευρώπη. Ηταν οι πρώτοι τζιχαντιστές που δεν είχαν άλλο πολιτισμό παρά μόνο την καταστροφή και τον πόλεμο.
Η Ιστορία της Ευρώπης είναι η Ιστορία των πολέμων, με αποκορύφωμα τους δύο παγκόσμιους πολέμους. Αυτό που εκπολίτισε την Ευρώπη ήταν οι επαναστάσεις της, ο διαφωτισμός της, ο καταλυτικός ρόλος που έπαιξαν οι Αραβες και το Ισλάμ στην Κόρδοβα, που διέδωσαν την αρχαιοελληνική γραμματεία στην Ευρώπη. Και φυσικά, η ενεργοποίηση των πολιτών και η δικιά τους αυτο-οργάνωση. Αργότερα, 19ος και 20ός αι., οι αναρχικές και σοσιαλιστικές ιδέες καθώς και οι χριστιανοκοινωνικές αντιλήψεις συνέβαλαν κατά τα μάλα στη διαμόρφωση του σύγχρονου ανθρωπισμού. Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος πριν από τα κέρδη. Και αυτό σημαίνει την ανατροπή του υπάρχοντος συστήματος και όχι διαπραγμάτευση της υποταγής. Οι Βρυξέλλες είναι σήμερα η πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Γιατί ειδικά αυτή η πόλη και όχι η Αθήνα; Μη τυχόν αντιπροσωπεύει έναν από τους πιο αιματοβαμμένους ιμπεριαλισμούς της Ευρώπης; Και ας πάρουμε ως παράδειγμα το Κονγκό, αποικία του Βελγίου. Μια χώρα στο μέγεθος της Ευρώπης, με περίπου 70 εκατ. κατοίκους, γίνεται μια μπουκιά από τις πιο μικρές ευρωπαϊκές της Ευρώπης – το Βέλγιο (30.513 τ.χιλ.), με πληθυσμό λιγότερο από 10 εκατ., το οποίο εμφανίζεται μόλις το 1830 και είναι ένα κράτος φτιαχτό, με δυο διαφορετικές εθνότητες και γλώσσες, που ποτέ δεν συμφιλιώθηκαν, ακόμα και σήμερα. Αλλά χρειαζόταν και για τους Γάλλους και για τους Γερμανούς. Κάτι σαν μια offshore Ευρώπη. Αυτό δεν εμπόδισε το Βέλγιο να πλουτίσει. Ο βασιλιάς Λεοπόλδος Β΄ πήρε το Κονγκό σαν προσωπική του περιουσία. Στα 23 χρόνια που κράτησε η εξουσία του, σκότωσε 8 εκατ. ιθαγενείς. Δηλαδή, πολύ παραπάνω από αυτούς που εξόντωσε ο Χίτλερ στα στρατόπεδά του. Πυραμίδες από νεκροκεφαλές στήνονταν σε δημόσια θέα για την υποταγή των ιθαγενών. Η Ε.Ε. καταδίκασε ποτέ αυτό το έγκλημα;
Αλλά ακόμα και όταν το 1908 το Κονγκό έγινε επίσημη αποικία του Βελγίου, η κατάσταση δεν καλυτέρεψε. Η παιδεία για τους ιθαγενείς περιορίστηκε στο Δημοτικό. Οταν το Κονγκό απελευθερώθηκε, μόνο 17 Κονγκολέζοι είχαν πανεπιστημιακό δίπλωμα. Το νέο «δημοκρατικό» αποικιακό καθεστώς ακολούθησε κατά γράμμα την πολιτική του Λεοπόλδου. Το πλούσιο υπέδαφος της χώρας ήταν το μόνο που είχε ενδιαφέρον. Οι άνθρωποι ήταν αναλώσιμοι. Και όταν ο Λουμούμπα, ένας μικροαστός πατριώτης θέλησε τον πλούτο της χώρας του για τους Κονγκολέζους, δολοφονήθηκε από τον άμεσο συνεργάτη του, τον Μομπούτου, που ενσωματώθηκε πλήρως στη νεοϊμπεριαλιστική τακτική της Δύσης – πήρε τα δάνειά του και έγινε ο 7ος πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου. Υστερα από περίπου ενάμιση αιώνα αποικιοκρατίας, το Κονγκό δεν έχει συνέλθει ακόμα και θα χρειαστεί καιρό. Το σφάλμα του; Ο ορυκτός του πλούτος: ουράνιο, κοβάλτιο, χαλκός, διαμάντια και πολλά άλλα. Τώρα, τα έχει η Κίνα.